Προθέσεις, συστατικό στοιχείο της γλώσσας μας (Μέρος Ζ’)

12:17 16/12/2019 - Πηγή: In.gr

• προς
Σύνταξη: ονοματικές φράσεις σε αιτιατική, ισχυροί τύποι προσωπικών αντωνυμιών.
Κύριες σημασίες: κατεύθυνση στο χώρο, προσανατολισμός ενός αντικειμένου, χρόνος (κατά προσέγγιση), αναφορά, σκοπός, αναλογία, αντίτιμο, αποδέκτης, χωρισμός/διανομή.
Παραδείγματα: «Το πλοίο κατευθύνεται προς το λιμάνι», «Πήρε το δρόμο προς το βουνό», «Το χωριό αυτό βρίσκεται προς τα ανατολικά της Λάρισας», «Το σπίτι μας έχει τα περισσότερα παράθυρα προς τη δύση», «Μας ζήτησε να τον επισκεφθούμε προς το μεσημέρι», «Ήρθαν προς το απόγευμα», «Ουδέποτε έπαψε να τηρεί εχθρική στάση προς καθετί νέο», «Η

αστυνομία διεξάγει έρευνες προς εντοπισμό των δραστών», «Οι εισακτέοι στα ανώτατα πανεπιστημιακά ιδρύματα είναι ένας προς τρεις», «Αγόρασε το διαμέρισμα προς εκατό χιλιάδες ευρώ», «Θεωρώ ότι είναι επιβεβλημένο να συντάξεις μια επιστολή προς τον πρόεδρο του οργανισμού», «Θέλω να μιλήσουμε σαν άνδρας προς άνδρα», «Ερευνήσαμε όλη την περιοχή, στενό προς στενό, αλλά δεν τον βρήκαμε πουθενά».
Στερεότυπες εκφράσεις: βήμα προς βήμα, ένα προς ένα, λέξη προς λέξη, πάππου προς πάππου, προς Θεού, προς στιγμήν, προς τιμήν, προς το παρόν, (πάω) προς νερού μου.
*Η πρόθεση προς χρησιμοποιείται για το σχηματισμό της σύνθετης πρόθεσης ως προς.

• σαν
Σύνταξη: ονοματικές φράσεις σε ονομαστική και αιτιατική, ισχυροί τύποι προσωπικών αντωνυμιών, προτάσεις (μαζί με το να).
Κύρια σημασία: παρομοίωση.
Παραδείγματα: «Τρέχει σαν τον λαγό», «Φωνάζει σαν γάιδαρος», «Πολέμησαν σαν λιοντάρια», «Τον αγαπώ σαν αδελφό μου», «Είναι πονηρός σαν αλεπού», «Είσαι σαν αυτούς», «Είναι σαν εσένα ψηλός», «Φαίνεται σαν να θέλει να φύγει», «Συμπεριφέρεται σαν να είναι ο πρωθυπουργός».

• σε
Σύνταξη: ονοματικές φράσεις σε αιτιατική, ισχυροί τύποι προσωπικών αντωνυμιών, ουσιαστικοποιημένες προτάσεις.
Κύριες σημασίες: έμμεσο αντικείμενο, θέση στο χώρο, προορισμός, κίνηση προς το εσωτερικό, χρονικό σημείο, αναφορά, κατάσταση.
Παραδείγματα: «Έδωσα τα βιβλία σε αυτόν», «Ζει από το 2004 στη Θεσσαλονίκη», «Πάω στο σπίτι», «Βάζω τα ρούχα στην ντουλάπα», «Θα συναντηθούμε στις οκτώ», «Είναι πολύ δυνατός στα αρχαία ελληνικά», «Βρισκόμαστε σε αναμονή», «Συμφώνησαν στο να συνεργαστούν».
Στερεότυπες εκφράσεις: σε τελευταία ανάλυση, στ’ αστεία, στα σοβαρά, στα χέρια.

• χωρίς
Σύνταξη: ονοματικές φράσεις σε αιτιατική, ισχυροί τύποι προσωπικών αντωνυμιών, προτάσεις (μαζί με το να).
Κύριες σημασίες: αφαίρεση, στέρηση.
Παραδείγματα: «Έφθασε χωρίς τους φίλους του», «Ζήτησε μια πορτοκαλάδα χωρίς ανθρακικό», «Δεν μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς κινητό τηλέφωνο», «Χωρίς εσένα δεν κάνει τίποτα», «Τα έφερε χωρίς να του τα ζητήσουν».
Στερεότυπες εκφράσεις: χωρίς αιδώ, χωρίς άλλο, χωρίς αμφιβολία, χωρίς λόγο.

Προθέσεις, συστατικό στοιχείο της γλώσσας μας (Μέρος Α’)

Προθέσεις, συστατικό στοιχείο της γλώσσας μας (Μέρος Β’)

Προθέσεις, συστατικό στοιχείο της γλώσσας μας (Μέρος Γ’)

Προθέσεις, συστατικό στοιχείο της γλώσσας μας (Μέρος Δ’)

Προθέσεις, συστατικό στοιχείο της γλώσσας μας (Μέρος Ε’)

Προθέσεις, συστατικό στοιχείο της γλώσσας μας (Μέρος ΣΤ’)