Η δημογραφική βόμβα και οι μεταναστευτικές ροές

06:02 6/9/2024 - Πηγή: Τα Νεα

Εκρηκτικό παραμένει το δημογραφικό θέμα για την Ελλάδα, η οποία κατέγραψε το 2023 τη δεύτερη μεγαλύτερη μείωση πληθυσμού στην Ευρωπαϊκή Ενωση, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat. Οι πολλοί θάνατοι και οι λιγοστές γεννήσεις δημιουργούν μεγάλη ανισορροπία και συρρίκνωση του πληθυσμού της χώρας, παρά το κύμα μεταναστών που φαίνεται κάπως να μειώνει τη μεταβολή στο αρνητικό ισοζύγιο.

Τα στοιχεία

που δημοσιoποίησε η Eurostat για όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης το 2023 δείχνουν ότι τον Ιανουάριο του 2023 ο πληθυσμός της χώρας μας ήταν 10.414.000 άτομα, ενώ τον Ιανουάριο φέτος 10.397.200. Το 2023 καταγράφηκαν στην Ελλάδα 127.000 θάνατοι και μόλις 71.000 γεννήσεις, δηλαδή μια συρρίκνωση κατά 56.000. Αλλά το ίδιο διάστημα οι μεταναστευτικές ροές στην Ελλάδα έφθασαν τις 39.000 άτομα με την ευρωπαϊκή υπηρεσία να προσθέτει τα άτομα αυτά στον συνολικό πληθυσμό της χώρας κατεβάζοντας τον τελικό αριθμό μεταβολής του πληθυσμού στις 16.800.

Ο ρόλος των αυξημένων προσφυγικών κινήσεων

Ο πληθυσμός της ΕΕ αυξήθηκε για δεύτερο συνεχές έτος, από 447,6 εκατομμύρια την 1η Ιανουαρίου 2023 σε 449,2 εκατομμύρια άτομα την 1η Ιανουαρίου 2024. Η αρνητική φυσική μεταβολή, δηλαδή το ότι οι θάνατοι ξεπέρασαν τις γεννήσεις κατά 1,1 εκατομμύριο, υπερκαλύφθηκε από τη μετανάστευση που έφθασε τα 2,8 εκατομμύρια άτομα.

Οπως παρατηρεί η Eurostat στην ανακοίνωσή της, η αύξηση που παρατηρείται στον πληθυσμό μπορεί να αποδοθεί σε μεγάλο βαθμό στις αυξημένες μεταναστευτικές κινήσεις μετά την πανδημία και στην εισροή εκτοπισμένων ατόμων από την Ουκρανία, που έλαβαν πολύ γρήγορα καθεστώς προσωρινής προστασίας σε χώρες της ΕΕ, μετά τη ρωσική εισβολή στη χώρα τους τον Φεβρουάριο του 2022.

Η ευρωπαϊκή στατιστική υπηρεσία εξέτασε και στοιχεία σε ευρύτερο χρονικό διάστημα. Σημειώνει δηλαδή ότι από το 1960 μέχρι το 2024, δηλαδή τα τελευταία 64 χρόνια, ο πληθυσμός της Ευρωπαϊκής Ενωσης αυξήθηκε κατά 94,7 εκατομμύρια άτομα, έφθασε δηλαδή από 354,5 εκατ. το 1960 σε 449,2 εκατ. σήμερα.

Αύξηση στην Ευρώπη, μείωση στην Ελλάδα

Παρότι το 2023 ο συνολικός πληθυσμός της ΕΕ αυξήθηκε, για δεύτερη συνεχή χρονιά, αυτό δεν ισχύει για όλες τις χώρες της ΕΕ. Επτά χώρες παρουσιάζουν μείωση πληθυσμού, με τις μεγαλύτερες μειώσεις εκτός από την Ελλάδα να καταγράφουν η Πολωνία και η Ουγγαρία. Αύξηση παρατηρήθηκε στις υπόλοιπες 20 χώρες, με τη μεγαλύτερη στην Ισπανία, όπου η αύξηση έφθασε τα 525.100 άτομα, τη Γερμανία με 330.000 άτομα και τη Γαλλία με 229.000.

Η αρνητική πορεία του πληθυσμού στην Ελλάδα αποτυπώνεται στο δελτίο του Ινστιτούτου Δημογραφικών Ερευνών και Μελετών (ΙΔΕΜ) με θέμα «Η επιδείνωση του φυσικού ισοζυγίου σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο και οι δυσοίωνες προοπτικές του». Τα φυσικά ισοζύγια, δηλαδή οι γεννήσεις και οι θάνατοι, στη χώρα μας έχουν αλλάξει πρόσημο μετά το 2010, και έχουν μετατραπεί από θετικά σε αρνητικά. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια, μετά το 2020, το έλλειμμα γεννήσεων έναντι των θανάτων διευρύνθηκε ακόμη περισσότερο, με αποτέλεσμα να αντιστοιχούν σε εθνικό επίπεδο 168 θάνατοι ανά 100 γεννήσεις.

Σύμφωνα με τους συγγραφείς της έκθεσης, τους καθηγητές Βύρωνα Κοτζαμάνη και Βασίλη Παππά, μπορεί η επιδείνωση της κατάστασης κατά τη διάρκεια της πανδημίας να είναι προφανής, όμως η κατάσταση δεν πρόκειται να αλλάξει ούτε τα επόμενα χρόνια καθώς μπορεί  οι θάνατοι, κατά μέσο όρο, να λίγο λιγότεροι από εκείνους της περιόδου της πανδημίας 2020-2022 αλλά οι γεννήσεις προβλέπεται να είναι αρκετά λιγότερες από τον μέσο όρο που καταγράφηκε την ίδια τριετία.