Πόλεμος κυβέρνησης - ΜΜΕ

11:13 11/4/2015 - Πηγή: Kafeneio-gr

Σε εμπόλεμη κατάσταση με τα ΜΜΕ βρίσκεται η κυβέρνηση και εξ αιτίας σειράς παρεμβάσεων και πρωτοβουλιών της με διακηρυγμένους άξονες τη διαφάνεια, τη νομιμότητα και την υπεράσπιση των συμφερόντων του Ελληνικού Δημοσίου.

Η σύγκρουση αυτή, εν μέσω της επεισοδιακής και μακρόσυρτης....
διαπραγμάτευσης με τους δανειστές για το κλείσιμο του μνημονίου και εν όψει της νέας συμφωνίας, έχει καταστήσει εκρηκτικό το κλίμα στις σχέσεις των δύο πλευρών. Αυτό ακριβώς

το κλίμα μπορεί κάποιος να το διαπιστώσει στα βραδινά δελτία ειδήσεων και σε μια ήδη μεγάλη σειρά πρωτοσέλιδων θεμάτων και άρθρων.

Ένα από τα σοβαρότερα πεδία σύγκρουσης ενεργοποιήθηκε όταν η κυβέρνηση ζήτησε από τους ιδιοκτήτες των τηλεοπτικών σταθμών να πληρώσουν τα χρωστούμενα και να αποκτήσουν άδειες, διότι μέχρι σήμερα, δηλαδή τα τελευταία 25 χρόνια, τα κανάλια λειτουργούν με προσωρινές άδειες, και πήραν φωτιά τα τόπια...

Παράλληλα έχει τεθεί θέμα με το νομικό καθεστώς της λειτουργίας των τηλεοπτικών σταθμών, ενώ άρχισε και η εισαγγελική έρευνα για τα κριτήρια υπό τα οποία χορηγήθηκαν δάνεια εκατοντάδων εκατομμυρίων σε μέσα ενημέρωσης από τις τράπεζες τα τελευταία χρόνια.

Η έντονη αντίδραση στον σχεδιασμό της κυβέρνησης εκφράστηκε με κάθε τρόπο τις τελευταίες ημέρες και κορυφώθηκε την περασμένη Κυριακή μέσα από το κύριο άρθρο (πολιτική πίεση) του Σταύρου Ψυχάρη στο «Βήμα» με τίτλο «Απ’ το Ωσαννά... στο Σταυρωθήτω» και ένα ολοσέλιδο ρεπορτάζ για το συγκεκριμένο ζήτημα. Όπως σημειώνεται, μεταξύ άλλων, στο σχετικό ρεπορτάζ, «οι τηλεοπτικές άδειες δεν έχουν δοθεί ώς σήμερα με απόλυτη ευθύνη του πολιτικού συστήματος που θέλει να κρατά σε καθεστώς “ομηρείας” μετόχους και εργαζομένους σε ΜΜΕ»...

Μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι δεν ήταν προετοιμασμένοι οι καναλάρχες για αυτή την εξέλιξη; Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ήδη από την ανάγνωση των προγραμματικών δηλώσεών του από το βήμα της Βουλής, είχε αναφερθεί στο θεσμικό πλαίσιο για τον έλεγχο των ραδιοτηλεοπτικών σταθμών και άλλων ΜΜΕ, αλλά και για τον διαφανή έλεγχο των αδειοδοτήσεων όλων των ραδιοτηλεοπτικών μέσων που εκπέμπουν στην Ελλάδα.

Οι επιμελείς αναγνώστες του «Ποντικιού» θα θυμούνται ότι είχαν διαβάσει πριν από λίγο καιρό στις σελίδες μας πως η κυβέρνηση επιθυμεί ο διαγωνισμός για την παραχώρηση τηλεοπτικών αδειών να γίνει από «μηδενική βάση», δηλαδή χωρίς καμιά πριμοδότηση των τηλεοπτικών σταθμών που λειτουργούν εδώ και 25 χρόνια με προσωρινές άδειες.

