Γυναικοκτονία, κακοποίηση, ενδοοικογενειακή βία: Μα είμαστε σοβαροί στον 21ο αιώνα;

09:11 8/1/2019 - Πηγή: In.gr

Το 2010 τα Ηνωμένα Έθνη εξέδωσαν μια από τις μεγαλύτερες καταγραφές στοιχείων για τη βία κατά των γυναικών παγκοσμίως, σε μια έρευνα με τίτλο «The Facts: Violence Against Women & Millennium Development Goals».
Σύμφωνα με αυτή, το 15%-76% των γυναικών παγκοσμίως έχουν πέσει θύματα κακοποίησης. Οι περισσότερες από τους συντρόφους τους.

Σχεδόν το 50% των περιστατικών σεξουαλικής κακοποίησης παγκοσμίως αφορούν κορίτσια κάτω των 16 ετών.

Σύμφωνα με στοιχεία του European

Union Agency for Fundamental Rights το 2014 ο αριθμός όσων απαντούν πως έχουν υποστεί κάποια μορφή κακοποίησης από τον σύντροφο τους φτάνει τις 1 στις 5 γυναίκες.

Το 40-50% των γυναικών στην ΕΕ δηλώνουν πως έχουν βιώσει σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο εργασίας.

Στις ΗΠΑ το 83% των κοριτσιών ηλικίας 12-16 ετών δηλώνουν πως έχουν βιώσει κάποια μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης στο σχολείο.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας το 2002 καταγράφηκαν 150 εκατομμύρια περιστατικών σεξουαλικής βίας σε κορίτσια ως τα 18.

Το 30% των γυναικών παγκοσμίως έχουν πιεστεί ή τους έχει ασκηθεί βία προκειμένου να έχουν την πρώτη σεξουαλική τους επαφή. Το ποσοστό ανεβαίνει δραματικά στις ηλικίες των 15 και κάτω.

Περίπου 130 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια στον κόσμο έχουν υποστεί κλειτοριδεκτομή ή κάποιο άλλο ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων. Στην Αφρική περίπου 3 εκατομμύρια κορίτσια ετησίως κινδυνεύουν από αυτή την πρακτική.

Πάνω από 60 εκατομμύρια κορίτσια έχουν εξαναγκαστεί, πολύ συχνά και με σωματική βία, να παντρευτούν πριν συμπληρώσουν τα 18. Τουλάχιστον οι μισές υφίστανται βία και εντός του γάμου. Η συντριπτική πλειοψηφία τους στην Νότια Ασία και την Υποσαχάρια Αφρική.

Γυναίκες, ενήλικες και ανήλικες, είναι το 80% των ετήσιων θυμάτων trafficking, το 79% αυτών με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση.

Στην ΕΕ το 60% των γυναικών που είναι θύματα trafficking είχαν πέσει θύματα κακοποίησης και σεξουαλικής βίας πριν πέσουν στα χέρια των traffickers.

Οι γυναίκες πέφτουν θύματα βιασμού στις εμπόλεμες ζώνες. Με συντηρητικούς υπολογισμούς στον πόλεμο στη Βοσνία το διάστημα 1992-1995 βιάστηκαν από 20.000 ως 5000 γυναίκες, στη Ρουάντα το 1994 βιάστηκαν 250.000-500.000 γυναίκες και κορίτσια, 50.000-64.000 γυναίκες στη Σιέρρα Λεόνε μεταξύ 1991 και 2001.

Στη Γουατεμάλα, κατά μέσο όρο, δυο γυναίκες δολοφονούνται λόγω του φύλου τους κάθε μέρα.

Στην Ινδία καταγράφονται ετησίως χιλιάδες θάνατοι γυναικών και κοριτσιών για λόγους που σχετίζονται με την προίκα τους. Το 2007 οι θάνατοι αυτοί έφτασαν τους 8.093. Πολλοί από αυτούς αποδεικνύεται πως χαρακτηρίστηκαν, ψευδώς, αυτοκτονίες ή ατυχήματα.

Στην Αυστραλία, τον Καναδά, το Ισραήλ, τη Νότιο Αφρική και τις ΗΠΑ, το 40-70% των γυναικών θυμάτων δολοφονίας δολοφονούνται από τους συντρόφους τους.

Τι είναι η γυναικοκτονία

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας «γυναικοκτονία είναι η ανθρωποκτονία από πρόθεση γυναικών επειδή είναι γυναίκες – με ευρύτερους ορισμούς να περιλαμβάνουν κάθε ανθρωποκτονία γυναίκας ή κοριτσιού. Η γυναικοκτονία συνήθως διαπράττεται από άντρες αλλά κάποιες φορές συνεργούν και γυναίκες, συνήθως μέλη της ίδιας οικογένειας. Στις περισσότερες περιπτώσεις γυναικοκτονία διαπράττει σύντροφος ή πρώην σύντροφος που συνήθως είχε και μακρόχρονη κακοποιητική συμπεριφορά, απειλούσε, κακοποιούσε ή/και εκφόβιζε τη γυναίκα η οποία πολύ συχνά βρίσκεται σε θέση φυσικής ή/και οικονομικής αδυναμίας σε σχέση με αυτόν».

Η γυναικοκτονία, σε γενικές γραμμές, χωρίζεται σε τέσσερις βασικές κατηγορίες. Αυτή που διαπράττεται από τον σύντροφο, αυτή που διαπράττεται από άγνωστο στο θύμα δράστη (και συνηθέστερα συνοδεύεται από σεξουαλική βία), αυτή που συνδέεται με ζητήματα προίκας, αυτή που ανήκει στα λεγόμενα «εγκλήματα τιμής».

