Κρίση και αισθητική

21:59 18/10/2012 - Πηγή: Kafeneio-gr

Η αποκάλυψη του τρόπου προσέγγισης της κρίσης από τον Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλο Είναι δυνατόν μέσα στη κρίση να ζητείς αισθητική, θα έλεγε ίσως κάποιος, που αγνοεί την κριτική λειτουργία της αισθητικής στην παραγωγή ενός νέου κόσμου, μιας πολιτικής διερεύνησης της διαλεκτικής των εντάσεων, που δομεί την κρίση αυτή καθ’ εαυτή, συνδέοντας την καθημερινότητα με την εσωτερίκευσή της από το άτομο, την κοινωνιολογία με την φιλοσοφία, την τετριμμένη «αλήθεια» (κοινή λογική) με την....... πρόκληση για νέες μορφές κοινωνικής αντίληψης και δραστηριότητας;

Αμ, αν δεν το κάνεις τώρα, πότε θα το κάνεις; Τώρα είναι η στιγμή να μιλήσουμε για αισθητική, όχι ασφαλώς μεταφυσικά, αλλά απολύτως πολιτικά, διερευνώντας την σχέση μεταξύ του υπόρρητου (implicite) και του ρητού (éxplicite), σε οποιαδήποτε αφήγηση για την κρίση. Αυτό θα μπορούσα απλοϊκά να ορίσω ως αναζήτηση της έκφρασης του αληθινού - όχι του αληθινού/πραγματικού αλλά της έκφρασης του - ή ως αποκάλυψη των σχέσεων ισχύος και ηγεμονίας που δομούν την νοηματικότητα (discursivité) και προσδιορίζουν την πραγματικότητα ως αναπαράσταση του συμφέροντος ή της κοινωνικής/ταξικής συνείδησης, ή απλώς αποτελούν έκφραση κάποιας μορφής ψύχωσης. Έτσι η κοινωνία εξετάζεται ως ανοιχτό σύστημα, όπου η πολιτική δομή αποκαλύπτεται μέσω της κριτικής ανάλυσης των (κυρίαρχων) αφηγήσεων για την κρίση, όπως ακριβώς κάνεις μελετώντας την θεωρία των ατελών δομών, ή την θεωρία των καταστροφών, η οποία αφορά άμεσα την ελληνική κρίση με την έννοια της παρέμβασης της τρόικας. Θεώρησα χρήσιμο να δώσω το περίγραμμα της αισθητικής με την πολιτική σημασία της, διότι αν δεν εξετάσεις την κρίση του λόγου, τις ορθολογικότητες, την κοινωνική διαίρεση της εργασίας κ.α. που εμπεριέχονται στην αφήγηση της τρόικας, αλλά και στην κυρίαρχη αφήγηση όσων υποστήριξαν και υποστηρίζουν αυτήν τη μορφή παρέμβασης στις ελληνικές πολιτικές της συγκυρίας, ούτε την διάλυση του κοινωνικοοικονομικού μοντέλου της χώρας θα εννοήσεις, ούτε δυνατότητες ξεπεράσματος αυτής της κρίσης πρόκειται να στα σοβαρά να προσεγγίσεις. Ουσιαστικά, αυτό κάναμε εμείς όλη ετούτη την περίοδο της τελευταίας τριετίας, δίχως να το δηλώνουμε ρητά. Αυτό ήταν το μεθοδολογικό πλαίσιο της προσέγγισής μας (: η αισθητική), δίδοντας ιδιαίτερο βάρος στην πολιτικοοικονομική διαδικασία του κοινωνικού γίγνεσθαι, στην διαλεκτική μέθοδο δηλαδή, όπου ο μαρξισμός είχε κρίσιμο ρόλο, στην ιστορική τοποθέτηση, κατά την οποία παρατηρείς την ελληνική κοινωνία στην φάση μεταβολής της και κυρίως εξετάζοντας τον μηχανισμό που οδηγεί την κοινωνία από την «μεταπολίτευση του 1974» σε μια άλλη ποιοτικά κατάσταση: σε μια εκ των πραγμάτων «νέα μεταπολίτευση». Η τελευταία ορίζεται ακριβώς από τις πολιτικές σχέσεις που δομούνται αυτό το μεσοδιάστημα εκδήλωσης της κρίσης. Η «νέα-μεταπολίτευση» δηλαδή, θα διαμορφωθεί, διαμορφώνεται ήδη, ως το κοινωνικοπολιτικό αποτέλεσμα της εξέλιξης της κρίσης, ενώ το τελευταίο επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από την νοηματικότητα (discursivité) στην διαχείριση της