Κατοχή και πείνα - Ιστορίες της κάθε μέρας - Ιουλία Περσάκη: Κριτική βιβλίου

10:32 31/8/2016 - Πηγή: Culture Now

Μια νέα ανθολόγηση διηγημάτων της Ιουλίας Περσάκη κυκλοφόρησε μόλις από τις εκδ. Εστία. Πρόκειται για μια σειρά διηγημάτων που περιγράφουν τις μικρές ιστορίες των απλών, καθημερινών ηρώων τους μέσα από τις προσωπικές τους εμπειρίες. Η αφορμή για να γραφτούν αυτά τα διηγήματα είναι πάντοτε ασήμαντα περιστατικά, στα οποία εστιάζει η συγγραφέας, για να φέρει στο φως τις μύχιες σκέψεις των ηρώων της.

Η Περσάκη στέκεται με αγάπη μπροστά στον άνθρωπο της εποχής της

και δίνει φωνή στις πεποιθήσεις και στις νοοτροπίες που χαρακτήριζαν τις πράξεις του. Με αδρές πινελιές περιγράφει την ψυχοσύνθεσή τους, έχοντας πρώτα η ίδια βυθιστεί στον εσώτερο εαυτό τους για να φέρει στην επιφάνεια τα στοιχεία εκείνα που αξίζουν να απομονωθούν.

Μέσα από τις ιστορίες αυτές η συγγραφέας αφήνει με δεξιοτεχνία να διαφανούν τα δικά της συναισθήματα για τους κατοίκους του μικρόκοσμου, στον οποίο ζούσε και κινείτο η ίδια, την Αίγινα. Και μαζί με αυτά περιγράφει όλη η κοινωνικοπολιτική κατάσταση της χώρας από την Κατοχή και τον Εμφύλιο, τις σχέσεις της Ελλάδας με την Ευρώπη, τις έμφυλες διακρίσεις που όριζαν τη θέση της γυναίκας και τη μετανάστευση που άλλαξε το κοινωνικό σκηνικό της χώρας στα μεταπολεμικά χρόνια.

Ο καλαίσθητος μικρός τόμος περιλαμβάνει, εκτός από τα διηγήματα, μια κατατοπιστικότατη εισαγωγή της καθηγήτριας Νεοελληνικής Λογοτεχνίας του τμήματος Κλασικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κολούμπια, κ. Κάρεν Βαν Ντάικ, στην οποία ο αναγνώστης μπορεί να αντλήσει πληροφορίες τόσο για το έργο όσο και για την ίδια τη συγγραφέα, μια γυναίκα που έζησε σχεδόν ένα αιώνα από το 1895-1980.

Η σχέση της με τον Ψυχάρη, τον Καζαντζάκη, τον Βάρναλη, την Γαλάτεια και την Ελένη Καζαντζάκη, καθώς και με άλλους λόγιους της εποχής, οι οποίοι επισκέπτονταν το νησί, αλλά και η ζωή της στην Αθήνα, στο Παρίσι και στην Αίγινα, οι αναγνωστικές της αναφορές είναι ενδεικτικά στοιχεία του ανεξάρτητου χαρακτήρα της και της συγγραφικής της δυναμικής. Οπαδός της δημοτικής πρωτοστάτησε στις διαμάχες για τη γλώσσα εκείνης της εποχής αλλά και σε ό,τι πίστευε ότι θα μπορούσε να γίνει η αφορμή για να αλλάξει ο κόσμος.

Στο έργο της το λαϊκό στοιχείο των ηρώων της αντικατοπτρίζει τις συνήθειες του κοινωνικού γίγνεσθαι, ωστόσο η συγγραφέας καταφέρνει να αναγνωρίσει μέσα σ’ αυτό το στοιχείο ψήγματα μιας ευρύτερης παιδείας την οποία η ίδια φέρει και τα εντάσσει στα κείμενά της.

Πίστευε σε ένα υπερρεαλιστικό είδος αυτόματης γραφής και στη δύναμη της διαίσθησης που μπορεί να γίνουν το εφαλτήριο για τη συγγραφή. Χαρακτηριστικά γράφει η ίδια:

«Δεν πιάνω την πένα για να γράψω μια ιστορία, παρά άνθρωποι που δεν τους περίμενα, που ούτε καν φανταζόμουν την ύπαρξή τους, τυχαίνει να ‘ρθουν κοντά μου. Καταλαβαινω ότι θα μου χρειαστούν γιατί λειτουργούν οι κεραίες μου […] Διαλέγω τότε από αυτά που θα μου πουν –καμιά φορά και λίγες φράσεις τους μου αρκούν- και με τη βοήθεια της διαίσθησης –και από τις σκέψεις που γεννούν- γράφεται το διήγημα».

Μια συλλογή διηγημάτων που μας καλεί να δούμε εκ νέου εκείνη την εποχή, γραμμένο με ανθρωπιά και ευαισθησία.

Η συλλογή διηγημάτων της Ιουλίας Περσάκη, Κατοχή και πείνα - Ιστορίες της κάθε μέρας, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της Εστίας.