Ο υπερασπιστής του Βερολίνου που αρνήθηκε στον Χίτλερ την ισοπέδωση της πόλης

06:05 5/4/2023 - Πηγή: militaire

Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος

Ο Γκόταρντ Χάινριτσι  (25 Δεκεμβρίου 1886 – 10 Δεκεμβρίου 1971), ήταν ένας μπαρουτοκαπνισμένος και παρασημοφορημένος Γερμανός στρατηγός.

Έμεινε στην ιστορία του Παγκοσμίου Πολέμου για πολλούς λόγους.

Είχε παντρευτεί Εβραία, ήταν βαθειά θρησκευόμενος, κυκλοφορούσε προκλητικά ατημέλητος με φθαρμένη στολή, οι συνάδελφοι του τον αποκαλούσαν «σκληρός μικρός μπάσταρδος», αλλά  διέθετε ανεπτυγμένη την αίσθηση της λογικής, προσπαθούσε – και ιδιαίτερα κατά το τέλος του πολέμου – να εμποδίσει τις άσκοπες απώλειες των ανδρών του, ακόμη και αν αυτό

προϋπέθετε τη σύγκρουσή του με τη ναζιστική ηγεσία.

Ήταν ο τελευταίος υπερασπιστής του Βερολίνου όταν οι Σοβιετικοί είχαν περικυκλώσει την πολη και πήρε την μεγάλη απόφαση!

Αγνόησε την εντολή του Χίτλερ να ισοπεδώσει τις υποδομές και να παραδώσει «καμένη γη» σώζοντας τις ζωές εκατοντάδων στρατιωτών και αθώων πολιτών, και έσωσε την δική του όταν ο Φύρερ διέταξε να τον εκτελέσουν, επειδή στο μεταξύ η Γερμανία παραδόθηκε άνευ όρων…

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΩΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΓΑΛΛΙΑ ΣΤΟ ΡΩΣΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ

Η 16η Μεραρχία Πεζικού που διοικούσε ο Χάινριτσι όταν ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος το 1939 είχε μεν κινητοποιηθεί για την επικείμενη εισβολή στην Πολωνία (1η Σεπτεμβρίου 1939), αλλά παρέμεινε στο δυτικό τμήμα της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας χωρίς να λάβει μέρος στην εν λόγω εκστρατεία, απασχολούμενη με καθήκοντα φύλαξης των συνόρων με τη Γαλλία.

Ως τμήμα της 1ης Στρατιάς του Στρατάρχη Έρβιν φον Βιτσλέμπεν, το VII Σώμα Στρατού ελαβε μέρος στις μάχες του βόρειου τομέα της Γραμμής Μαζινό.

Αν και οι καθοριστικές εξελίξεις διαδραματίζονταν στις Κάτω Χώρες και τη βόρεια Γαλλία, το Σώμα του Χάινριτσι σημείωσε αξιόλογες επιτυχίες στον τομέα του κατά τη δεύτερη φάση της γερμανικής εκστρατείας στη Δύση, πέτυχε την κατάληψη του Μετς και του Στρασβούργου, όπως επίσης και την ενθυλάκωση της 2ης Γαλλικής Στρατιάς.

Προήχθη σε Στρατηγό του Πεζικού (General der Infanterie) την 1η Ιουνίου 1940 και, τέσσερις μέρες πριν τη συνθηκολόγηση των Γάλλων (22 Ιουνίου) ανέλαβε στις 18 Ιουνίου[18] τη διοίκηση του XXXXIII (43ου) Σώματος Στρατού.

Ο Σχηματισμός που διοικούσε ο Χάινριτσι, ως τμήμα της Ομάδας Στρατιών «Κέντρο», πολέμησε στην Ανατολική Πολωνία, τη Λευκορωσία και την Ουκρανία, παίρνοντας μέρος στις μάχες του Μπιαλιστόκ-Μινσκ, του Μπομπρουίσκ, του Κιέβου και του Μπριάνσκ.

Ωστόσο ο Ρωσικός χειμώνας ξέσπασε ιδιαίτερα βαρύς, με τους σοβιετικούς να κινητοποιούν πάνω από 100 νέες μεραρχίες, συνηθισμένες στις ακραίες αυτές συνθήκες. Οι Γερμανοί δεν είχαν προετοιμαστεί για ένα τέτοιο ενδεχόμενο, με αποτέλεσμα οι θάνατοι από κρυοπαγήματα να αυξάνονται κατακόρυφα, τα όπλα και τα μεταφορικά μέσα να καθίστανται άχρηστα, και χαρακώματα δεν μπορούσαν πλέον να σκαφτούν στο παγωμένο χώμα – όλα λόγω του υπερβολικού ψύχους, που άγγιζε ακόμα και τους -40°C υπό το μηδέν.

