Δρ. Ματσάκης στο Dnews: «Δεν υπάρχει περίπτωση να μας τελειώσει ο χρόνος, μόνο οι νότιοι μπορούν να υιοθετήσουν μόνιμα τη θερινή ώρα»

10:49 5/7/2022 - Πηγή: Dikaiologitika

Ο μέχρι πρότινος διευθυντής Χρονομέτρησης στο Ναυτικό Παρατηρητήριο των ΗΠΑ και τ. πρόεδρος της Επιτροπής Χρόνου της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης, Δρ. Δημήτριος Ματσάκης λύνει απορίες σχετικά με τον χρόνο και δηλώνει πρόθυμος να προσφέρει αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες του στη χώρα μας για την αντιμετώπιση υβριδικών απειλών κάθε προέλευσης.

Αν και δεν δηλώνει συνεπής με το χρόνο, δεν είναι ποτέ ασυνεπής στα ραντεβού του. Έτσι, ο Δρ. Δημήτρης Ματσάκης έφτασε στον κήπο

του Νομισματικού Μουσείου στην ώρα του, φορώντας μια κίτρινη μπλούζα με τυπωμένη μια δεξιόστροφη σπείρα με τους αριθμούς 6.2831853071819586… η οποία στο κέντρο κατέληγε στο ελληνικό γράμμα «τ».

-«Τι ημερομηνία έχουμε σήμερα;» με ρώτησε χαμογελώντας

- «28 Ιουνίου!» του απάντησα

-«Ξέρεις τι γιορτάζουμε; The tau day!(την παγκόσμια μέρα του “τ”)», μου είπε με ενθουσιασμό, υπενθυμίζοντάς μου ότι η 28η Ιουνίου (6/28) έχει οριστεί ως η παγκόσμια ημέρα του «τ», συμβολίζοντας τον αριθμό 6,28 που ισούται με το διπλάσιο του αριθμού π=3,14. «Πρόκειται για μια παλιά ιστορία που ξεκίνησε σχεδόν μια δεκαετία νωρίτερα όταν μαθηματικοί από όλο τον κόσμο πρότειναν για πρακτικούς λόγους στις μαθηματικές πράξεις να αντικατασταθεί η σταθερά «π» (ο λόγος της περιφέρειας ενός κύκλου ως προς τη διάμετρο)από τη διπλάσια τιμή της (The Tau manifesto).

Η τιμή του “π” υπολογίστηκε σε 31 τρισεκατομμύρια ψηφία και σύμφωνα με ερευνητές της Google χρειάζονται 332.064 χρόνια (!) για να το διαβάζει ή να το πει κάποιος. Ο συμβολισμός με το γράμμα “τ” επιλέχθηκε από την ελληνική λέξη «τόρνος» (στροφή), αλλά και γιατί το “τ” είναι το γράμμα “π” με ένα πόδι»!

O Δρ. Ματσάκης στην συντάκτρια του Dnews Βασιλική Μιχοπούλου

Αυτά μου περιγράφει ο Δρ. Ματσάκης, που μόλις έχει επιστρέψει από την Κάρπαθο, από όπου κατάγεται, και κάνει μια στάση στην Αθήνα λίγο πριν πετάξει για την Ουάσιγκτον. Και όταν έχεις απέναντί σου τον άνθρωπο που επί 40 χρόνια εργάστηκε σε κάθε πτυχή της χρονομέτρησης και που ολοκλήρωσε την καριέρα του ως επικεφαλής του Τμήματος Παρατήρησης του Χρόνου στο Παρατηρητήριο του Ναυτικού στις ΗΠΑ (U.S Naval Observatory) δεν πλήττεις ποτέ. Θα σου μιλήσει για τα πάντα και φυσικά για τον χρόνο, αφού έχει περάσει ένα μεγάλο μέρος της ζωής του υπολογίζοντάς τον με διαφορετικούς τρόπους. Πρώτα χρησιμοποίησε την ραδιοαστρονομία για να μετρήσει τις ταλαντεύσεις στην περιστροφή της Γης, μελετώντας τα κβάζαρ στην άκρη του παρατηρήσιμου σύμπαντος, συνέχισε κατασκευάζοντας καλύτερα ατομικά ρολόγια και τελικά ανέλαβε διευθυντής του USNO.

