Η δεκαετία που «εξαφάνισε» την μεσαία τάξη στην Ευρώπη

23:41 15/2/2019 - Πηγή: In.gr

Τεράστιες είναι οι επιπτώσεις που έχει επιφέρει η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, καθώς και η κρίση δημόσιου χρέους στην Ευρωζώνη το 2010 στη μεσαία τάξη της Ευρώπης.

Όπως αναφέρει η «Καθημερινή», σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO), το διάμεσο εισόδημα της μεσαίας τάξης στην Ευρωπαϊκή Ενωση έχει υποχωρήσει πάνω από δύο τρίτα, αντιστρέφοντας την άνοδο που είχε επιτευχθεί καθ’ όλη τη διάρκεια της 20ετίας, δηλαδή μέχρι και το ξέσπασμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Ανάλογες τάσεις εμφανίζονται, επίσης,

στις ΗΠΑ, ωστόσο οι συνθήκες είναι δυσμενέστερες στην ΕΕ, όπως σχολιάζει το δημοσίευμα των New York Times.

Τα μεσαία εισοδηματικά στρώματα της Ευρώπης αναλογούν στο 60% των συνολικών νοικοκυριών έναντι λίγο πάνω από το 50% που ισχύει στις ΗΠΑ.

Ωστόσο, στην Ευρώπη η μεσαία τάξη βρίσκεται σε πολύ πιο ευάλωτη θέση, αφού είναι μεγαλύτερος ο κίνδυνος περαιτέρω μείωσης των εισοδημάτων της.

«Δεν έχει παρατηρηθεί καμία πρόοδος στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης», δηλώνει ο Ντάνιελ Βόγκχαν-Γουάιτχεντ, αξιωματούχος και οικονομολόγος στο ILO που εδρεύει στη Γενεύη. «Η κατάσταση έχει γίνει πιο ασταθής. Σε περίπτωση που τα ετήσια εισοδήματα ενός νοικοκυριού μειωθούν, τότε είναι πολύ πιθανό να μην καταφέρει να τα αναπληρώσει ποτέ», συμπληρώνει ο ίδιος.

Το εισοδηματικό χάσμα έχει διευρυνθεί στην Ευρώπη όχι μόνον λόγω της πτώσης των πραγματικών μισθών, αλλά και της αποδυνάμωσης του κράτους πρόνοιας σε συνδυασμό με την αύξηση των φορολογικών υποχρεώσεων ή και την κατάργηση φοροαπαλλαγών.

Από την άλλη πλευρά, η εισοδηματική ανισότητα στη Γερμανία περιορίζεται εάν ληφθούν υπόψη οι παροχές του κράτους πρόνοιας, επισημαίνεται στην έκθεση του ILO. Αλλά ακόμη και στη Γερμανία, που είναι η ισχυρότερη οικονομία της Ευρωζώνης, παρατηρούνται ρωγμές στο οικονομικό μοντέλο της.

Πρόβλημα οι χαμηλές αμοιβές

Ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της μεσαίας τάξης απασχολούνταν στον μεταποιητικό κλάδο. Την τελευταία 25ετία, όμως, έχουν επεκταθεί οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να οδηγηθούν στην πτώση των μισθών και των παροχών κοινωνικής πρόνοιας.

Αξίζει βέβαια να σημειωθεί ότι παρά το γεγονός πως έχει αυξηθεί το γυναικείο εργατικό δυναμικό, οι μισθοί είναι χαμηλοί, ενώ οι συμβάσεις είναι μερικής απασχόλησης.

Αν και η Ισπανία θεωρείται μια από τις οικονομίες που έχουν επανέλθει δυναμικά από την κρίση δημόσιου χρέους του 2010, η μεσαία τάξη εκεί έχει υποστεί μεγάλο πλήγμα από την πτώση των εισοδημάτων της.

Οι Νew York Times αναφέρουν, π.χ., την περίπτωση του Χοσέ-Ενρίκε Αλβάρεθ, ο οποίος εργαζόταν στο τμήμα ανθρωπίνων πόρων μιας εταιρείας και σήμερα είναι κρεοπώλης. Κερδίζει 1.000 ευρώ τον μήνα, αλλά οι φόροι και οι εισφορές απορροφούν τα δύο τρίτα του μισθού. Κάποτε δήλωνε ετήσια εισοδήματα 80.000 ευρώ με τη σύζυγό του, η οποία διηύθυνε εταιρεία διοργάνωσης εκδηλώσεων και σήμερα εργάζεται ως γραμματέας.

Σύμφωνα με έρευνα του Eurofound, το κέντρο ερευνών που λειτουργεί κάτω από την ομπρέλα της Ε.Ε., το κατά κεφαλήν πραγματικό εισόδημα στην Ε.Ε. μειώθηκε κατά 2,2% την περίοδο 2009-2013.

Στην Ελλάδα συρρικνώθηκε κατά 25,5%, στην Ισπανία 9,8%, στην Πορτογαλία 7%, στην Κύπρο 16,5% και στην Ιταλία 9,8%. Τονίζεται, μάλιστα, πως μόνον στη Λετονία, το Λουξεμβούργο, την Πολωνία και τη Λιθουανία επεκτάθηκε η μεσαία τάξη από το 2009 μέχρι το 2013.

Η μεγαλύτερη συρρίκνωση των εισοδημάτων παρατηρείται στις χώρες-μέλη της περιφέρειας στην Ευρωζώνη, που πέρασαν από βαθιά κρίση και εφάρμοσαν αυστηρά προγράμματα δημοσιονομικής λιτότητας.

Παράλληλα, όμως, πτώση καταγράφηκε και στις σκανδιναβικές χώρες και στη Γερμανία. Ακόμα και η μείωση της ανεργίας στην Ευρωζώνη, από το ιστορικό υψηλό του 12,10% τον Μάρτιο του 2013 στο 7,9% τον Δεκέμβριο του 2018, δεν συνεπάγεται ενίσχυση των εισοδημάτων της μεσαίας τάξης, αναφέρει η έκθεση.