Την κύρια ευθύνη έφερε η Γερμανική 4η Στρατιά, η οποία πλέον σχοινοτενούσε.

Αν οι Σοβιετικοί κατάφερναν να προκαλέσουν ρήγμα στις γραμμές της, ολόκληρος ο κεντρικός τομέας απειλούνταν με άμεση κατάρρευση.

Τη διοίκηση της Στρατιάς σε αυτές τις δύσκολες ώρες είχε αναλάβει ο σκληροτράχηλος Στρατηγός των Ορεινών Στρατευμάτων Λούντβιχ Κύμπλερ (Ludwig Kübler, 1889-1947).

Ο Χίτλερ είχε απαγορεύσει οποιαδήποτε υποχώρηση και ο επίμονος Κύμπλερ άρχισε να δυσανασχετεί έντονα για την ορθότητα των αποφάσεων της ηγεσίας.

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΑ ΧΙΟΝΙΑ

Ο ίδιος θυμόταν αργότερα:

«Μου είπαν να κρατήσω μέχρι τη μεγάλη επίθεση που, αυτή τη φορά, σίγουρα θα επιτύγχανε την κατάληψη της Μόσχας.

Και όμως, παντού γύρω μου οι άνδρες μου πέθαιναν – και όχι μόνο από ρωσικές σφαίρες. Πολλοί απ’ αυτούς πέθαναν απ’ το κρύο».

Η «μεγάλη επίθεση» όμως που υποσχέθηκε η γερμανική στρατιωτική ηγεσία δεν ήρθε ποτέ. Τα στρατεύματα του Χάινριτσι συχνά είχαν να αντιμετωπίσουν στρατεύματα δωδεκαπλάσιας τουλάχιστον δύναμης.

Η αναπόφευκτη υποχώρηση ωστόσο στάθηκε αιτία για περεταίρω επιδείνωση των σχέσεών του με τη Ναζιστική ηγεσία.

Αιτία αυτή τη φορά στάθηκε η άρνηση του Χάινριτσι να μετατρέψει το Σμολένσκ σε σωρό ερειπίων πριν τελικά υποχωρήσει από αυτό, πράγμα που αποτελούσε παράβαση της ρητής διαταγής του Χίτλερ.

Ο Χάινριτσι είχε μάλιστα αφήσει ανέγγιχτο και τον μεγάλο καθεδρικό ναό της πόλης.

Ο Στρατάρχης του Ράιχ Χέρμαν Γκέρινγκ παραπονέθηκε για αυτό στον Χίτλερ, ο οποίος με τη σειρά του απαίτησε εξηγήσεις από τον Χάινριτσι, ανακαλώντας τον, τον Δεκέμβριο του 1943.

Αυτός απολογήθηκε ισχυριζόμενος πως αν κατέστρεφε την πόλη, οι στρατιώτες του θα ήταν αδύνατο να υποχωρήσουν μέσω αυτής. Μπορεί έτσι να γλύτωσε το στρατοδικείο, αλλά είχε πλέον μπει στη «μαύρη λίστα» του Χίτλερ.

Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ

Στις 15 Απριλίου 1945, ο Χάινριτσι που υπερασπιζοταν το Βερολινο δέχθηκε την απρόσμενη επίσκεψη του Υπουργού Εξοπλισμών Άλμπερτ Σπέερ στο Αρχηγείο της Ομάδας Στρατιών «Βιστούλας» στο Χάσλεμπεν.

Ο Χίτλερ είχε διατάξει πως όλες οι ζωτικής σημασίας υποδομές (π.χ. γέφυρες, σιδηρόδρομοι, υδραγωγεία κ.λπ.) θα έπρεπε να καταστραφούν για να μην πέσουν στα χέρια των Σοβιετικών.

Ο Σπέερ είπε στον Χάινριτσι πως ο γερμανικός λαός έπρεπε να επιβιώσει.

Το απόγευμα, ο Χάινριτσι ασχολήθηκε με την προετοιμασία για την απόκρουση της επίθεσης των Σοβιετικών, η οποία αναμενόταν το επόμενο πρωί.

Αναβιώνοντας την παλιά του τακτική, διέταξε τον Μπούσε να αναδιπλώσει τα στρατεύματά του στη δεύτερη γραμμή άμυνας στο Μέτωπο του Όντερ, και συγκεκριμένα στα Υψώματα του Ζέελοβ, όπου ήλπιζε πως θα μπορούσε να καθυστερήσει τον Κόκκινο Στρατό για μερικές ημέρες.