«Ειδικά αυτή η σκέψη της κυβέρνησης έχει σημάνει συναγερμό στα υπάρχοντα τηλεοπτικά κανάλια, αφού θα πρέπει να συμμετάσχουν στον διαγωνισμό με ίσους όρους με άλλους ενδιαφερόμενους τηλεοπτικούς παίκτες που αυτή τη στιγμή βρίσκονται εκτός αγοράς και συχνοτήτων», έγραφε το «Π» στις 26 Φεβρουαρίου.

Δανεισμός και διαφάνεια

«Οι κυβερνήσεις της τελευταίας 25ετίας συντήρησαν σε καθεστώς ιδιότυπης νομιμοφάνειας τη λειτουργία των τηλεοπτικών σταθμών», αναφέρει ο υπουργός Επικρατείας Νίκος Παππάς στην απάντησή του στη Βουλή σε σχετική ερώτηση του βουλευτή των ΑΝ.ΕΛΛ. Νίκου Νικολόπουλου, σημειώνοντας ότι υπάρχει πλέον η ανάγκη επεξεργασίας του νομικού πλαισίου που «θα εγγυάται τη λειτουργία των τηλεοπτικών σταθμών με όρους νομιμότητας».

«Σε σχέση με το ισχύον νομικό καθεστώς λειτουργίας τηλεοπτικών σταθμών θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι ο δαιδαλώδης χαρακτήρας του, σε συνδυασμό με τις εκουσίως επαναλαμβανόμενες ρυθμίσεις, παρατάσεις και αναβολές που αφορούν τη διενέργεια της διαγωνιστικής διαδικασίας περί της αδειοδότησης των τηλεοπτικών σταθμών εθνικής και περιφερειακής εμβέλειας, επιβεβαιώνουν τη στερεότυπη απόφαση των κυβερνήσεων της τελευταίας 25ετίας να συντηρείται σε καθεστώς ιδιότυπης νομιμοφάνειας η λειτουργία των τηλεοπτικών σταθμών», αναφέρει ο υπουργός τονίζοντας ότι «σχετικώς επαναλαμβανόμενα το Συμβούλιο της Επικρατείας ρητά και κατηγορηματικά επιβεβαιώνει την ως άνω πραγματικότητα».

Ο Παππάς κάνει λόγο για την πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ (απόφαση 4420/2014), με την οποία επισημαίνει ότι είναι σε ισχύ η υπ’ αριθμόν 3578/2014 απόφαση της Ολομέλειας του ίδιου δικαστηρίου, βάσει της οποίας έχει κριθεί ότι οι παρατάσεις στο καθεστώς λειτουργίας των τηλεοπτικών σταθμών αντίκεινται προς το Σύνταγμα και ειδικότερα προς τις συνταγματικές αρχές του κράτους δικαίου και της ισότητας.

«Η έκδοση δε και της αποφάσεως αυτής καθιστά επιτακτική και αναγκαία τη θεσμοθέτηση της διαδικασίας προκήρυξης των σχετικών αδειών και η κυβέρνηση έχει ήδη ξεκινήσει την επεξεργασία του νομικού πλαισίου που θα εγγυάται τη λειτουργία των τηλεοπτικών σταθμών με όρους νομιμότητας», καταλήγει στην απάντησή του ο Παππάς.

Αξίζει να σημειωθεί ότι με το τελευταίο άρθρο στο νομοσχέδιο για την ΕΡΤ δίνεται πλέον η δυνατότητα στον υπουργό Επικρατείας να παρεμβαίνει στη διαχείριση προβληματικών εταιρειών ΜΜΕ. «Έννομο συμφέρον για τη λύση εταιρείας η οποία δραστηριοποιείται στον τομέα των μέσων μαζικής ενημέρωσης έχει και ο αρμόδιος για θέματα Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης Υπουργός Επικρατείας», αναφέρει το συγκεκριμένο άρθρο.

