Ζίτσα Ιωαννίνων: Οι δρόμοι του κρασιού και της πίστης

15:33 18/9/2019 - Πηγή: In.gr

Χαρακτηριστικό ηπειρώτικο χωριό με πετρόχτιστα σπίτια και καλντερίμια, η φημισμένη για τα κρασιά της Ζίτσα είναι χτισμένη σε υψόμετρο 680, σε απόσταση 25,5 χλμ BΔ από την πόλη των Ιωαννίνων.

Το ενδιαφέρον των επισκεπτών της Ζίτσας, που άκμασε το 18ο και το 19ο αιώνα, προσελκύουν οι εκκλησίες της Παναγίας και των Ταξιαρχών.

Η Πινακοθήκη Χαρακτικής, δημιούργημα του ζιτσαίου ζωγράφου Κώστα Μαλάμου (1913-2007), περιλαμβάνει εκατοντάδες αξιόλογα έργα ελλήνων χαρακτών, που χρονολογούνται από τα τέλη του 19ου αιώνα έως

σήμερα.

Κοντά στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου βρίσκεται το Λαογραφικό Μουσείο της Ζίτσας, όπου εκτίθενται παλαιά αντικείμενα και παραδοσιακές στολές.

Τα κρασιά της Ζίτσας

Η σημαντικότερη περιοχή παραγωγής κρασιού στην Ήπειρο βρίσκεται στην Περιφερειακή Ενότητα Ιωαννίνων και είναι η αμπελουργική ζώνη της Ζίτσας.

Ολόκληρη αυτή η ζώνη βρίσκεται πάνω σε μια σειρά λόφων με υψόμετρο που κυμαίνεται από 450 έως 750. Το κλίμα της ζώνης είναι ηπειρωτικό, ενώ η περιοχή έχει μεγάλο βροχομετρικό ύψος.

Τα εδάφη της περιοχής είναι ασβεστολιθικά και επικλινή, με καλή αποστράγγιση από τα νερά, στραμμένα προς την πλευρά του Ιονίου και δεχόμενα την επίδραση των θαλασσίων ανέμων, γεγονός που εξασφαλίζει σε αυτά έναν ήπιο χειμώνα και δροσερά καλοκαίρια.

Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς άρχισαν οι κάτοικοι της Ζίτσας να ασχολούνται με την αμπελοκαλλιέργεια, αλλά είναι βέβαιο ότι ήδη από τα μέσα του 18ου αιώνα η Ζίτσα είχε εδραιώσει τη φήμη της ως αμπελουργικό και οινοπαραγωγικό χωριό.

Το είδος των κλημάτων που ανέκαθεν φύτευαν και καλλιεργούσαν οι κάτοικοι της Ζίτσας είναι σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα η Ντεμπίνα, η περίφημη ποικιλία που χαρίζει παγκόσμια αναγνώριση στο κρασί της Ζίτσας.

Εκτός από τη λευκή Ντεμπίνα, που καταλαμβάνει ένα πολύ μεγάλο ποσοστό της συνο­λικής έκτασης των αμπελιών που καλλιεργούνται στην περιοχή της Ζίτσας, υπάρχουν και μερικές ερυθρές ποικιλίες που καταλαμβάνουν λίγα στρέμματα, όπως το Βλάχικο και το Μπεκάρι, ενώ σε πολύ μικρή έκταση καλλιεργούνται τοπικές ποικιλίες.

Ο Αϊ-Λιας της Ζίτσας

Στην κορυφή του ομώνυμου λόφου, που υψώνεται πάνω από το χωριό, είναι σκαρφαλωμένη η μονή του Προφήτη Ηλία, ο Αϊ-Λιας της Ζίτσας.

Εξ όσων γνωρίζουμε, το μοναστήρι μεταφέρθηκε στη σημερινή του θέση από τον αντικρινό λόφο το 1598. Ως κτήτοράς του μνημονεύεται ένας ιερομόναχος ονόματι Αθανάσιος.

Η μονή του Προφήτη Ηλία αποτέλεσε εκπαιδευτικό κέντρο επί Τουρκοκρατίας και εστία όπου γαλουχήθηκαν σημαντικοί ιεράρχες.

Στο διάβα των αιώνων η μονή γνώρισε περίοδο οικονομικής ακμής και απέκτησε μεγάλες κτιριακές εγκαταστάσεις και σημαντική ακίνητη περιουσία. Το καθολικό της μονής αγιογραφήθηκε το 1658.

Ο λόρδος Bύρων, ο οποίος επισκέφθηκε τον Αϊ-Λια της Ζίτσας το έτος 1809, εξύμνησε την υπέροχη θέα που προσφέρει ο λόφος στον οποίον είναι χτισμένη η μονή.

Η μονή Πατέρων

Σε απόσταση 7,5 χλμ ΒΔ από τη Ζίτσα, απέναντι από το χωριό Λίθινο, βρίσκεται η μονή Πατέρων, αξιόλογης αρχιτεκτονικής.

Σύμφωνα με γραπτές μαρτυρίες, το καθολικό του μοναστηριού θεμελιώθηκε το 1590, ενώ η έδρα της μονής μεταφέρθηκε στη σημερινή της θέση το 1668.

Η περιτειχισμένη μονή Πατέρων υπήρξε στη μακρά ιστορία της ένα από τα πλουσιότερα μοναστήρια της Ηπείρου, με μετόχια στη Ρωσία και τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες.

Το Θεογέφυρο

Κοντά στο Λίθινο οι ταξιδιώτες ανακαλύπτουν το Θεογέφυρο (Θεογέφυρα), ένα σπάνιο δημιούργημα της φύσης σε μαγευτικό τοπίο (κατάφυτη ρεματιά με τρεχούμενα νερά).

Το «γεφύρι» που δημιούργησε με τα ορμητικά νερά του ο Καλαμάς, σμιλεύοντας τον ηπειρώτικο βράχο, διευκόλυνε επί αιώνες το πέρασμα του ποταμού.

*Οι φωτογραφίες που περιλαμβάνονται στο παρόν άρθρο προέρχονται στο σύνολό τους από το διαδικτυακό τόπο του Δήμου Ζίτσας (zitsa.gov.gr).