Μήπως να ρωτήσουμε τον ξενοδόχο;

18:08 25/5/2019 - Πηγή: In.gr

Την Κυριακή η Ελλάδα θα ψηφίσει για πρώτη φορά έπειτα από τέσσερα χρόνια. Εχει να της συμβεί από την περίοδο 2000-2004 και μάλιστα τότε μεσολάβησαν δημοτικές εκλογές. Συνεπώς δεν είναι συνηθισμένο πράγμα.

Εκ των πραγμάτων όμως είναι μια πρώτη ευκαιρία να λύσουμε λογαριασμούς που κυκλοφορούν ανοιχτοί.

Λέω πρώτη διότι θα ακολουθήσει και δεύτερο ημίχρονο. Το αργότερο μέσα σε τέσσερις, πέντε μήνες.

Ολο αυτό το διάστημα έχουν ειπωθεί πολλά

και προεξοφληθεί περισσότερα. Η ανέξοδη προπέτεια αποτελεί άλλωστε τυπικό πολιτικό άθλημα πολλών συμπολιτών μας. Εχω συνηθίσει να μου αναλύουν το αποτέλεσμα των επόμενων εκλογών από την επόμενη μέρα των προηγούμενων.

Λογαριασμοί που γίνονται χωρίς τον ξενοδόχο. Ο οποίος για πρώτη φορά από το 2015 θα μιλήσει την Κυριακή.

Νομίζω ότι είναι χρήσιμες δυο παρατηρήσεις.

Πρώτον, οι πολιτικοί συσχετισμοί μεταβάλλονται με πολιτικά γεγονότα. Και το μοναδικό γεγονός που διαφαίνεται στον ορίζοντα έως τις επόμενες βουλευτικές εκλογές είναι οι κάλπες της Κυριακής.

Το αποτέλεσμά τους συνεπώς θα δημιουργήσει νέο πολιτικό σκηνικό – όποιο κι αν είναι…

Να θυμηθούμε τον Φρανσουά Μιτεράν όταν έλεγε πως από «το διάστημα πριν τις εκλογές έως το διάστημα μετά τις εκλογές μεσολαβεί ένα κορυφαίο γεγονός που είναι οι εκλογές».

Δεύτερον, στη δημοκρατία όλα κρίνονται στην κάλπη. Εκτιμήσεις, αξιολογήσεις, προβλέψεις, δημοσκοπήσεις, επιλογές… Αλλος κριτής δεν υπάρχει κι ευτυχώς.

Διότι η δημοκρατία καταλήγει πάντα σε ένα αριθμητικό αποτέλεσμα. Το οποίο δεν κρίνει ποιος έχει δίκιο αλλά ποιον επιλέγουν οι περισσότεροι.

Το 1920 είχε δίκιο ο Βενιζέλος αλλά ο λαός ψήφισε την «Ηνωμένη Αντιπολίτευση».

Αυτή είναι η χρησιμότητα του ξενοδόχου. Ο οποίος καλείται να δώσει αν όχι απαντήσεις, τουλάχιστον μια πρόγευση απαντήσεων σε τρία ουσιώδη ζητήματα.

Ζήτημα πρώτο: αν μετά την κρίση το πολιτικό σύστημα ανασυγκροτείται στη βάση ενός «νέου δικομματισμού».

Για να συμβεί κάτι τέτοιο χρειάζονται δυο μεγάλα, ισχυρά και ισοβαρή κόμματα.

Η Ελλάδα ευτύχησε να έχει δυο τέτοιες παρατάξεις από το 1977 έως το 2012. Και λέω «ευτύχησε» διότι αυτός ο δικομματισμός παρήγαγε πολιτική σταθερότητα, οικονομική ανάπτυξη και φιλοπρόοδο ευημερία. Στα χέρια του η χώρα άλλαξε κατηγορία.

Πολλοί άνθρωποι επιλέγουν να σκέφτονται το μέλλον σαν μια επανάληψη ή αναπαραγωγή του παρελθόντος. Είναι πνευματικά καθησυχαστικό. Δεν είναι καθόλου βέβαιο όμως ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται – ρωτήστε και τον Χέγκελ…

Προ ημερών ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ ρωτήθηκε τι εννοεί όταν μιλάει για «μεγάλο λαϊκό κόμμα» (Volkspartei), το είδος των κομμάτων δηλαδή πάνω στα οποία οικοδομήθηκε το μεταπολεμικό ευρωπαϊκό σύστημα.

Απάντησε λακωνικά «ένα κόμμα πάνω από 30%».

Θα είναι εξαιρετικά απίθανο στην Ελλάδα να αποκτήσουμε στο ορατό μέλλον δυο τέτοια ισοβαρή κόμματα, άρα να επιστρέψουμε σε μια πραγματικά δικομματική βάση.

Ούτως ή άλλως, σε ολόκληρη την Ευρώπη ο δικομματισμός βρίσκεται σε αποδρομή με τελευταίο κρούσμα την Ισπανία.

Ζήτημα δεύτερο: αν μετά την κρίση το πολιτικό σύστημα ανασυγκροτείται στη βάση κάποιας (έστω νέας…) κανονικότητας.

