Αναδρομή στον πόνο

19:41 2/2/2015 - Πηγή: Athina984

Η Βρετανίδα ιστορικός, πανεπιστημιακός και συγγραφέας Τζοάννα Μπερκ, επικεφαλής του διεπιστημονικού προγράμματος «Η ιστορία του πόνου» του Wellcome Trust και του Κολλεγίου Birkbeck του Λονδίνου βρίσκεται στην Αθήνα και μίλησε στην Αθήνα 9.84 και τη Νάνσυ Αγγελοπούλου.

Η κα Μπερκ επισκέπτεται την Αθήνα με αφορμή την έκδοση του βιβλίου

της, "The Story of Pain: From Prayer to Painkillers", από τις εκδόσεις Oxford University Press.

ΕΡ: Ποιες διαστάσεις/πτυχές του πόνουν εξετάζει το βιβλίο σας "The Story of Pain";

ΑΠ: Στο βιβλίο ασχολούμαι με όλα τα είδη του πόνου αλλά κυρίως εστιάζω στους ανθρώπους που είναι ασθενείς ή είχαν κάποιο ατύχημα. Πρωταρχικά λοιπόν, ασχολούμαι με τον σωματικό πόνο και πως αντιμετωπίζουμε μια τέτοια εμπειρία. Η δουλειά μου βαζίζεται κυρίως σε συνεντεύξεις, είναι ιστορική μελέτη. Διάβασα γράμματα, ημερολόγια, μελέτησα ιατρικά αρχεία από τον 18ο αιώνα μέχρι και το σήμερα. Αυτό που προσπάθησα ήταν να μελετήσω πως οι άνθρωποι αντιλαμβάνονταν το πόνο στο παρελθόν, το νόημα που του έδιναν, τι έκαναν την εποχή που δεν υπήρχαν αναισθητικά ή υπήρχαν ελάχιστα μέσα ανακούφισης από τον πόνο. Μελετώ το θέμα του πόνου με αφετηρία τον 18ο αιώνα, αλλά φτάνω μέχρι το σήμερα και εξετάζω ανθρώπους, συζητώ μαζί τους για τον πόνο τους. Το βιβλίο μιλά για τον ψυχικό και τον σωματικό πόνο. Δεν πιστεύω πως η διάκριση των δύο βοηθά ιδιαίτερα. Κατά τη γνώμη μου, ο σωματικός πόνος έχει ψυχολογική διάσταση. Επίσης, όπως γνωρίζουμε, κάθε ψυχολογικός πόνος έχει τη σωματική του έκφραση. Όταν, για παράδειγμα, διαπληκτίζεται ένας άνθρωπος με το σύντροφό του, νιώθει τον ψυχικό πόνο να σωματοποιείται.

ΕΡ: Στην έρευνά σας εξετάζετε κυρίως μεμονωμένες περιπτώσεις ή κάνετε και ομαδοποίηση σε επίπεδο κοινωνικών ομάδων, χωρών;

ΑΠ: Εξετάζω και τα δύο. Μεμονωμένες περιπτώσεις ανθρώπων σε νοσοκομεία, ανθρώπους που είχαν κάποια ατύχημα, αλλά και το γενικό πλαίσιο. Δηλαδή μελετώ τον πόνο σε περιόδους πολέμου, τον πόνο που προκαλείται στους ανθρώπους κατά τη διάρκεια της μάχης. Πολλά από τα προηγούμενά μου βιβλία είχαν να κάνουν με την ιστορία των πολέμων, έχω γράψει πολλά για τις μάχες και συγκεκριμένα το πως οι άνθρωποι σε περιόδους πολέμου προκαλούν πόνο σε άλλους. Σε αυτό όμως το βιβλίο, αναφέρω και αναλύω τον πόλεμο περισσότερο από τη σκοπιά του πως βιώνουν οι άνθρωποι τον πόνο που τους έχει προκληθεί. Ακόμα εξετάζω τις διαφορετικές γλώσσες που χρησιμοποιούν οι στρατιώτες σε έναν πόλεμο για να περιγράψουν τον πόνο.

