«Κρίση ως Καθεστώς»

09:36 5/3/2014 - Πηγή: Athina984

Πολλά μπορούν - και επιβάλλεται- να ειπωθούν για το πώς φτάσαμε στο ξέσπασμα της κρίσης, ποια ήταν η αντίδραση της Ε.Ε, του ημεδαπού πολιτικού συστήματος και της κοινωνίας, όταν οι αγορές αρνήθηκαν να συνεχίσουν να μας δανείζουν.
Η ανίχνευση ωστόσο του τις πταίει σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αφήσει πίσω τη νέα κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα που επιβάλει η νέα πραγματική οικονομία. Μετά λοιπόν από τέσσερα χρόνια ύφεσης ποιες είναι οι πολιτειακές

και κοινωνικές αλλαγές στη Ελλάδα; Υπάρχει έλλειμμα δημοκρατίας; Διάρρηξη του κοινωνικού ιστού; Η Ελλάδα μεταλλάχθηκε; Έγινε Βουλγαρία; Πλέον μιλάμε για κρίση ή για αυτό το ‘ κάτι άλλο' που διαβιούμε;

Με λίγα λόγια η κρίση μετατρέπεται σε καθεστώς; Γίνεται πολιτειακή ρουτίνα;

«Ναι. Γίνεται», απαντούν οι διοργανωτές του σεμιναρίου-ανοικτής συζήτησης που πραγματοποιήθηκε χθες με θέμα την «Κρίση ως Καθεστώς», στο πολιτιστικό κέντρο του δήμου Αθηναίων, κάνοντας μάλιστα λόγω για μια νέα «κανονικότητα» , κοινωνικά εύθραυστη καθώς εγκλείει μέσα της το ιστορικό ενδεχόμενο νέων κρίσεων και έκτακτων καταστάσεων.
«Η πορεία στην οποία έχει μπει η χώρα μετά το πρώτο Μνημόνιο είναι μια πορεία μετάλλαξης, μετάβασης προς κάτι άλλο που ήρθε για να εδραιωθεί» υπογράμμισε στην παρέμβασή του ο ένα εκ των βασικών σχολιαστών του σεμιναρίου κ. Δημήτρης Χριστόπουλος καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου και Αντιπρόεδρος Διεθνούς Ομοσπονδίας Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
«Στην αρχή ο κόσμος έλεγε «πώς (και πότε) θα περάσει τούτο δω» ενώ τώρα παλεύει να στήσει ατομικά και συλλογικά βιοτικά σχέδια με «τούτο δω». Δεν γνωρίζω κανένα εχέφρονα άνθρωπο να νομίσει ότι μπορεί να ξαναγυρίσουμε εκεί που είμαστε. Υπονοώ δηλαδή κάτι που μπορεί να φαίνεται παράδοξο. Ότι πλέον καλύτερα να μη συζητάμε για κρίση, αλλά για μια μετάβαση σε ένα νέο. Το να μιλάμε για «κρίση» είναι σαν να βλέπουμε μόνο τη βοή των πρώτων φάσεων της αναδιάρθρωσης, της περίφημης «δημοσιονομικής προσαρμογής» και όχι αυτό που αναδύεται όταν κατακάθεται η σκόνη των Μνημονίων. Υπό την έννοια αυτή, η «κρίση χρέους» ήταν περισσότερο η θρυαλλίδα αυτής της μετάβασης. Δεν είμαστε εδώ που είμαστε λόγω του χρέους, αλλά δια τους χρέους: στ'όνομά του. Επομένως ακόμη κι όταν η «κρίση» παρέλθει, η νέα πολιτειακή και οικονομική συγκυρία στην οποία θα εισέλθει η χώρα δεν θα έχει τα χαρακτηριστικά του προ κρίσης καθεστώτος αλλά ενός αδιάγνωστα νέου».

Νέα «κανονικότητα»