Αυτό θα εξαρτηθεί αφενός από την τύχη των κομμάτων που υπήρξαν δημιουργήματα της κρίσης. Ηδη έχουμε ενδείξεις ότι τέτοιοι σχηματισμοί όπως οι ΑΝΕΛ, το Ποτάμι, η Ενωση Κεντρώων και η ΔΗΜΑΡ δυσκολεύονται να διατηρηθούν στο προσκήνιο, ακόμη κι όταν δεν εξαερώνονται.

Κι αφετέρου από τη μετεκλογική συμπεριφορά κι εξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ που μπορεί να προϋπήρχε μεν της κρίσης αλλά με την κρίση εκτοξεύτηκε στην πρώτη γραμμή. Αν ηττηθεί, η προσγείωση δεν θα είναι εύκολη, ούτε ομαλή.

Ούτως ή άλλως όμως η όποια πρόγνωση για το μετεκλογικό μέλλον ενός (ηττημένου) ΣΥΡΙΖΑ είναι εξαιρετικά παρακινδυνευμένη. Θα βρεθεί σε μια πρωτόγνωρη γι’ αυτόν κατάσταση, από τα ψηλά στα χαμηλά. Και ταυτοχρόνως θα πρέπει να λογοδοτήσει για τα πεπραγμένα του.

Ο συνδυασμός δεν είναι απλός.

Ζήτημα τρίτο: αν η σύγκριση Τσίπρα και Μητσοτάκη είναι ισότιμη ή ετεροβαρής.

Θα σημειώσω ότι πολλοί έσπευσαν να αποφανθούν υπέρ του Τσίπρα στην προσωπική βάση κάποιου ιμπρεσιονισμού. Αλλοτε «πιάνει πουλιά στον αέρα», άλλοτε «τον Μητσοτάκη τον έχει για μπρέκφαστ» και δεν θα συμπεριλάβω στην καταγραφή τους γλείφτες στην κυβερνητική παράταξη.

Συνηθισμένες κουβέντες σε κάθε ελληνικό καφενείο.

Δεν θα ενδιέφεραν εκτός καφενείου αν η υποτιθέμενη υπεροχή του Τσίπρα δεν αποτελούσε κεντρικό στοιχείο του κυβερνητικού αφηγήματος. Και μάλιστα με μια έντονη ιδεολογική παράμετρο: το «παιδί που θα μπορούσε να είναι παιδί μας» με «τον γιο του Μητσοτάκη». Ολα τα στερεότυπα μαζεμένα!

Ακόμη και τηλεθεάσεις τηλεοπτικών εμφανίσεων επιστρατεύτηκαν για να τεκμηριώσουν την υπεροχή του Πρωθυπουργού αν όχι σε μετρήσιμα πολιτικά ή μορφωτικά προσόντα, τουλάχιστον σε κλίμακα συμπάθειας ή σε επικοινωνιακή ευχέρεια.

Βασικά είναι η εκδίκηση του κουμπούρα, στην οποία ο κάθε κουμπούρας μπορεί να αναγνωρίσει τον εαυτό του. Μόνο που η πολιτική δεν είναι κάστινγκ για τηλεριάλιτι.

Ολα αυτά βεβαίως μένει να αποδειχθούν στην κάλπη.

Διότι όπως έλεγε κι ένας μεγάλος χαρτοπαίκτης, ο Τόμας Οστιν Πρέστον ή «Αμαρίλο Σλιμ», «τα ατού του καθενός φαίνονται στο τραπέζι».

Η κάλπη συνεπώς δεν θα επιλέξει μόνο παράταξη, ούτε απλώς κομματικό σύστημα, αλλά και εκείνο το είδος πολιτικού στο οποίο θα εμπιστευθεί την επόμενη μέρα του τόπου.

Δυο τελευταίες παρατηρήσεις που νομίζω θα βοηθήσουν.

Αφενός στη δημοκρατία δεν υπάρχει τελεσίδικη κρίση. Ο νικητής του σήμερα μπορεί να είναι ο ηττημένος του αύριο και αντιστρόφως.

Γι’ αυτό και προκαλούν θυμηδία με την ανιστόρητη ανοησία τους χαρακτηρισμοί όπως «παλαιό σύστημα» ή «παλαιό καθεστώς», προτροπές του τύπου «τους τελειώνουμε ή μας τελειώνουν» και διαταγές όπως «οι πολλοί θα διοικούν κι οι λίγοι θα υπακούουν».

Στη δημοκρατία κανείς δεν τελειώνει κανέναν. Κανείς δεν υπακούει κανέναν. Κι όλα τελειώνουν απλώς έως την επόμενη εκλογή.

Αφετέρου το πολιτικό σύστημα ζει ούτως ή άλλως μια μεταβατική περίοδο – όπως ολόκληρη η χώρα κι όπως ολόκληρη η Ευρώπη… Η αναστάτωση δεν έχει κατακάτσει κι αυτό προκαλεί αβεβαιότητα.

Κανείς δεν μπορεί λοιπόν να προεξοφλήσει τι θα προκύψει ως νέα κατάσταση. Το μόνο βέβαιο σήμερα είναι ότι τίποτα δεν είναι απολύτως βέβαιο.

Αλλωστε κι εμείς πολιτική κάνουμε. Δεν είμαστε αστρολόγοι, ούτε μέντιουμ.