Ταυτόχρονα, ξεκινά ο έλεγχος όλων των δανειακών συμβάσεων που έχουν χορηγηθεί σε υπερχρεωμένες επιχειρήσεις, οι οποίες δραστηριοποιούνται στον χώρο της ενημέρωσης, σύμφωνα με έγγραφο του υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη που διαβιβάστηκε στη Βουλή.

«Ο λόγος είναι ότι αποτελεί καθ’ όλα απαράδεκτο φαινόμενο επιχειρήσεις ΜΜΕ να χρηματοδοτούνται αφειδώς με δημόσιο χρήμα – που έχει δοθεί στις τράπεζες μέσω της διαδικασίας ανακεφαλαιοποίησης – την ίδια στιγμή που εκατοντάδες χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι αποκλεισμένες από την παροχή ρευστότητας», αναφέρει ο υπουργός Οικονομικών, συμπληρώνοντας ότι «υπάρχει κατευθυντήρια οδηγία της κυβέρνησης προς τις τράπεζες να μην δίνονται δάνεια σε επιχειρήσεις ΜΜΕ άνευ προϋποθέσεων και εξασφαλίσεων».

«Καθίσταται σαφές ότι σκοπός μας είναι ο ενδελεχής έλεγχος όλων των δανειακών συμβάσεων που έχουν χορηγηθεί σε υπερχρεωμένες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται τόσο στον χώρο της ενημέρωσης όσο και σε άλλους τομείς, και να έρθουν όλα στο φως της δημοσιότητας», τονίζει ο υπουργός Οικονομικών.

Καυγάς για το ενοίκιο

Η κυβέρνηση ζήτησε την περασμένη εβδομάδα το «ενοίκιο» για τις συχνότητες από τους ιδιοκτήτες τηλεοπτικών σταθμών. Ο υπουργός Επικρατείας Νίκος Παππάς προχώρησε στην έκδοση αποφάσεων καταβολής του τέλους χρήσης συχνοτήτων από τους σταθμούς εθνικής εμβέλειας για το διάστημα 2011 - 2014. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η κυβέρνηση, οι ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθμοί πρέπει άμεσα να καταβάλουν το ποσό των 24,1 εκατ. ευρώ και οι εταιρείες συνδρομητικής τηλεόρασης το ποσό των 16,2 εκατ. ευρώ.

Όπως αναφέρει το Μαξίμου, η κυβέρνηση εφαρμόζει στην πράξη την ίση μεταχείριση όλων απέναντι στον νόμο, ενώ προασπίζεται και τα συμφέροντα του Ελληνικού Δημοσίου. Βάσει των διατάξεων του άρθρου 21 του Ν. 2328/1995, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει, η άδεια λειτουργίας των τηλεοπτικών σταθμών χορηγείται υπό τον όρο της καταβολής ελάχιστου ετησίου ανταλλάγματος υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου για τη χρήση ορισμένου ή ορισμένων διαύλων ραδιοσυχνοτήτων που παραχωρούνται στον σταθμό αυτής της κατηγορίας.

Στις παραπάνω διατάξεις προβλέπεται ρητώς και ευθέως ότι το αντάλλαγμα καθορίζεται σε ποσοστό 2% επί των ακαθάριστων εσόδων των τηλεοπτικών σταθμών, ενώ το ποσοστό αυτό μπορεί να αναπροσαρμόζεται με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Τύπου και ΜΜΕ, και εισπράττεται σε ετήσια βάση κατά τις διατάξεις του Κώδικα Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων, όπως ισχύει κάθε φορά, χωρίς μάλιστα να υπάρχει διάταξη που να προβλέπει συμψηφισμούς για το τέλος αυτό.

Το Μαξίμου αναφέρει ότι τελευταία φορά που υπογράφτηκαν παρόμοιες αποφάσεις καταβολής ανταλλαγμάτων ήταν από τον τότε υπουργό Επικρατείας Παντελή Καψή για τα έτη μέχρι το 2010 και από τότε μέχρι σήμερα δεν εκδόθηκε καμία σχετική απόφαση.

Τι λέει το τεφτέρι...