«Αυτό που ζούμε», συνεχίζει ο κ. Χριστόπουλος «εδραιώνεται ως μια νέα κανονικότητα. Η λέξη «κρίση» παραπέμπει στο εξαιρετικό, το ανώμαλο, το μη κανονικό από το οποίο κάποια στιγμή - αργά ή γρήγορα - βγαίνεις. Αντιθέτως, η «κρίση» ήρθε για να μείνει και υπό την οπτική αυτή, γίνεται καθεστώς. Γι'αυτό, κάνω λόγο για την κρίση ως μετάβαση: όπως κάθε μετάβαση διακρίνεται για την πρώτη φάση που έχει κυρίως διακηρυκτικά χαρακτηριστικά, και, σε δεύτερη φάση, την εδραίωση. Το ρίζωμα. Μόνο που αυτή η μετάβαση δεν είναι μετάβαση προς τη δημοκρατία, όπως έχουμε συνηθίσει να λέμε στη αμέριμνη μεταπολίτευσή μας, αλλά μετάβαση από τη δημοκρατία. Καθώς δεν υπάρχουν συναινέσεις στον κόσμο, η πολιτική συμμετοχή παρακάμπτεται. Δεν είναι μετάβαση προς ένα πολιτειακό μηχανισμό ανάληψης κοινωνικής ευθύνης και αναδιανομή, αλλά μετάβαση από αυτόν το μηχανισμό προς ένα κράτος που απλώς δε νοιάζεται. Ένα κράτος που έχει κάνει το «άει πνίξου» ιδεολογία: από το Φαρμακονήσι ως τα νοσοκομεία του. «Θέλεις να μορφωθείς; Αν μπορείς.» «Θες να γιάνεις; Αν έχεις λεφτά;» «Θες δουλειά; Μόνο πρόσκαιρα».
Θεσμική απαξίωση εργασιακών σχέσεων

Η αδιάγνωστης έκβασης μετάβαση που βιώνει πλέον η ελληνική κοινωνία μας θέτει επειγόντως ενώπιον της ανάγκης μιας συστηματικής ανάδειξης των νέων εργασιακών όρων.

Ο κ. Σάββας Ρομπόλης, καθηγητής Παντειου Πανεπιστήμιο, επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Εργασίας ΓΣΕΕ, έκανε λόγω για σχέδιο βίαιου μετασχηματισμού, ανέδειξε το ευρωπαϊκό μοντέλο ανάπτυξης που επιλέχθηκε (άνισης ανταλλαγής των μεσογειακών χωρών με τις βόρειες χώρες) ως αιτία της κρίσης, και αναφέρθηκε στην απαξίωσης της εργασίας, στην επιλεκτική απαξίωσης των επιχειρήσεων και στη διάλυση του κράτους πρόνοιας. Χαρακτηριστική και με μελανά χρώματα ήταν η περιγραφή της εξέλιξης του ασφαλιστικού συστήματος, της χώρας. Σύμφωνα με το κ. Ρομπόλη στο ασφαλιστικό από το 2015 αναμένεται νέο κραχ. Το αποθεματικό των Ταμείων διαμορφώνεται μόλις στα 4,5 δις ενώ η υψηλή ανεργία, η οποία ακόμα και με ρυθμούς ανάπτυξης της τάξης των 3,5%-4% ετησίως δεν προβλέπεται να πέσει κάτω από τα επίπεδα του 17% μέχρι το 2026, δημιουργεί ένα εκρηκτικό μίγμα.

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της μελέτης, του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ το ασφαλιστικό σύστημα στη χώρα μας θα ήταν βιώσιμο ώς το 2025, σε μια φυσική εξέλιξη της γήρανσης του πληθυσμού και της αύξησης του προσδοκώμενου ζωής που θα απαιτούσε επιπλέον αύξηση του ΑΕΠ, προκειμένου να στηριχτούν οι συντάξεις. Η κρίση, η οποία έφερε μεγάλη ανεργία, ανέτρεψε αυτά τα δεδομένα, με αποτέλεσμα από το 2015 να χρειαστεί να αναζητηθούν νέοι πόροι για τη στήριξη του ασφαλιστικού συστήματος.

Επομένως, το ερώτημα που προκύπτει είναι: με ένα σταδιακά μικρότερο αριθμό εργαζομένων και ένα σταδιακά μεγαλύτερο αριθμό συνταξιούχων, λόγω της γήρανσης του πληθυσμού, ποιο τελικά θα είναι το νέο πλαίσιο χρηματοδότησης του συνταξιοδοτικού συστήματος;

Θα είναι η υπερφορολόγηση των εργαζομένων, η αύξηση των εισφορών, η περαιτέρω μείωση των συντάξεων ή η αναζήτηση νέων πόρων, προκειμένου να εξασφαλιστούν οι αναγκαίοι πόροι για την καταβολή των συντάξεων των ήδη και των μελλοντικών συνταξιούχων;

Στην Στρογγυλή τράπεζα συμμετείχαν:

Δημήτρης Δαλάκογλου (Πανεπιστήμιο Sussex),

Martin Lafforgue (κοινωνιολόγος και διπλωμάτης),

MayaStoyanova (Πανεπιστήμιο Αθηνών),

Χρήστος Ηλιάδης (Δρ. Πολιτικών Επιστημών).

Το σεμινάριο πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του Οργανισμού Πολιτισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων .

Νατάσσα Αδαμοπούλου