ΕΡ: Πως αποφασίζει μία ιστορικός να ασχοληθεί με ένα θέμα που επιστημονικά θα λέγαμε πως το εξετάζει η ιατρική;

ΑΠ: Είναι πολύ σημαντική ερώτηση. Νομίζω ότι ως ιστορικός, σε αντίθεση με έναν γιατρό, ενδιαφέρομαι για την αλλαγή της εποχής, για τις διαφορές. Μεγάλο μέρος της δουλειάς μου έχει να κάνει με την ιστορία της Ψυχολογίας και την ιστορία της Ιατρικής γενικότερα. Κατά μία έννοια, το βιβλίο είναι η συνέχεια αυτής της έρευνας. Με ενδιαφέρει για παράδειγμα, το πως οι γιατροί χρησιμοποιούσαν τον πόνο ως διαγνωστικό εργαλείο στο παρελθόν και πως σήμερα. Τον 19ο αιώνα ο πόνος ήταν βασικός παράγοντας στη διάγνωση μίας ασθένειας. Αποσπούσαν και κατέγραφαν μακροσκελείς ιστορίες των ασθενών για το πως ακριβώς ένιωθαν. Πλησιάζοντας τον 20ο αιώνα και τώρα τον 21ο αιώνα, οι γιατροί όλο και περισσότερο τείνουν να πιστεύουν ότι η μαρτυρία του ασθενή για τον πόνο που αισθάνεται δεν έχει μεγάλη αξία, δε βοηθά τόσο στη διάγνωση. Με απλά λόγια, ασχολούμαι με αυτή τη μεταβολή αλλά και με το πλούσιο λογοτεχνικό υλικό που έχουμε στη διάθεσή μας και μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να καταγράψουμε αυτές τις αλλαγές.

ΕΡ: Θα μπορούσατε να μας περιγράψετε το πρόγραμμα "Pain Project" του οποίο είστε επικεφαλής;

-Είναι μια ομάδα διεπιστημονική, που απαρτίζεται όχι μόνο από ακαδημαϊκούς αλλά και από γιατρούς, με τους οποίους συγκεντρωνόμαστε και μοιραζόμαστε το ίδιο πάθος για τη μελέτη του πόνου, την ψυχολογία και τη φυσιολογία του. Διοργανώνουμε συναντήσεις, μεγάλα συνέδρια και εργαστήρια, δεχόμαστε καλεσμένους. Επίσης, δημοσιεύουμε άρθρα και επικοινωνούμε το θέμα και τις διαφορετικές πτυχές του στα Μέσα Ενημέρωσης. Αυτό που πραγματικά μου αρέσει σε αυτό το πρόγραμμα, επειδή είμαι ιστορικός, είναι που έχω τη δυνατότητα μιλήσω με ειδικούς από διαφορετικά επιστημονικά πεδία, ανθρώπους που μοιράζονται τον ίδιο ενθουσιασμό και έχουν εντελώς διαφορετική οπτική. Πιστεύω ότι αυτός είναι και ο λόγος που χαίρομαι τόσο που βρίσκομαι στην Αθήνα, γιατί θα μου δοθεί η ευκαιρία να μιλήσω με ανθρώπους που έχουν διαφορετική οπτική και θα ανταλλάξουμε πληροφορίες, θα μοιραστούμε τις γνώσεις μας. Αυτό είναι το ενδιαφέρον και με το Pain Project και με το γεγονός ότι συνομιλώ με ανθρώπους που είναι μέλη άλλων ομάδων έρευνας ή με εκείνους που υποφέρουν.

ΕΡ: Ποιοι είναι οι στόχοι του Pain Project;

ΑΠ: Ένας από τους στόχους είναι να βοηθήσουμε τους ανθρώπους που νιώθουν πόνο. Αυτό είναι και το πιο σημαντικό. Το δεύτερο είναι να υπάρχει διάλογος με γιατρούς, νοσηλευτικό προσωπικό και επιστήμονες που ασχολούνται με την θεραπεία, με σκοπό να μιλήσουμε για το τι μπορεί να γίνει για να βοηθηθούν οι άνθρωποι που πονούν. Τρίτος στόχος είναι να ενημερώσουμε για το τι μπορούμε να κάνουμε, τι σημαίνει πόνος για τον καθένα και πως όσοι νιώθουν πόνο μπορούν να τον χρησιμοποιήσουν με θετικό τρόπο αντί να τον βλέπουν ως κάτι αποκλειστικά αρνητικό.