Η νεκροφιλία ως τρόπος σκέψης του σύγχρονου Έλληνα

06:47 20/10/2012 - Πηγή: Athina984

του Δημήτρη Β. Τριανταφυλλίδη

Ο άνθρωπος, για την ευτυχία του, / χρειάζεται όχι μόνο την απόλαυση / κάποιων πραγμάτων, αλλά και ελπίδα,  / προσπάθεια και αλλαγή.
Μπέρτραντ Ράσελ

Καμιά κοινωνία δεν μπορεί να προχωρήσει μπροστά αγνοώντας τη θεμελιώδη δύναμη του αιώνιου. Αυτό είναι που τη συνδέει με το παρελθόν και της δείχνει το δρόμο προς το άδηλο μέλλον.

Η αδάμαστη δύναμη του ανθρώπου για την πρόοδο, - όπως αυτή εννοείται σε κάθε ξεχωριστή ιστορική συγκυρία, - έχει τις ρίζες της σε επιτεύγματα ή παραλείψεις και λάθη του παρελθόντος.

Απαραίτητη προϋπόθεση

για τη συνέχιση του βίου ο αναστοχασμός, η κατανόηση και η συγχώρεση. Η κοινωνία για να ξεφύγει από το στάδιο της πρωτόγονης κοινότητας θα πρέπει να ξεχάσει τους συνήθεις μορφασμούς και θα επιδοθεί στην κοπιώδη εργασία του στοχασμού. Φυγόπονος εκ φύσεως ο μέσος άνθρωπος, καταφεύγει στις εύκολες λύσεις και τα στερεότυπα, κατασκευάζοντας ο ίδιος, κατ’ αυτόν τον τρόπο, τις αλυσίδες που τον δένουν, μοιραία, με την οπισθοδρόμηση.

Τα τελευταία χρόνια, με αφορμή την κρίση, η ελληνική κοινωνία επιδίδεται σε μία μανικών διαστάσεων νεκροφιλική δραστηριότητα. Ολοένα και πιο συχνά, επιπλέουν στον εφήμερο αφρό των ημερών τα άταφα και άκλαυτα πτώματα του παρελθόντος, προκαλώντας την αναζωπύρωση του μίσους και των παθών που άφησε πίσω του ο προηγούμενος εμφύλιος πόλεμος.

Κι ενώ είναι κατανοητή ψυχολογική διάθεση του ανθρώπου, κάθε φορά που αντιμετωπίζει τις δυσκολίες της ζωής, να αναπολεί μια υπαρκτή ή ανύπαρκτή «εποχή του Χρυσού Αιώνα» του παρελθόντος, στην ελληνική κοινωνία συμβαίνει το διαμετρικά αντίθετο: μεγάλα τμήματα της νοσταλγούν το ζόφο, τη φρίκη και το αίμα του προηγούμενου εμφυλίου, σε μια προσπάθεια ξεκαθαρίσματος των λογαριασμών που, κατά τη γνώμη τους, έχουν μείνει ανεξόφλητοι. Είναι μάλιστα τόσο έντονη αυτή η νεκροφιλία της ελληνικής κοινωνίας, που δε διστάζει να «αναστήσει» φαντάσματα και εφιάλτες του παρελθόντος.

Πόθεν όμως έλκει την καταγωγή του αυτό το νεκροφιλικό κρεσέντο διαρκείας των συγκαιρινών μας; Και ποια η σχέση αυτής της νοοτροπίας με την αντίληψη περί χρόνου που έχει ο συγκαιρινός μας Έλληνας;

Μια ολόκληρη κοινωνία έχει γαλουχηθεί με την παραδοσιακή γραμμική αντίληψη του χρόνου, όπως αυτή μας κληροδοτήθηκε από την ιουδαικο-χριστιανική παράδοση μέσω της Ορθοδοξίας, όπου η ευτυχία και η πληρότητα βρίσκονται είτε στο μακρινό παρελθόν (Παράδεισος, πρώτη έλευση του Χριστού) είτε στο μακρινό μέλλον (Β’ Παρουσία). Από την αντίληψη αυτή απουσιάζει παντελώς το παρόν ή όταν υπάρχει δε σηματοδοτεί τίποτα άλλο πέραν τον δεινών και των ταλαιπωριών ως αποτέλεσμα ενός «προπατορικού αμαρτήματος» που πρέπει να θυσίες και βάσανα να εξαγοραστεί.

Αδυνατώντας, εδώ και δύο χρόνια, να συνομιλήσει απευθείας με την εποχή της, η ελληνική κοινωνία καταφεύγει στο παρελθόν αναζητώντας όχι τις λύσεις για τα σημερινά της προβλήματα και τις προτάσεις για την πορεία της στο μέλλον, αλλά την παραμυθία των