H γυναικεία συνθήκη στο χώρο και στο χρόνο δια χειρός Αρτέμιδος Ποταμιάνου

20:08 13/4/2019 - Πηγή: In.gr

Η ΕΝΙΑ Gallery παρουσιάζει την την ατομική έκθεση της Αρτέμιδος Ποταμιάνου με τίτλο «Your history, it’s not my story» έως τις 20 Ιουλίου 2019.

Η ιστορικός Τέχνης Μπία Παπαδοπούλου αναφέρει: « Η Άρτεμις Ποταμιάνου συνθέτει ένα περιβαλλοντικό, πολυεπίπεδο αφήγημα για τη γυναικεία συνθήκη που ξεδιπλώνεται στο χώρο και το χρόνο. Η αμφισβήτηση των δομών της κοινωνίας και της τέχνης που χαρακτηρίζει την εικαστική εργασία της, την απασχολεί και εδώ όπως δηλώνει ο τίτλος της έκθεσης «Your history,

it’s not my story».

Τα δεδομένα τίθενται εξαρχής με τον ακινητοποιημένο, σχεδόν περιφραγμένο χώρο που υποδέχεται τους θεατές. Η έννοια του περιορισμού που υπεισέρχεται εδώ συνδυάζεται με την γραπτή πληροφορία ότι η Άρτεμις Ποταμιάνου αναφέρεται στο σύνολο των έως τώρα γυναικείων συνθηκών, το οποίο αντιπαραθέτει με την ιδέα του άπιαστου ακόμα ονείρου περί ελευθερίας και πραγματικής ισότητας.

Η κεντρική εκθεσιακή αίθουσα μεταφορικά μεταμορφώνεται σε κλουβί το οποίο φιλοξενεί περίτεχνα κλουβιά πουλιών που με τη σειρά τους εσωκλείουν στο εσωτερικό τους μικρότερα κλουβιά. Οι εικόνες μέσα στην εικόνα, πραγματικότητες μέσα στην πραγματικότητα δημιουργούν διαδοχικούς τεχνητούς κόσμους και επίπεδα εγκλεισμού. Τα κλουβιά, κελιά που παραπέμπουν στο Πανοπτικόν του Michel Foucault, λειτουργούν ως διαχωριστικά στοιχεία. Διαφοροποιούν το εσωτερικό από το εξωτερικό πεδίο, παγιδεύουν τους θεατές στον κενό, ενδιάμεσο χώρο ενώ ταυτόχρονα ορίζουν λαβυρινθώδεις διαδρομές διαφυγής. Οι επίπονες χειρωνακτικές κατασκευές από ξύλο και οι λεπτές μεταλλικές βέργες εμπνέονται από αριστοτεχνικά κλουβιά άλλων εποχών, κάποια από τα οποία αντιγράφουν πιστά πραγματικά κτίρια και επαύλεις. Η εγκατάσταση παραπέμπει στα cabinets of curiosities και στην παλιότερη εγκατάσταση της Αρτέμιδος Ποταμιάνου Utopia, you were always in my mind (2011).

Στους πίνακες των μεγάλων ζωγράφων με απεικονίσεις κλουβιών και ιπτάμενων κατοικίδιων, η γυναικεία εικονογραφία πρωτοστατεί, ταυτίζοντας άμεσα τα πανέμορφα εξωτικά πουλιά με το εύθραυστο γυναικείο φύλλο και τη φιλήσυχη οικιακή ζωή. Στις ειδυλλιακές αυτές σκηνές, η Ποταμιάνου προτάσσει μια διαφορετική πραγματικότητα, αμφισβητώντας τα κοινωνικά στερεότυπα που συντάσσουν την κλασική μυθολογία της γυναίκας.

Οικειοποιώντας τον ανδρικό ρόλο των curieux στον οποίο εμφυσεί τη δική της θηλυκή υπόσταση, συλλέγει από μια πληθώρα διαφορετικών πηγών και ύστερα από ενδελεχή έρευνα ετερογενή αντικείμενα που σχετίζει άμεσα με το γυναικείο κόσμο. Ένα παιχνίδι/αντίκα, βελούδινα κοριτσίστικα παπουτσάκια, μικροσκοπικά έπιπλα διαφορετικών εποχών, αποξηραμένες πεταλούδες ως σύμβολα ψυχής, τεχνητά δένδρα, κτλ. που αμφισβητούν το γυναικείο κατεστημένο. Στις άδειες από πτηνά κατοικίες πλάθει μικρόκοσμους, τρισδιάστατες νεκρές φύσεις. Τα κλουβιά μετατρέπονται σε λιλιπούτιες θεατρικές σκηνές. Αρχεία της αρχέτυπης μνήμης.

Ο τίτλος της εγκατάστασης Which side are you on? θέτει ακριβώς αυτό το ερώτημα. Απευθύνεται και στα δύο φύλα, ενεργοποιώντας τη σκέψη και εκπυρσοκροτώντας ένα ταξίδι στα βάθη της συνείδησης και στο πεδίο της ηθικής.

Ένα ακόμα περιβαλλοντικό cabinet of curiosities στήνεται σε ξεχωριστό δωμάτιο της γκαλερί για να φιλοξενήσει το τελευταίο κεφάλαιο της φεμινιστικής ιστορίας της Ποταμιάνου. Το περιβάλλον συνομιλεί με δύο κορυφαία λογοτεχνικά έργα του 19ου αιώνα: Το Άγνωστο Αριστούργημα του Honoré de Balzac –απ΄ όπου και ο τίτλος της συγκεκριμένης εγκατάστασης– και το Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέυ του Oscar Wilde.

Η Άρτεμις Ποταμιάνου επιλέγει ξανά γυναικείες μορφές από γνωστούς πίνακες της ιστορίας της τέχνης: των Goya, Da Vinci, Vermeer, Cranach, Christus, Freud, και άλλων. Επεξεργάζεται τις αρχικές αυτές εικόνες στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, αφαιρώντας το χρώμα και φωτίζοντας επιλεκτικά μάτια και χέρια, τα πλέον εκφραστικά σημεία. Διατηρεί όμως, ακέραιη τη γυναικεία τους ταυτότητα. Το αποτέλεσμα τυπώνεται, τυλίγεται σε διαφάνειες και δένεται με σκοινί σαν το δεμάτι με τη ραπτομηχανή του Man Ray.

Οι φυλακισμένες γυναίκες κατακλύζουν τον προθάλαμο του χώρου λειτουργώντας ως απόκρυφη εισαγωγή του τελευταίου αυτού κεφαλαίου.

Ακολουθώντας την ίδια λογική με τα αρχιτεκτονικά κλουβιά –αποτελεί άλλωστε τη συνήθη καλλιτεχνική πρακτική της– η Ποταμιάνου αποδομεί και ανασυνθέτει στο δικό της ανατομικό τραπέζι τα ιδιοποιημένα αριστουργήματα της τέχνης. Στα πρωτότυπα/τυπωμένα πορτρέτα γυναικών, επεμβαίνει με στοιχεία κολλάζ: φυσιογνωμικές λεπτομέρειες από γνωστές προσωπογραφίες ανδρών.»