Η κόντρα Ντράγκι – Σόιμπλε αναδεικνύει το μεγάλο πρόβλημα του ευρώ (άρθρο)

07:36 10/3/2017 - Πηγή: ΕΡΤ

Του Γιώργου Χ. Παπαγεωργίου

Δεν υπάρχει καλύτερο παράδειγμα που να δείχνει πόσο προβληματική είναι η λειτουργία της ευρωζώνης, από το θέμα της ποσοτικής χαλάρωσης (το λεγόμενο «τύπωμα χρήματος») την οποία υλοποιεί η ΕΚΤ.
Ο Μάριο Ντράγκι ανακοίνωσε ότι το πρόγραμμα συνεχίζεται κανονικά, παρά το γεγονός ότι τα «γεράκια» στη Γερμανία, όπως ο υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και ο πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας

της χώρας Γιενς Βάιντμαν, έχουν «λυσσάξει» ότι το πρόγραμμα πρέπει να σταματήσει.

Στο πλαίσιο της ποσοτικής χαλάρωσης, η ΕΚΤ αγοράζει κάθε μήνα από την αγορά ομόλογα τα οποία κατέχουν κυρίως τράπεζες και επενδυτικές εταιρείες. Στόχος είναι να διοχετεύσει χρήμα στην αγορά έτσι ώστε οι τράπεζες και οι επιχειρήσεις να έχουν ρευστότητα.
Μέχρι τώρα η ΕΚΤ αγόραζε ομόλογα αξίας 80 δισ. ευρώ το μήνα, ενώ από τον Απρίλιο θα αγοράζει 60 δισ. ευρώ, μέχρι το τέλος του χρόνου που λήγει το πρόγραμμα, ενώ όπως ανακοινώθηκε, εάν οι οικονομικές συνθήκες το επιβάλουν το πρόγραμμα θα ενταθεί, με χρονική παράταση ή αύξηση του όγκου των μηνιαίων αγορών.

Οι αγορές των ομολόγων αυτών έχουν ως αποτέλεσμα να υποχωρούν οι αποδόσεις (επιτόκια) όλων των ομολόγων. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με το ότι η ΕΚΤ έχει ήδη μειώσει τα επιτόκια δανεισμού στο μηδέν, έχει κατεβάσει το κόστος χρήματος σε εξαιρετικά χαμηλά, ακόμα και αρνητικά επίπεδα.

Το πρόβλημα για τη Γερμανία είναι διπλό: Αφενός μηδενικά επιτόκια σημαίνουν ότι οι καταθέσεις δεν αποδίδουν τόκο και για τη χώρα αυτή όπου η αποταμίευση είναι πρώτη προτεραιότητα, δημιουργείται σοβαρό πρόβλημα, πολύ περισσότερο που βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο.
Το δεύτερο ζήτημα είναι ότι, πραγματικά, η Γερμανία δεν χρειάζεται χαμηλά επιτόκια, ούτε ποσοτική χαλάρωση. Η οικονομία της βρίσκεται σε ακμή, η ανεργία είναι σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και ο πληθωρισμός ανεβαίνει.

Στην πραγματικότητα, εάν η Γερμανία είχε δικό της νόμισμα, τα επιτόκια θα έπρεπε να αυξηθούν για να μην βρεθεί η οικονομία σε υπερθέρμανση.
Το δε παράδοξο είναι ότι η Γερμανία είναι η χώρα που «επωφελείται» περισσότερο από την ποσοστική χαλάρωση, καθώς οι αγορές της ΕΚΤ γίνονται ανάλογα με το μέγεθος κάθε οικονομίας, οπότε τα περισσότερα ομόλογα που αγοράζονται είναι γερμανικά.
Επιπλέον, έχει βάση και το επιχείρημα των Γερμανών ότι με το χαμηλό κόστος χρήματος, εταιρείες, νοικοκυριά και κράτη υπερδανείζονται, οπότε όταν τα επιτόκια αρχίσουν να ανεβαίνουν θα υπάρξουν σοβαρά προβλήματα καθώς θα εμφανιστούν μεγάλα ανοίγματα, κόκκινα δάνεια και πτωχεύσεις.

Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι τα χαμηλά επιτόκια και την ποσοτική χαλάρωση την χρειάζονται πολλές άλλες χώρες, οι οποίες βρίσκονται σε χειρότερη οικονομική θέση από τη Γερμανία, όπως κατ΄εξοχήν η Ιταλία για παράδειγμα.
Εάν η ΕΚΤ διακόψει πρόωρα τα έκτακτα μέτρα στήριξης της οικονομίας, όπως η ποσοτική χαλάρωση και τα μηδενικά επιτόκια, υπάρχει ο κίνδυνος να εξυπηρετηθεί μεν η Γερμανία, αλλά άλλες χώρες -και η ευρωζώνη ως σύνολο- να επιστρέψουν στην ύφεση. Είναι το μεγάλο πρόβλημα του ευρώ, ότι οικονομίες τόσο διαφορετικές με διαφορετικές ανάγκες, χρησιμοποιούν το ίδιο νόμισμα, χωρίς να έχουν και οικονομική και πολιτική ένωση.

Στην ουσία η ΕΚΤ «μπαλώνει» τα προβλήματα διοχετεύοντας τρισεκατομμύρια ευρώ στην αγορά, πράγμα που στην ουσία αποτελεί μια μεγάλη φούσκα η οποία εάν δεν ξεφουσκώσει ομαλά και ελεγχόμενα θα δημιουργήσει προβλήματα.
Για να ξεπεράσει τα προβλήματά της η ευρωζώνη δεν υπάρχει άλλος δρόμος. Θα πρέπει να υπάρξει και οικονομική ένωση, «πάνω» από τη νομισματική.
Φαίνεται ότι τα σχέδια για την Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων εκεί κατατείνουν, αλλά το ζήτημα είναι ποιες χώρες θα περιλαμβάνουν και με ποιους όρους.