Ο Στρατάρχης Βίλχελμ Κάιτελ, γνωστός και ως «Κάιτελ ο λακές» (Lakeitel) πληροφορήθηκε πως ο Χάινριτσι αρνριτο να υπακουσει μετά από κάποιο τηλεφώνημα του τελευταίου στις 29 Απριλίου.

Ο Κάιτελ, στα απομνημονεύματά του, ισχυρίστηκε πως του είπε πως η πράξη του ήταν αδικαιολόγητη και ανάρμοστη.

Ο Χάινριτσι απάντησε ότι σε αυτή την περίπτωση δεν μπορούσε πλέον να δεχθεί την ευθύνη της διοίκησης των στρατευμάτων του, και ο Κάιτελ αντέτεινε πως τον θεωρούσε πλέον ακατάλληλο να διοικήσει Ομάδα Στρατιών, αποπέμποντάς τον.

Μετά τηλεφώνησε ο Άλφρεντ Γιοντλ, που μαζί με τον Κάιτελ ήταν γνωστοί ως «οι νεκροθάφτες του Γερμανικού Στρατού», και προσέβαλε και αυτός με τη σειρά του τον Χάινριτσι, που διατάχθηκε να μεταβεί στο αρχηγείο της OKW στο Πλεν.

Ο Χάινριτσι και βοηθος του ο Μαντόιφελ αρνήθηκαν, και ο Κάιτελ άρχισε να εκβάλει έναν ακατανόητο χείμαρρο λέξεων.

Τελικά, έδειξε με το δάχτυλο τον Χάινριτσι φωνάζοντάς του. Ο Χάινριτσι αντέτεινε: «Στρατάρχα Κάιτελ, εάν θέλετε αυτοί οι άντρες να γυρίσουν πίσω, να πυροβοληθούν και να σκοτωθούν, γιατί δεν το κάνετε μόνος σας;»

Τα τελευταία λόγια του Κάιτελ προς τον Χάινριτσι ήταν:

«Αρχιστράτηγε Χάινριτσι, από αυτή τη στιγμή απαλλάσσεστε απ’ τα καθήκοντά σας ως διοικητού της Ομάδας Στρατιών Βιστούλα.

Θα γυρίσετε στο αρχηγείο σας και θα περιμένετε τον αντικαταστάτη σας.»

Έπειτα αναχώρησε.

Μέσα από τους θάμνους, οι αφοσιωμένοι αξιωματικοί του επιτελείου του Χάινριτσι βγήκαν με τα όπλα προτεταμένα, έτοιμοι να υπερασπιστούν το διοικητή τους, πρόταση την οποία έκανε και ο Μαντόιφελ.

Ο Χάινριτσι αρνήθηκε.

Αφού χαιρέτησε το συγκεντρωμένο πλήθος αναχώρησε για το αρχηγείο του.

Η ΚΡΙΣΙΜΗ ΝΥΧΤΑ

Το πρωί της επομένης (30 Απριλίου), ο Χάινριτσι ετοιμάστηκε να μεταβεί στο Πλεν, όπως είχε διαταχθεί.

Ένας νεαρός λοχαγός, ο οποίος συστήθηκε ως Χέλμουτ Λανγκ και υπασπιστής του Ρόμελ, τον πλησίασε.

«Σας ικετεύω να μην βιαστείτε να πάτε εκεί» είπε.

«Δεν θέλω να έχετε την ίδια τύχη με τον Στρατάρχη Ρόμελ.» – ο Ρόμελ είχε εξαναγκαστεί να αυτοκτονήσει, καθώς τον υποπτεύονταν για συμμετοχή στην αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας του Χίτλερ (20 Ιουλίου 1944).

Στον λαό είχε παρουσιαστεί ως ατύχημα.

Ο λοχαγός αποκάλυψε πως στην πραγματικότητα ήταν αυτοκτονία.

«Σας ικετεύω να μην βιαστείτε να πάτε στο Πλεν.

Έτσι ο πόλεμος θα έχει προφανώς τελειώσει μέχρι να φτάσετε εκεί.»

Ο Χάινριτσι του έσφιξε συγκινημένος το χέρι. «Σας ευχαριστώ.

Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.»

Κατόπιν ευχαρίστησε τους παρατεταγμένους αξιωματικούς του, και τότε μαζί με τον Μπίλα μπήκαν στο αυτοκίνητο του Χάινριτσι. Χτυπώντας τον οδηγό του στην πλάτη, είπε: «Δεν βιαζόμαστε πολύ.»

