Περί Προέδρου ο λόγος

10:19 16/11/2023 - Πηγή: Kafeneio-gr

Ο Στέφανος Κασσελάκης μιλάει τη γλώσσα του πιστού του συνοδοιπόρου, Παύλου Πολάκη. Και αυτό έγινε με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο σαφές κατά την ομιλία του στην Κεντρική Επιτροπή του κόμματος, το Σάββατο. Δήθεν εκνευρισμένος, με έντονη κινησιολογία, υψωμένο τον τόνο της φωνής του, θεατρική ομιλία και βαρύγδουπο λαικό ύφος. Ήρθε να μας πει ότι... δε σηκώνει και πολλά πολλά. Ότι αυτός έχει εκλεγεί πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, είναι η κεφαλή του κόμματος και αποφασίζει. Και σε όποιον αρέσει. Έχει αυτή τη φλύαρη αυτοαναφορικότητα

του τύπου που ξέρει ότι είναι ο ωραίος της παρέας και τους κερδίζει όλους.

Άμα τη εμφανίσει, o Στέφανος Κασσελάκης προκάλεσε συζητήσεις γύρω από το όνομα του. Όλοι μιλούσαν για ένα φαινόμενο. Άλλοι με θετικό, άλλοι με αρνητικό πρόσημo. Σίγουρα κανείς δεν μπορεί να μην παραδεχτεί πως πρόκειται για έναν άνθρωπο που έχει προκαλέσει αίσθηση. Δε μιλάω για έναν πολιτικό. Μιλώ για έναν άνθρωπο.
Πολιτικές θέσεις του νέου προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ δεν έχουμε -ακόμη- ακούσει. Έχουμε ακούσει γενικές ιδέες και προτάσεις, όπως θα τις ανέλυε κι ένας πρωτοετής φοιτητής που μπαίνει στον χώρο της «Αριστεράς» και ταξιδεύει στο ροζ συννεφάκι. Δεν έχουμε δει τον πολιτικό Στέφανο Κασσελάκη. Ίσως γιατί δεν υπάρχει. Έχουμε δει, όμως, μια χειμαρρώδη προσωπικότητα. Μπαίνει στον χώρο και τον γεμίζει. Με την άνεσή του και τις επικοινωνιακές του τακτικές. Ο λόγος του κενός από ουσία. Όμως, γεμάτος από έπαρση και πλέον και νταηλίκι.
Η έννοια του νταή έχει συνδεθεί με ένα συγκεκριμένο πρότυπο. Ο Στέφανος Κασσελάκης ξεφεύγει από αυτό. Στην περίπτωσή του βλέπουμε ένα νταηλίκι με έναν μανδύα γύρω του. Με μία κορδέλα. Δε θα «παίξει» τσαμπουκά. Θα μιλήσει έντονα. Θα «ξεδοντιάσει» το σύστημα των δικαστικών και των δημοσιογράφων. Θα «ξεσκονίσει» τον ΣΥΡΙΖΑ. «Θα συνεχίσουμε και σε όποιον αρέσει», γιατί «την πιο νωπή εντολή μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ την έχει ο πρόεδρός του» και γιατί «δεν έχω ανάγκη να πάρω την άδεια κανενός από οποιοδήποτε όργανο».
Για να μπορέσουμε να προσεγγίσουμε ερευνητικά σωστά την επικοινωνιακή στρατηγική του κ. Κασσελάκη, θα χρειαστεί να έχουμε περισσότερα δείγματα γραφής/λόγου από εδώ και πέρα. Ζητήσαμε από τον Κωνσταντίνο Θεοδωρίδη ένα σχόλιο για την εμφάνιση του Στέφανου Κασσελάκη στην Κεντρική Επιτροπή του Σαββάτου. Ο Κωνσταντίνος Θεοδωρίδης είναι Διδάσκων στο Επιστημονικό Πεδίο «Ψυχοκοινωνιολογία και Κατανάλωση των Ψηφιακών Μέσων» στο Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και Μεταδιδακτορικός Ερευνητής με υποτροφία από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας & Καινοτομίας.