Για την ιστορία και πριν βρεθεί στο USNO, ο Δρ. Δημήτριος Ματσάκης ξεκίνησε τις σπουδές του στη Φυσική στοιχειωδών σωματιδίων στο ΜΙΤ στη Βοστόνη και κατόπιν βρέθηκε στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ στη Καλιφόρνια, όπου σπούδασε αστρονομία στο πλάι του αμερικανού φυσικού Τσαρλς Τάουνς, που το 1964 μοιράστηκε το βραβείο Νόμπελ Φυσικής για την επαναστατική εφεύρεση του λέιζερ.

Ο Δρ. Ματσάκης

Από τότε που συνταξιοδοτήθηκε έχει στήσει ένα μικρό εργαστήριο στο σπίτι του και συνεργάζεται με την εταιρεία Masterclock, δοκιμάζοντας τα προϊόντα της και συνεισφέροντας στον σχεδιασμό καλύτερων. Όπως μου λέει, του αρέσει να κάνει πράγματα με τα χέρια του, όπως έκανε και πριν αναλάβει τη διεύθυνση του Παρατηρητηρίου, με το οποίο, παρά τη συνταξιοδότησή του, δεν έχει κόψει την επαφή. Συνεργάζεται ενίοτε αλλά και συμβουλεύει τα νεότερα μέλη του USNO.

Ο «Πατέρας του Χρόνου» δεν φορά ποτέ ρολόι

Ο Δρ. Ματσάκης διαχειριζόταν για χρόνια το ακριβέστερο σύστημα μέτρησης που κατασκεύασε ποτέ η ανθρωπότητα, το οποίο συνολικά δίνει χρόνο με ακρίβεια 16 δεκαδικών ψηφίων. Ο ίδιος μου λέει, ότι έχουν ήδη κατασκευαστεί πιο ακριβή ρολόγια και είναι θέμα χρόνου να χρησιμοποιηθούν. Φυσικά, όπως πάντα δεν φοράει ρολόι, γιατί όπως λέει, θέλει να απολαμβάνει την κάθε στιγμή χωρίς άγχος και ανατρέχει τη Ρώμη όπου όταν στήθηκε το πρώτο της δημόσιο ηλιακό ρολόι, οι Ρωμαίοι ποιητές το επέκριναν γιατί τους έκανε σκλάβους της εποχής. Άλλωστε δεν πιστεύει ότι υπάρχει χρόνος, παρά μόνο ως μέτρο αλληλεπίδρασης δύο πραγμάτων: «Είναι μια ιδέα που βασίζεται στη θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν, όπου η ροή του χρόνου δεν είναι σταθερή. Χωρίς αλληλεπίδραση ο χρόνος δεν έχει σημασία. Εξάλλου, έχεις δει ρολόγια στη φύση; Τα ζώα τρώνε όταν πεινάνε χωρίς να κοιτάζουν την ώρα. Δεν χρειάζεται ρολόι».

Εγώ όμως που χρειάζομαι ρολόι αναρωτιέμαι αν υπάρχει ποτέ περίπτωση να μείνει ο πλανήτης μας χωρίς ώρα. Γνωρίζω ότι η μέτρηση της ώρας στηρίζεται σε Παγκόσμια Δορυφορικά Συστήματα Πλοήγησης που χρησιμοποιούν ατομικά ρολόγια. Τι θα γίνει όμως αν χαλάσουν; «Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 32 δορυφόροι (ιπτάμενα «ρολόγια») που μεταδίδουν τη ώρα και τη θέση τους ο καθένας σε τροχιά, σε ένα GPS στο έδαφος. Όμως τα ραδιοσήματα δεν φτάνουν ταυτόχρονα στο δέκτη για αυτό έχουμε και αυτή τη διαφορά ώρας ανά τόπο. Κι εδώ υπάρχει ένα ζήτημα που μας απασχολεί πολύ: πόσο ακριβείς είναι οι GPS δέκτες γιατί ακόμη και μια διαφορά κατά ένα νανοδευτερόλεπτο μερικές φορές μπορεί να μετρήσει σημαντικά. Η NASA αγοράζει τα ρολόγια της Masterclock επειδή γνωρίζει ότι είναι αρκετά αξιόπιστα για την παρακολούθηση ενός πυραύλου από πολλά διαφορετικά σημεία την ίδια ακριβώς στιγμή και για τον συνδυασμό των δεδομένων του ώστε να γνωρίζουμε ακριβώς πού πηγαίνει αυτός ο πύραυλος. Ωστόσο, δεν υπάρχει περίπτωση να μας τελειώσει ο χρόνος. Ακόμα κι αν χαλάσει ένας δορυφόρος, θα επιβραδυνθεί ανεπαίσθητα η λήψη της ώρας έως ότου τεθεί σε χρήση ένας νέος ή ένας εφεδρικός στο Διάστημα»

