Αρκτική : Κίνδυνος για τους πάγους οι… κάστορες – Ενδέχεται να επιταχύνουν την κλιματική αλλαγή

19:02 30/6/2020 - Πηγή: In.gr

Ίσως δεν περιμέναμε οι κάστορες να ευθύνονται για την κλιματική αλλαγή. Όμως από ό,τι φαίνεται αυτά τα χνουδωτά πλάσματα επεμβαίνουν στο αρκτικό τοπίο με έναν τρόπο που ενδέχεται να επιταχύνει την υπερθέρμανση του πλανήτη, προειδοποιεί νέα έρευνα.

Με τα κοφτερά τους δόντια, οι κάστορες κόβουν κορμούς και κλαδιά για να κατασκευάζουν φράγματα, τα οποία στη συνέχεια πλημμυρίζουν κοιλάδες και δημιουργούν νέες λίμνες, οι οποίες μπορούν να καλύψουν πολλά εκτάρια γης.

Αυτά τα νέα

υδάτινα σώματα συμβάλλουν στην καταστροφή του μόνιμα παγωμένου υπεδάφους, το οποίο κρύβει ένα τεράστιο απόθεμα μεθανίου – δηλαδή, ενός ισχυρού αερίου του θερμοκηπίου.

Οι επιστήμονες ανησυχούν ότι η αλλοίωση του μόνιμα παγωμένου υπεδάφους θα απελευθερώσει μεθάνιο και άνθρακα στην ατμόσφαιρα, επιταχύνοντας περαιτέρω την κλιματική αλλαγή.

«Οικοδομική έκρηξη»

Τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει κάστορες στην τούνδρα της Αλάσκας, όπου δεν ζούσαν ποτέ στο παρελθόν. Και τα ζώα απολαμβάνουν μια… έκρηξη υποδομής, κατασκευάζοντας φράγματα στη νέα τους γειτονιά, όπως αποκαλύπτει η μελέτη των υψηλής ανάλυσης δορυφορικών εικόνων που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Environmental Research Letters Monday.

Επιπλέον φαίνεται ότι χτίζουν τα φράγματά τους και δημιουργούν λίμνες ακριβώς σε εκείνες τις περιοχές που αποτελούν και τη μεγαλύτερη απειλή για την ακεραιότητα του μόνιμα παγωμένου υπεδάφους.

«Παρατηρούμε τεράστια ανάπτυξη. Ο αριθμός αυτών των κατασκευών περίπου διπλασιάζεται κάθε τέσσερα χρόνα», τονίζει ο Ίνγκμαρ Νίτσε, ερευνητής του Ινστιτούτου Alfred Wegener, στο Helmotz Centre για την Πολική και Θαλάσσια Έρευνα στο Πότσνταμ της Γερμανίας και συγγραφέας της μελέτης.

«Οι μέθοδοί τους είναι εξαιρετικά αποτελεσματικές».

Η μελέτη ανακάλυψε ότι ο αριθμός των φραγμάτων των καστόρων σε έκταση 100 τετραγωνικών χιλιομέτρων γύρω από την πόλη του Κοτσέμπουε, στη βορειοδυτική Αλάσκα, έχει αυξηθεί από μόλις δύο το 2002 σε 98 το 2019 – μια αύξηση της τάξης του… 5.000%! Τα φράγματα των καστόρων στη μεγαλύτερη περιοχή της χερσονήσου Μπάλντουιν της Αλάσκας, έκτασης 430 τετραγωνικών χιλιομέτρων έχουν αυξηθεί από τα 94 το 2009 στα 174 το 2013 και στα 409 για την περσινή χρονιά.

Φταίνε οι κάστορες;

Αρκετές παράμετροι εξηγούν τους λόγους που οι κάστορες έχουν καταλάβει μια περιοχή που κανονικά δεν θα έβρισκαν και τόσο φιλόξενη, εξηγεί ο Νίτσε. Ένας εξ αυτών είναι και η κλιματική αλλαγή που μεταμορφώνει την φυσιολογικά άδενδρη τούνδρα.

«Παρατηρούμε αύξηση της βλάστησης. Υπάρχουν περισσότεροι θάμνοι και άλλα υλικά που χρειάζονται οι κάστορες για τα φράγματά τους, όπως επίσης και για να τραφούν», τονίζει. Επιπλέον, οι λίμνες, οι οποίες παλιότερα πάγωναν, πλέον χαρακτηρίζονται από πιο φιλικές συνθήκες προς τους κάστορες, αφού ο πάγος που καλύπτει την επιφάνειά τους το χειμώνα είναι πολύ λεπτότερος.

Επιπλέον, η τούνδρα δεν είναι το φυσικό οικοσύστημα των καστόρων, με αποτέλεσμα να μην κρύβει θηρευτές ή ανταγωνιστές για τους πόρους που έχουν ανάγκη, ενώ τα ζώα πλέον προστατεύονται και από τον ομοσπονδιακό νόμο των ΗΠΑ και δεν κινδυνεύουν εξίσου με παλιότερα από κυνηγούς.

Καθώς οι λίμνες που δημιουργούν οι κάστορες περιέχουν πιο ζεστό νερό από το γύρω έδαφος, τα νέα υδάτινα σώματα επιταχύνουν το λιώσιμο των πάγων.

«Το πρόβλημα για το μόνιμα παγωμένο υπέδαφος είναι ότι το νερό αλληλεπιδρά πολύ έντονα με το παγωμένο έδαφος από κάτω του», προειδοποιεί ο Νίτσε. «Όσο περισσότερο νερό υπάρχει στην επιφάνεια, τόσο το χειρότερο για το μόνιμα παγωμένο υπέδαφος – γιατί τον χειμώνα ο κρύος αέρας δεν θα μπορεί να διαπεράσει και πάλι το έδαφος, ενώ το νερό αποθηκεύει πολλή θερμότητα, η οποία μπορεί να φτάσει μέχρι το υπέδαφος».

Σημαντικός ο ρόλος των καστόρων

Οι λίμνες και τα άλλα υδάτινα σώματα που δημιούργησαν οι κάστορες αντιπροσωπεύουν το 8,3% της αύξησης του συνολικού νερού στην επιφάνεια της γης στην περιοχή Κοτσέμπουε σε διάστημα 17 ετών, αποκάλυψε η μελέτη.

Τα ζώα μοιάζουν να επιλέγουν ενστικτωδώς σημεία που είχαν υπάρξει κοίτες λιμνών στο παρελθόν, πριν αποξηρανθούν, γεγονός που ενισχύει ακόμη περισσότερο τις επιπτώσεις στο τοπίο και το μόνιμα παγωμένο υπέδαφος.

«Είναι ένα ιδιαίτερο τοπίο. Φυσιολογικά υπάρχουν πολλές λίμνες, όμως είναι δυναμικές. Επομένως, συχνά ξεραίνονται και αφήνουν πίσω τους πολλές άδειες κοίτες. Και αυτοί οι κάστορες είναι αρκετά έξυπνοι ώστε να κλείνουν την δίοδο του νερού και να γεμίζουν τις κοίτες και πάλι. Έτσι τα φράγματά τους έχουν τη μεγαλύτερη δυνατή αποτελεσματικότητα με τη μικρότερη δυνατή προσπάθεια».

Ο Νίτσε τονίζει ότι η οικοδομική έκρηξη των καστόρων είναι πιθανό να συμβαίνει και στις τούνδρες του Καναδά και της Σιβηρίας.

Πηγή: www.cnn.com