Η νύχτα που ο Αλέξης Τσίπρας έγινε Πρωθυπουργός

15:39 18/7/2015 - Πηγή: Kafeneio-gr

Πρωθυπουργός με πι κεφαλαίο δεν γίνεσαι αυτομάτως όταν ορκίζεσαι ως επικεφαλής της Κυβέρνησης. Ο Κώστας Καραμανλής ο νεότερος και ο Γιώργος Παπανδρέου δεν έγιναν ποτέ. Ο πρώτος δεν χρειάστηκε, ο δεύτερος δεν μπόρεσε, δεν άντεξε, δεν τόλμησε. Ο Αντώνης Σαμαράς παρέμεινε σταθερά ο ανέλπιδος, βαθιά διχαστικός επικεφαλής της δικομματικής συμμαχίας του χθες....

Για να γίνει

κάποιος πραγματικός πρωθυπουργός χρειάζεται να προϋπάρξει ένα δραματικό «Συμβάν» και αμέσως μετά ένα στυγερό Δίλημμα, μια απέραντα μοναχική απόφαση και μια προοπτική ένωσης της πλειοψηφίας των πολιτών σε μία επώδυνα μακρινή ελπίδα.

Ο μεγάλος γερμανός κοινωνιολόγος Marx Weber περιγράφει με μοναδικό τρόπο αυτήν την αλματώδη στιγμή στο βιβλίο του «Η πολιτική ως επάγγελμα» (1919). Είναι η στιγμή που ο πολιτικός ηγέτης φεύγει από την «Ηθική της Πεποίθησης» (ιδεολογία) και περνάει στην « Ηθική της Ευθύνης» (η δύναμη του πραγματικού, ο συσχετισμός δυνάμεων και οι επιπτώσεις μιας απόφασης).

Ο πραγματικός, δημοκρατικός θα έλεγα, ηγέτης είναι αυτός που δεν εγκαταλείπει τις πεποιθήσεις του αλλά τις υποτάσσει στην ευθύνη των αποφάσεων του, δημιουργώντας έναν νέο συνδυασμό. Αυτή η μετάβαση χαρακτηρίζεται από δύο μεγάλες συγκρούσεις. Η εσωτερική προσωπική σύγκρουση ανάμεσα στις πεποιθήσεις και τη γενική αίσθηση ευθύνης του πολιτικού που συχνά φαίνεται στους άλλους ως «προδοσία των αρχών» και η εξωτερική σύγκρουση με το αδυσώπητο πραγματικό.

Ένας πραγματικά λοιπόν πρωθυπουργός φτιάχνεται από το υλικό αυτής της σύγκρουσης. Όταν συμβεί δεν ξέρουμε ακόμα αν θα είναι ένας καλός Πρωθυπουργός που θα οδηγήσει τη χώρα του έξω από την κρίση, γνωρίζουμε όμως ότι θα μπορούσε να το κάνει.

Έχω ζήσει από κοντά, λεπτό προς λεπτό παρόμοιες «αλματώδεις» στιγμές που αφορούσαν τον γηραιότερο έλληνα πρωθυπουργό, τον Ξενοφώντα Ζολώτα. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τα λόγια του Πρωθυπουργού της Οικουμενικής κυβέρνησης στις 3 Ιανουαρίου 1990 όταν η χώρα κινδύνευσε με άμεση χρεοκοπία, βαθιά νύχτα στο γραφείο του στη Βουλή. «Νιώθω αυτήν τη στιγμή απέραντη μοναξιά. Από μια απόφαση μου κρίνεται η ευημερία εκατομμυρίων Ελλήνων.

Είμαι 87 ετών, έχω συνεργαστεί στενά με τόσους πρωθυπουργούς (Κων. Καραμανλής, Γ. Παπανδρέου αλλά και Ελευθέριος Βενιζέλος), νόμιζα ότι ήξερα σχεδόν τα πάντα γι' αυτήν τη χώρα και όμως αισθάνομαι ότι μόλις τώρα καταλαβαίνω». Σχεδόν δακρυσμένος ο Καθηγητής Ζολώτας συνέχισε.

« Έλαχε σε μένα η μοίρα, που αφιέρωσα όλη μου τη ζωή στην οικονομική ανάπτυξη και στην εκβιομηχάνιση της χώρας να διαχειριστώ τη χρεοκοπία που προκάλεσαν άλλοι.

Όταν είσαι Πρωθυπουργός δεν ανήκεις στον εαυτό σου, ούτε στην οικογένεια σου ή στη γυναίκα σου, δεν ανήκεις στο κόμμα σου. Ανήκεις στο σύνολο των πολιτών. Δεν ανήκεις σε κανέναν και την ίδια στιγμή σε όλους. Αυτή είναι η μαγεία και μαζί η απέραντη μοναξιά» (βλέπε άρθρο «Ξενοφών Ζολώτας: «Αυτοί οι δύο θα χρεοκοπήσουν τη χώρα» 19/12/2014, tvxs).

Ο Αλέξης Τσίπρας, ο νεότερος στην ηλικία έλληνας πρωθυπουργός σε απείρως πιο δύσκολες συνθήκες από το 1990, την ύστατη ώρα έφερε μπροστά την «Ηθική της Ευθύνης» προσπαθώντας παράλληλα να κρατήσει και την «Ηθική της Πεποίθησης». Απέδειξε ότι μπορεί να ανήκει σε όλους ή τουλάχιστον στη μεγαλύτερη πλειοψηφία και όχι μόνο στον εαυτό του ή στο κόμμα του.

Εάν κατορθώσει να συνδυάσει τον πραγματισμό και την διπλωματία της ευθύνης με τις αρχές της ειλικρίνειας, εντιμότητας, υποστήριξης των αδυνάτων που είναι οι πάγιες πεποιθήσεις της Αριστεράς, όχι μόνο θα οδηγήσει τη χώρα έξω από την κρίση αλλά θα είναι και ο καταλύτης γενικότερων αλλαγών στην Ευρωπαϊκή Αριστερά και στην ευρωζώνη.

Στην πρόσφατη συνέντευξη στην ΕΡΤ, τελειώνοντας ο Αλέξης Τσίπρας ανέφερε τα λόγια του γάλλου φιλοσόφου Λουί Αλτουσέρ. «Το Μέλλον διαρκεί πολύ». Νομίζω ότι κάποια άλλα λόγια που χρησιμοποίησε ο μεγάλος διανοητής ταιριάζουν περισσότερο στην περίσταση «Να πάρουμε τον δρόμο που ανοίγει το μονοπάτι μόνος του».

Θα τα χρειαστεί ο Πρωθυπουργός γιατί το μοντέλο της κυβερνώσας, πραγματικά μεταρρυθμιστικής και παραγωγικής νέας Αριστεράς που τόσο χρειάζεται η Ελλάδα και η Ευρώπη δεν υπάρχει πουθενά στον πλανήτη.

* Ο Περικλής Βασιλόπουλος είναι δημοσιογράφος. Διετέλεσε Διευθυντής Τύπου στο Γραφείο του Πρωθυπουργού Ξενοφώντα Ζολώτα στην Οικουμενική Κυβέρνηση (1989-90)