Το μεγαλύτερο πρόβλημα στην καταγραφή στοιχείων για τη βία, την εκμετάλλευση και τη δολοφονία των γυναικών σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με όλους τους οργανισμούς, είναι το γεγονός ότι δεν καταγγέλλεται ή, ακόμη κι αν καταγγελθεί, δεν καταγράφεται ως αυτό που είναι ή και καθόλου. Πολλές χώρες, ακόμη και δημοκρατικές και ανεπτυγμένες, δεν κρατάνε ειδικά στοιχεία για τη βία και τα εγκλήματα κάνοντας ακόμη πιο δύσκολη τη δουλειά των ερευνητών.

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ καταγράφονται περίπου 5.000 «γυναικοκτονίες τιμής» παγκοσμίως κι αυτός ο αριθμός θεωρείται χαμηλός σε σχέση με τον πραγματικό.

Τέτοιες δολοφονίες γυναικών καταγράφονται κυρίως στη Μέση Ανατολή, τη Νότια Ασία, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Οι θύτες συνήθως χρησιμοποιούν πυροβόλο όπλο, τσεκούρι ή κάποιο άλλο αιχμηρό εργαλείο, μαχαίρι, στραγγαλίζουν, αναγκάζουν τη γυναίκα να πάρει κάποιο δηλητήριο, την πετάνε από παράθυρο, ή την καίνε στην κουζίνα που μαγειρεύει. Σε μερικές περιπτώσεις η τιμωρία ή/και η δολοφονία της γυναίκας για ζήτημα «τιμής» έχει τη στήριξη μελών της οικογένειας της η οποία βοηθά στη συγκάλυψη του εγκλήματος. Ενίοτε το έγκλημα είναι «κατανοητό» για ένα μέρος της τοπικής κοινωνίας της ή εθνικής κοινότητας της. Σε κάποιες περιπτώσεις επικροτείται από αυτή ως κάποιου είδους .

Έρευνες δείχνουν πως στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Σουηδία οι τοπικές αρχές έχουν καταγράψει τέτοια εγκλήματα, ακόμη και φόνους, κατά γυναικών ως μέρος μιας «πολιτιστικής παράδοσης». Οι γυναίκες σε κοινότητες μεταναστών σε χώρες της ΕΕ είναι πολύ συχνά σε πολύ μεγάλο κίνδυνο αφού οι αρχές της χώρας εμφανίζονται ακόμη πιο απρόθυμες να παρέμβουν στην ιδιωτική κι οικογενειακή ζωή μελών των κοινοτήτων.

Το 2013, η επιτροπή κατά των διακρίσεων εις βάρος των γυναικών των Ηνωμένων Εθνών εξέδωσε μια έκθεση παρατηρήσεων για την Ελλάδα

Σε αυτήν παρατηρεί ότι πολλές γυναίκες, ειδικά στην επαρχία και σε κλειστές κοινότητες, δεν γνωρίζουν τα δικαιώματα τους, δεν έχουν πρόσβαση σε νομική βοήθεια, σε δομές υποστήριξης και δεν αισθάνονται ασφάλεια να κάνουν καταγγελία στις τοπικές αστυνομικές αρχές.

Παρατηρεί ότι σε πολλές κοινότητες και μειονότητες το κράτος δεν έχει στοιχεία για την ποιότητα ζωής των γυναικών, την ανεργία, την εκπαίδευση, τα δικαιώματα τους κλπ.

Τονίζει ότι σε πολλά μέρη της χώρας δεν υπάρχουν χώροι στους οποίους θα μπορεί μια γυναίκα εκτάκτως να φιλοξενηθεί και να βρει βοήθεια αν χρειαστεί να διαφύγει από το σπίτι της.

Σημειώνει επίσης πως μέχρι το 2009 ο νόμος για την ενδοοικογενειακή βία προέβλεπε διαδικασία διαμεσολάβησης για να αποφευχθεί το να χωρίσει το ζευγάρι. Γυναίκες που έχουν πέσει θύματα καταγγέλλουν ωστόσο ότι οι αρχές τους έχουν κάνει «ανεπισήμως» συστάσεις «να τα βρουν με τον σύζυγο».

Στην παράγραφο 20, σε μια μόνο παράγραφο περιγράφεται αυτό που ξέρουμε μα δεν λέμε αρκετά συχνά. Που θυμόμαστε μόνο να το ψελλίσουμε όταν μας σοκάρουν τα νέα για ένα, για δυο, για τρία ακόμη πτώματα. Που σε κάνει να αναρωτιέσαι τι σημαίνει να είσαι, δήθεν μια προοδευτική ευρωπαϊκή δημοκρατία: «η επιτροπή υπογραμμίζει την ανησυχία της για το γεγονός ότι εξακολουθούν να μην καταγγέλλονται τα περιστατικά βίας κατά των γυναικών, περιλαμβανομένης της ενδοοικογενειακής, στην Ελλάδα, λόγω της επικράτησης κοινωνικών και πολιτιστικών στερεότυπων, αντιλήψεων, που κανονικοποιεί τις διακρίσεις εις βάρος των γυναικών.
Η επιτροπή ανησυχεί επίσης για την έλλειψη πληροφόρησης, ερευνών και στατιστικών στοιχείων για τη βία εναντίον των γυναικών. Η επιτροπή συστήνει στο κράτος να πάρει παραπάνω μέτρα…».