Ανταμώνουν οι Σαρακατσαναίοι

11:13 5/8/2013 - Πηγή: Athina984

Οι ήχοι από τα κλαρίνα διαπερνούν τη νυχτερινή ηρεμία του δάσους της Τύμφης. Κάτω από τα έλατα, στις καλύβες, στις σκηνές, με τις αναμμένες φωτιές, άνθρωποι κάθε ηλικίας διασκεδάζουν, τραγουδούν και χορεύουν, μέσα στη δροσερή καλοκαιρινή νύχτα. Αυτές είναι μόνο μερικές εικόνες από το «34ο Αντάμωμα των Σαρακατσαναίων Ηπείρου», που έγινε στον Γυφτόκαμπο Ζαγορίου, το περασμένο τριήμερο.

Οι ηλικιωμένοι που πήγαν στο Αντάμωμα, θυμήθηκαν με νοσταλγία τα παιδικά και τα εφηβικά τους χρόνια στα τσελιγκάτα, ενώ οι νεότεροι, γνώρισαν την κουλτούρα της νομαδικής κτηνοτροφικής ζωής.

Το Αντάμωμα των

Σαρακατσαναίων έχει στόχο τη συνέχεια, τη διατήρηση και τη διάδοση της πολιτισμικής τους ταυτότητας. Όπως τονίζουν τα μέλη της Αδελφότητας των Σαρακατσαναίων, από τις βασικές υποχρεώσεις τους είναι η συνέχεια της διάσωσης εκείνων των στοιχείων της παράδοσης, που πρέπει να μεταφερθούν από γενιά σε γενιά, στα παιδιά τους. Μάλιστα, αυτό περιλαμβάνεται στο καταστατικό της Αδελφότητας και αφορά στους σκοπούς της ίδρυσής της.

Ο Γυφτόκαμπος, είναι ένας χώρος πολλών στρεμμάτων μέσα σε ένα ελατοδάσος, 16 χιλιόμετρα ανατολικά από το κεφαλοχώρι Τσεπέλοβο, στις πλαγιές της Τύμφης. Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της Αδελφότητας Σαρακατσαναίων Ηπείρου, Αηδονάτος Καπρινιώτης, «τα βουνά ήταν ο αγαπημένος τους τόπος, γιατί ψηλά έχεις μία άλλη αίσθηση ελευθερίας. Είναι το περιβάλλον, αλλά και το δροσερό καλοκαίρι που έμοιαζε περισσότερο με Άνοιξη. Πολλές ασχολίες δεν υπήρχαν, παρά μόνο η αναζήτηση τροφής για τα κοπάδια. Γι αυτό, τα περισσότερα τραγούδια καλοτυχίζουν τα βουνά».

Ο χώρος στον Γυφτόκαμπο παραπέμπει σε «υπαίθριο μουσείο» καθώς εκεί, ο επισκέπτης συναντά έναν μικρό καταυλισμό με έξι καλύβες, «σήμα κατατεθέν» του τρόπου ζωής και του πολιτισμού των Σαρακατσαναίων, ένα εκκλησάκι, έκθεση φωτογραφίας και μία μικρή ταβέρνα. Οι καλύβες, τα κονάκια, όπως τα αποκαλούν, είναι στρογγυλές, και στην κορυφή καταλήγουν σε έναν σχεδόν κωνικό θόλο, ενώ είναι φτιαγμένες από βρίζα, λεπτά καλάμια με τα βασικά ξύλα του σκελετού τους από φράξο.

Μέσα σε κάθε κονάκι παρουσιάζεται ο σαρακατσάνικος ιματισμός, αντικείμενα από καθημερινή ζωή, ο αργαλειός όπου ύφαιναν οι γυναίκες, ενώ στο κέντρο, βρίσκεται η εστία. Ανάμεσα στα κονάκια, δεσπόζει το «δασκαλοκάλυβο», όπου έκαναν μάθημα τα παιδιά τους, με δασκάλους που τους ακολουθούσαν και τους πλήρωναν οι ίδιοι.

Στον Γυφτόκαμπο, έφτασαν οικογένειες Σαρακατσαναίων από όλη την Ελλάδα. Το γλέντι κράτησε δύο νύχτες και τρεις ημέρες. Στην κεντρική εκδήλωση, τη νύχτα του Σαββάτου, γύρω από την πιο μεγάλη φωτιά, χόρεψαν παραδοσιακούς χορούς πέντε σαρακατσάνικα συγκροτήματα, ανάμεσά τους και ένα παιδικό.

Οι Σαρακατσαναίοι άρχισαν να φτάνουν στο Ζαγόρι από τα τέλη 18ου αιώνα για να ξεκαλοκαιριάσουν με τα κοπάδια τους. Αρχικά, έμεναν έξω από τους οικισμούς και στις αρχές του 20ού αιώνα άρχισαν σταδιακά, να εγκαθίστανται στα χωριά όπου ζούσαν το καλοκαίρι. Μετά τη δεκαετία του 1950, οι ανακατατάξεις που σημειώθηκαν άλλαξαν το κοινωνικό τοπίο και σήμερα μόνο λίγα πράγματα θυμίζουν τις παλιές εποχές.

Πηγή: ΑΜΠΕ