Επικίνδυνες οι ηλιακές καταιγίδες

Αυτό που ανησυχεί περισσότερο τον Δρα. Ματσάκη είναι οι ηλιακές καταιγίδες όπως αυτή που έπληξε πρόσφατα τη SpaceX του Έλον Μασκ, εξαιτίας της οποίας «έχασε» σχεδόν 50 δορυφόρους της. Ο ίδιος δεν αποκλείει την πιθανότητα να συμβεί ξανά κάτι σαν την ηλιακή καταιγίδα του 1859 (συμβάν Carrington), η οποία θα μπορούσε να καταστρέψει όλους τους δορυφόρους ταυτόχρονα. «Τότε θα χρειαζόμασταν επίγειους πύργους, τους οποίους οι ΗΠΑ έκλεισαν το 2010 και η Ευρώπη λίγα χρόνια αργότερα. Υπήρξαν επιτροπές που προσπάθησαν να κρατήσουν ζωντανό το αμερικανικό σύστημα LORAN (χερσαίο σύστημα ραδιοπλοήγησης), αλλά οι συμβουλές τους δεν εισακούστηκαν. Ωστόσο, οι κυβερνήσεις συνειδητοποιούν επιτέλους πόσο σημαντικό είναι να υπάρχει κάτι που δεν μπορεί να μπλοκαριστεί, και ορισμένες νέες ιδέες βρίσκονται υπό ανάπτυξη», προσθέτει.

unsplash

Σύμφωνα με τον Δρα. Ματσάκη η χρονομέτρηση δεν είναι μια απλή υπόθεση γιατί εμπλέκονται αρκετοί παράγοντες, και κυρίως η περιστροφή της Γης. «Οι περισσότερες από τις ζώνες ώρας στον κόσμο βασίζονται στη “Συντονισμένη Παγκόσμια Ώρα” (UTC, διεθνές πρότυπο ώρας). Ωστόσο, η περιστροφή της γης τώρα που μιλάμε είναι διαφορετική από τότε που καθορίστηκε το διεθνές πρότυπο και μακροπρόθεσμα επιβραδύνεται, με αποτέλεσμα να μεγαλώνει η μέρα σε βάθος χιλιετιών. Για να καταλάβεις, η διάρκεια των ημερών όπως μετριέται από την περιστροφή της Γης είναι 1,7 δευτερόλεπτα μεγαλύτερη από ό,τι ήταν πριν από 100.000 χρόνια. Επειδή ο ρυθμός περιστροφής αλλάζει χρειάζεται να καταφεύγουμε από καιρό σε καιρό στην εισαγωγή στην κλίμακα UTC του επονομαζόμενου «άλματος δευτερολέπτου» (leap second). Πρακτικά προσθέτουμε 1 sec στο τέλος μιας συγκεκριμένης ημέρας για να φτάσουμε τα 86.401 δευτερόλεπτα, αντί 86.400. Υπάρχει επίσης η περίπτωση να αφαιρέσουμε 1 δευτερόλεπτο (αρνητικά leap seconds), γιατί η Γη μπορεί να επιταχύνει ανά 10ετίες ή 20ετίες (οι επονομαζόμενες διακυμάνσεις δεκαετίας). Αν δεν το κάνουμε αυτό θα καθυστερεί χρονικά το μεσημέρι», εξηγεί ο Έλληνας επιστήμονας.

Γιατί αλλάζουμε την ώρα;

Σύμφωνα με τον Δρα. Ματσάκη η ιδέα για την αλλαγή της ώρας πιστώνεται συχνά στον Benjamin Franklin, ο οποίος ενώ υπηρετούσε ως πρέσβης στη Γαλλία το 1784, ξύπνησε από έναν δυνατό θόρυβο στις 6 το πρωί και έκπληκτος είδε το Παρίσι στο έντονο φως της ημέρας, με τα παραθυρόφυλλα ερμητικά κλειστά και με όλους να κοιμούνται ακόμη. Ακολούθησε ένα σατιρικό άρθρο που εκτιμούσε πόσα χρήματα θα μπορούσαν να εξοικονομηθούν από τα κεριά, εάν οι άνθρωποι πήγαιναν νωρίς για ύπνο και ξυπνούσαν νωρίτερα το καλοκαίρι. Αλλά η ιδέα να προχωρήσουν τα ρολόγια ξεκίνησε πραγματικά το 1895 από τον George Hudson, έναν εντομολόγο στη Νέα Ζηλανδία που ήθελε περισσότερο χρόνο για να μελετήσει τα σφάλματα του μετά την εργαστηριακή δουλειά.