«Ουσιαστικά, είχαμε την προσπάθεια του Προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ να ασκήσει επιρροή και εξουσία στα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής και στο εσωκομματικό ακροατήριο. Από τη μία εμφανίζεται ο ίδιος ως ενωτικός, αλλά από την άλλη ο λόγος του ήταν βαθιά διχαστικός με συγκεκριμένες αναφορές, όπως για παράδειγμα “πέμπτη φάλαγγα” κ.λπ. Οι κοινωνιοψυχολογικές προσεγγίσεις και οι έρευνες που έχουν γίνει μπορούν να μας βοηθήσουν να αναλύσουμε την παρουσία του κατά την ομιλία στην ΚΕ. Σε αυτό το πλαίσιο, δύο από τις πιο βασικές διαστάσεις που συνδέονται με την ανάλυση του πολιτικού λόγου και του τρόπου άσκησης εξουσίας είναι ο εξαναγκασμός και η συνεργασία. Η εξουσία που σχετίζεται με τον εξαναγκασμό δίνει έμφαση στην κυριαρχία και σε αρνητικά συναισθήματα, όπως ο φόβος και ο θυμός. Ίσως εύκολα κάποιος/α μπορεί να παρατηρήσει τον θυμό του κ. Κασσελάκη κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης.
Υπήρξαν ορισμένες αναφορές που βρίσκονται πιο κοντά στη λογική της συλλογικής εξουσίας και της συνεργασίας, όπως είναι η προετοιμασία ενός προγραμματικού σχεδίου του ΣΥΡΙΖΑ για τις επόμενες εκλογές, καθώς και η ανησυχία για τα σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η κοινωνία. Ωστόσο, ο λόγος και το ύφος του κ. Κασσελάκη δεν βασίστηκαν στην ανάδειξη των δικών του ικανοτήτων και δεξιοτήτων, αλλά εστίασε μέσω ενός πιο “επιθετικού” προσανατολισμού στην εσωκομματική μάχη και τον ανταγωνισμό. Από μια θεωρητική σκοπιά, κάτι τέτοιο είναι πιο κοντά στην εξουσία με άσκηση πολύ μεγάλης πίεσης. Ενδεχομένως, κάποιος/α θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι μια τέτοια παρουσία και τοποθέτηση είναι ακριβώς αντίθετη με το προφίλ άσκησης εξουσίας που είχε υιοθετήσει ο Α. Τσίπρας».
Το πολιτικό του ύφος θυμίζει αρκετές φορές εκείνο άλλων πολιτικών προσώπων. Δείχνει να έχει επιρροές από τον τσαμπουκά και τον λαικισμό του Τραμπ, το «δικαιωματικό» κομμάτι του Μπάιντεν, τον «Ελληναρά» του Πολάκη. «Όπως γνωρίζουμε από τη βιβλιογραφία, ο Trump αναπαριστά την άσκηση εξουσίας μέσω εξαναγκασμού. Για παράδειγμα, φράσεις όπως είναι “η ανάγκη εξασφάλισης της ίασης του ΣΥΡΙΖΑ” και “ιδού η Ρόδος” βρίσκονται πιο κοντά στον λόγο του Trump και στην έκφραση που έχει χρησιμοποιήσει “drain the swamp” (“θα καθαρίσει τον βάλτο”). Το επικοινωνιακό στιλ του Trump και η γλώσσα που χρησιμοποιεί δίνει έμφαση στη “δράση”, στην περιορισμένη ανάγκη αναλυτικής σκέψης για να γίνει κατανοητή, στις επαναλήψεις και στη χρήση απλών λέξεων. Παρόμοια χαρακτηριστικά συναντάμε στον λόγο του κ. Κασσελάκη στη συγκεκριμένη ομιλία, όπως για παράδειγμα “Λύση τώρα”, “απάντηση όχι ευχή”, “θέση όχι επιθυμία” και “πολιτική του Πουμαρό”».
Η ανταπόκριση που θα βρει το ύφος Κασσελάκη, τόσο στο εσωκομματικό μέρος όσο και στους πολίτες/ψηφοφόρους μένει να φανεί. «Δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι αυτή η παρουσία θα καταφέρει να πείσει με ένα θετικό πρόσημο και συναισθήματα το κοινό για τα ηγετικά χαρακτηριστικά του κ. Κασσελάκη ή θα έχει τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα. Δηλαδή, να αναδείξει έντονα στοιχεία αντιφατικότητας επικοινωνιακά δημιουργώντας έτσι σύγχυση στους/στις ψηφοφόρους σχετικά με την “αυθεντική” πολιτική του περσόνα» σχολιάζει καταληκτικά ο κ. Θεοδωρίδης.