Στα όπλα ξανά Χαφτάρ και Σάρατζ – Οι φόβοι της Αθήνας για την τουρκολιβυκή συμφωνία

23:55 20/1/2020 - Πηγή: In.gr

Εξαιρετικά αβέβαιη παραμένει η εφαρμογή πολιτικής λύσης προκειμένου να λάβουν τέλος οι παρατεταμένες πολεμικές συγκρούσεις στη Λιβύη παρά τη διεθνή συμφωνία με την οποία έληξε η Διάσκεψη του Βερολίνου, καθώς η κατάπαυση του πυρός  μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών «καταπατήθηκε» πριν καν συμπληρωθεί ένα 24ωρο από τον «λευκό καπνό» στη Γερμανία, αποδεικνύοντας πόσο εύθραυστη είναι.

Οι ηγέτες της διεθνούς κοινότητας μπορεί να δεσμεύτηκαν να τερματίσουν κάθε ξένη ανάμειξη στη Λιβύη και να υποστηρίξουν το εμπάργκο όπλων στο πλαίσιο

ευρύτερου σχεδίου για τον τερματισμό του εμφυλίου στη βορειοαφρικανική χώρα -εξ’ ου και η ενεργοποίηση της επιχείρησης «Σοφία» από την ΕΕ– ωστόσο ισχυρές βομβιστικές επιθέσεις έλαβαν χώρα και πάλι νότια της Τρίπολης μεταξύ των δυνάμεων Σάρατζ – Χαφτάρ τους οποίους εξοπλίζουν κυρίως ξένες δυνάμεις.

Ο επικεφαλής της κυβέρνησης της Τρίπολης, Φαγέζ αλ Σάρατζ, και ο ισχυρός άνδρας της ανατολικής Λιβύης, Χαλίφα Χαφτάρ, εξαπέλυσαν αλληλοκατηγορίες για παραβίαση της εκεχειρίας, αρνούμενοι την ίδια στιγμή εκ νέου να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Στο πλαίσιο αυτό, εύλογο ερώτημα αποτελεί πώς θα μπορέσουν να εφαρμόσουν τα συμφωνηθέντα της Διάσκεψης και να βρεθεί λύση με πολιτικά μέσα ανάμεσα σε δύο ανθρώπους που δεν μπορούν να παραμερίσουν το προσωπικό τους μίσος για να βρεθούν στο ίδιο διπλωματικό τραπέζι.

Η στάση της ΕΕ

Από την πλευρά της η ΕΕ, η οποία έχει αναλάβει ρόλο συντονιστή στην πορεία ειρήνευσης στη Λιβύη παρά την αντίδραση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, φαίνεται από τις πρώτες κινήσεις της να επιδεικνύει ολιγωρία στο πεδίο των άμεσων αποφάσεων και δράσεων. Ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική, Ζοζέπ Μπορέλ, δήλωσε ότι δεν υπήρξε «συγκεκριμένη απόφαση» κατά τη συνεδρίαση των υπουργών Εξωτερικών, ωστόσο συζήτησαν πώς η ΕΕ «μπορεί να αναμειχθεί πιο δυναμικά».

Ο κ. Μπορέλ υπογράμμισε ότι θα καταρτίσει λεπτομερέστερες προτάσεις προς τους υπουργούς πριν από την επόμενη συνάντησή τους στις 17 Φεβρουαρίου και αρκέστηκε στην ανακοίνωση της συμφωνίας για την εφαρμογή του εμπάργκο όπλων.

Η συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης

Την ίδια πάντως κωλυσιεργία της ΕΕ σε ό,τι αφορά στην καταδίκη του τουρκολιβυκού συμφώνου για τον καθαρισμό θαλασσίων συνόρων στην Ανατολική Μεσόγειο «τρέχει» να προλάβει η Αθήνα, από τη στιγμή μάλιστα που δεν υπήρξε κάποια αναφορά στο κείμενο συμπερασμάτων της Διάσκεψης του Βερολίνου.

Ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, εξέφρασε «την ενόχληση της ελληνικής πλευράς, όχι μόνο γιατί δεν προσκλήθηκε σε αυτή τη διαδικασία, αλλά επίσης γιατί -και κυρίως- δεν συμπεριελήφθησαν στα Συμπεράσματα στοιχεία που να αποτελούν ρητή αναφορά στην απόφαση του Συμβουλίου -την ομόφωνη απόφαση του Συμβουλίου της ΕΕ- του Δεκεμβρίου. Μία απόφαση που μας δεσμεύει όλους» όπως είπε χαρακτηριστικά.

Το μνημόνιο εξακολουθεί να βρίσκεται στο τραπέζι, με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να θεωρεί ότι έχει νομική ισχύ. Προς απόδειξη τούτου μάλιστα, έσπευσε να προκαταβάλλει συμμετοχή της Ιταλίας στις γεωτρήσεις της Ανατολικής Μεσογείου.

Ο τούρκος πρόεδρος αναφέρθηκε σε κάποιες επαφές που έχουν Ρώμη και Άγκυρα για πραγματοποίηση γεώτρησης ανοιχτά της Λιβύης. Όπως είχε χαρακτηριστικά «αυτή τη στιγμή η Ιταλία είναι σε επαφές μαζί μας ώστε στο πλαίσιο της συμφωνίας με τη Λιβύη να πραγματοποιήσουμε γεώτρηση. Επειδή τώρα οι ακτές μας βλέπουν τις ακτές της Λιβύης, έχουμε πλέον τη δυνατότητα να κάνουμε αυτό που δεν έκανε η Κύπρος κι αυτό τρελαίνει την Ελλάδα».

Από την Ιταλία δεν υπάρξει προς το παρόν κάποια επιβεβαίωση ή διάψευση για τυχόν διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών, εάν όμως ισχύουν τα λεγόμενα του τούρκου προέδρου, αυτό θα αποτελέσει «μαχαιριά» για την Ελλάδα, γιατί επί της ουσίας η Ιταλία θα αναγνωρίζει τα παράνομα τουρκο-λιβυκά μνημόνια.

Οι επόμενες κινήσεις της Αθήνας

Στο σημείο αυτό πρέπει να καταστεί σαφές πως η όποια κατάργηση της συμφωνίας δεν μπορούσε να γίνει ούτε από τη Διάσκεψη του Βερολίνου ούτε από την ΕΕ. Μπορεί να γίνει μόνο από την επόμενη λιβυκή κυβέρνηση με απόφαση που θα αφορά συνολικά τις αποφάσεις της κυβέρνησης Σάρατζ, την περίοδο που αμφισβητείται η νομιμότητά της από το Κοινοβούλιο της Λιβύης και τον Χαφτάρ.

Και πάλι, αν συμβεί αυτό αναμένεται να υπάρξει ισχυρός αντίλογος από την Τουρκία, με το επιχείρημα ότι η συμφωνία υπογράφτηκε από τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Λιβύης και ότι υπάρχει συνέχεια του κράτους και συνεπώς και των υποχρεώσεων που έχουν αναληφθεί από τις προηγούμενες κυβερνήσεις.

Για το λόγο αυτό -πέρα από την όποια διπλωματική πίεση που θα ασκήσει η Αθήνα σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης- είναι σημαντικό να συνεχιστεί η στενή επαφή με την πλευρά του Χαφτάρ και του κοινοβουλίου στο Τομπρούκ, ώστε η ακυρότητα της συμφωνίας να τεθεί στο πλαίσιο της εσωτερικής πολιτικής συμφωνίας για την επόμενη ημέρα στη Λιβύη.