«Ο Χάντσον ενέπνευσε πολλούς υποστηρικτές, αλλά η θερινή ώρα πιθανότατα δεν θα είχε εφαρμοστεί ποτέ αν δεν ήταν ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, όπου την υιοθέτησε πρώτη η Γερμανία ως τρόπο εξοικονόμησης ηλεκτρικής ενέργειας. Οι Σύμμαχοι την αντέγραψαν γρήγορα και όταν οι ΗΠΑ μπήκαν στον πόλεμο, οι αγρότες την αποκάλεσαν «η ώρα του Κάιζερ». Ήταν έξαλλοι που έπρεπε να αρμέγουν τις αγελάδες τους μια ώρα νωρίτερα για να ανταποκρίνονται στα δρομολόγια των τρένων που μετέφεραν το γάλα τους στις πόλεις. Οι αγελάδες ξαναβρήκαν τον ρυθμό τους όταν τελείωσε ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος και η θερινή ώρα εγκαταλείφθηκε, τουλάχιστον μέχρι να ξεκινήσει ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος», συμπληρώνει ο Έλληνας επιστήμονας.

Αναφορικά με την αλλαγή της ώρας ο Δρ. Ματσάκης, θεωρεί ότι σε κάθε απόφαση υπάρχουν οι κερδισμένοι και οι χαμένοι (winners and loosers). «Νομίζω ότι στην Ελλάδα, όπου το καλοκαίρι νυχτώνει στις 21:00 το βράδυ, θα πρέπει να υιοθετηθεί μόνιμα η θερινή ώρα. Εγώ θα πρότεινα να διαχωρίσουμε τις χώρες σε βόρειες και νότιες. Και δεν συμβουλεύω μια αλλαγή, αλλά είναι μια λύση εάν οι Ευρωπαίοι θέλουν πραγματικά να εγκαταλείψουν το σημερινό σύστημα. Οι νότιοι μπορεί να υιοθετήσουν μόνιμα τη θερινή ώρα και οι βόρειοι να ακολουθούν το ισχύον πρότυπο αλλαγής. Τουλάχιστον έτσι δεν θα επικρατεί τρελό χάος. Δεν νομίζω ότι μπορούν να συντονιστούν όλες οι χώρες σε θερινή ή χειμερινή ώρα. Και εμείς δοκιμάσαμε τη μόνιμη θερινή ώρα στις ΗΠΑ το 1975 και γρήγορα επιστρέψαμε στην αλλαγή. Απλά θα έλεγα στους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων να το ζυγίσουν σοβαρά και να μην πάρουν μια βιαστική απόφαση», προτείνει ο Έλληνας επιστήμονας, ρωτώντας ταυτόχρονα τι ώρα είναι γιατί ο χρόνος μας τελειώνει και πρέπει να αποχωρήσει.

Λίγο πριν χωρίσουμε μου εκμυστηρεύεται πως επιστρέφοντας από την Κάρπαθο συνεχίζουν να στριφογυρίζουν στο μυαλό του οι απειλές του Ερντογάν για αυτό και δηλώνει πρόθυμος να βοηθήσει την Ελλάδα, αφιλοκερδώς, στον πόλεμο κατά των drones. «Ξέρω ότι είμαι λίγο μεγάλος σε ηλικία και δεν γνωρίζω αρκετά για ηλεκτρική μηχανική για να δουλέψω στον σχεδιασμό του υλικού, παρόλο ότι έφτιαχνα ρολόγια και λέιζερ. Αλλά ως συντάκτης του GPS Solutions και ως κριτής δημοσιεύσεων, έχω διαβάσει πολλά για νευρωνικά δίκτυα τεχνητής νοημοσύνης. Έτσι θα μπορούσα να δουλέψω στους αλγόριθμους και στις προσομοιώσεις. Αναρωτιέμαι αν θα μπορούσα να προσεγγίσω κάποιον στο υπουργείο Άμυνας. Έχεις καμιά ιδέα;»οι

#ΔΗΜΗΤΡΗΣ_ΜΑΤΣΑΚΗΣ #ΩΡΑ_ΤΗΣ_ΓΗΣ #DRONES #ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ #ΘΕΡΙΝΗ_ΩΡΑ