Ο Χάινριτσι έφτασε στο Πλεν την επόμενη νύχτα.

Εκεί, κατά τις δέκα το βράδυ, άκουσε από το ραδιόφωνο τα νέα για την αυτοκτονία του Χίτλερ.

Ο Χάινριτσι είχε σώσει τη ζωή του.

Παρέμεινε στο Σλέσβιγκ-Χολστάιν τον επόμενο μήνα και παραδόθηκε στα Βρετανικά στρατεύματα στο Φλένσμπουργκ στις 28 Μαΐου 1945.

Μετά την παράδοσή του, ο Χάινριτσι κρατήθηκε στο Στρατόπεδο 1 στο Άιλαντ Φαρμ (Island Farm, στρατόπεδο κράτησης αιχμαλώτων πολέμου των Βρετανών), όπου και παρέμεινε μέχρι την 9η Ιανουαρίου 1946, οπότε και μεταφέρθηκε στο Στρατόπεδο 11. Στις 13 Ιουνίου μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο στο Λονδίνο και επέστρεψε στο Στρατόπεδο 11 στις 2 Σεπτεμβρίου.

Από τις 9 Οκτωβρίου 1947 ως τις 2 Νοεμβρίου 1947 οι Βρετανοί τον μετέφεραν στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.

Στις 15 Νοεμβρίου 1948 μεταφέρθηκε στο Στρατόπεδο 99, και στις 27 Φεβρουαρίου επέστρεψε στο Στρατόπεδο 11.

Κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας του, περνούσε αρκετό χρόνο με τον ξάδερφό του φον Ρούντστεντ.

Σύντομα, στις 12 Μαΐου, μεταφέρθηκε στο Στρατόπεδο 186 «για επαναπατρισμό».

Απελευθερώθηκε στις 19 Μαΐου 1948.

Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΤΡΑΤΗΓΟ

Υπήρχε η αντίληψη πως ο Χάινριτσι εξαντλούσε την αυστηρότητά του στους στρατιώτες του σε περιπτώσεις βίας εναντίον Σοβιετικών αμάχων και αιχμαλώτων πολέμου, και σε μία περίπτωση μάλιστα διέταξε την εκτέλεση επτά Γερμανών στρατιωτών για τον λόγο αυτό.

Νεότερες μελέτες όμως απέδειξαν πως ο Χάινριτσι δεν ήταν τόσο ανθρωπιστής όσο δήλωνε ο ίδιος.

Ως γιός πάστορα, διακατεχόταν από αντικομμουνιστικά και ρατσιστικά αισθήματα.

Είχε δηλώσει μετά τον πόλεμο πως αρνήθηκε να εφαρμόσει τη «Διαταγή των Κομισαρίων» (Komissarbefehl), που διέταζε την με συνοπτικές διαδικασίες εκτέλεση των Σοβιετικών πολιτικών επιτρόπων, αλλά αυτό ήταν ψευδές: γνώριζε πολύ καλά για την εφαρμογή της και ο ίδιος σχολίασε σχετικά με την εκτέλεση ενός κομισάριου από τη Feldgendarmerie:

«Δεν είναι καλό για τον λαό μας».

Έδινε επίσης άδεια για συνοπτικές εκτελέσεις ανταρτών, όπως και πολιτών που ήταν ύποπτοι για συνεργασία με τους αντάρτες.

Δεν δίσταζε να σημειώνει με απάθεια στο ημερολόγιό του πως ο ντόπιος πληθυσμός κατά πάσα πιθανότητα θα λιμοκτονούσε αν οι Γερμανοί στρατιώτες ανεφοδιάζονταν από εκεί.

Δεν είναι βέβαιο το αν είχε γνώση για το Ολοκαύτωμα, αλλά σίγουρα διακατεχόταν από αντισημιτικά αισθήματα – κάτι οξύμωρο αν λάβει κανείς υπ’ όψιν την εβραϊκή καταγωγή της γυναίκας του.

Περιέγραφε τους Εβραίους της Πολωνίας ως «απαίσιους» (schrecklich).

Πληροφορίες

Heinrici, Gothhard & Hürter, Johannes: Ein deutscher General an der Ostfront: die Briefe und Tagebücher des Gotthard Heinrici 1941/42

Schwerterträger Gotthard Heinrici.

Ryan, Cornelius: Last Battle: The Classic History of the Battle for Berlin.

The post Ο υπερασπιστής του Βερολίνου που αρνήθηκε στον Χίτλερ την ισοπέδωση της πόλης appeared first on Militaire.gr.