Για τη χρονική περίοδο 2011-2014 το τεφτέρι της κυβέρνησης για το αντάλλαγμα υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου για τη χρήση ορισμένων διαύλων ραδιοσυχνοτήτων γράφει:

◆ Για τα έτη 2011, 2012, 2013 και 2014 ο Antenna ΤV οφείλει 6.498.082,54 ευρώ.
◆ Για τα έτη 2011, 2012, 2013 και 2014 το Channel 9 οφείλει 14.554,72 ευρώ.
◆ Για τα έτη 2011, 2012, 2013 και 2014 ο Mακεδονία TV οφείλει 61.773,24 ευρώ.
◆ Για τα έτη 2011, 2012, 2013 και 2014 ο City News οφείλει 121.648,32 ευρώ.
◆ Για τα έτη 2011, 2012, 2013 ο Alpha TV οφείλει 3.970.132,02 ευρώ.
◆ Για τα έτη 2011, 2012 και 2013 ο ΣΚΑΪ TV οφείλει 2.120.672,51 ευρώ.
◆ Για τα έτη 2011, 2012, 2013 και 2014 το Mega Channel οφείλει 7.403.900,00 ευρώ.
◆ Για τα έτη 2011, 2012, 2013 και 2014 το Star Channel οφείλει 3.903.305,70 ευρώ.
◆ Για τα έτη 2011, 2012 και 2013 ο τηλεοπτικός 902 Αριστερά στα FM οφείλει 56.564,88 ευρώ.

Οι αντιδράσεις

Στον σχεδιασμό του κυβερνητικού επιτελείου επιχείρησε να απαντήσει ο – ποιος άλλος; – ΣΚΑΪ λέγοντας ότι η κυβέρνηση αγνοεί τη νομοθεσία. Σύμφωνα με τον σταθμό του Φαλήρου, «τα τέλη συχνοτήτων συμψηφίζονται με τη δωρεάν διαφήμιση που απολαμβάνουν όλα τα κόμματα – στο πλαίσιο του πλουραλισμού και της ενημέρωσης – στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου είτε πρόκειται για εθνικές εκλογές είτε για ευρωεκλογές. Ο σχετικός νόμος ψηφίστηκε επί κυβέρνησης Κώστα Σημίτη το 2002».

Στη συνέχεια τη σκυτάλη των αντιδράσεων παρέλαβε η Ένωση Ιδιωτικών Τηλεοπτικών Σταθμών Εθνικής Εμβέλειας (ΕΙΤΗΣΕΕ) εκφράζοντας τη θέση πως δεν θα έπρεπε να επιβληθούν τέλη χρήσεως συχνοτήτων για την περίοδο 2011-2014.

Μεταξύ άλλων η ΕΙΤΗΣΕΕ σημειώνει στην επιστολή της ότι από το 2012 και έπειτα, με τον Ν. 4070/2012, όλες οι συχνότητες εκπομπής τηλεοπτικού σήματος αφαιρέθηκαν από τους μέχρι τότε τηλεοπτικούς σταθμούς, οι οποίοι έγιναν έκτοτε πάροχοι περιεχομένου και ανατέθηκε η χρήση τους στους παρόχους δικτύου.

«Με την ίδια διάταξη νόμου ρητά καταργήθηκε η εκ του νόμου προβλεπόμενη υποχρέωση των “τηλεοπτικών σταθμών” να καταβάλλουν προς το Δημόσιο οιουδήποτε ύψους αντάλλαγμα για τη χρήση συχνοτήτων.

Η υποχρέωση αυτή, μετά τη δημοσίευση του άνω νόμου, βαρύνει τους εφεξής χρησιμοποιούντες τις συχνότητες, ήτοι τους παρόχους δικτύου. Η εκ μέρους των παρόχων δικτύου (τηλεφωνίας ή τηλεόρασης) καταβολή ανταλλάγματος για την εκ μέρους τους χρήση των συχνοτήτων προβλέφθηκε νομικά και υλοποιήθηκε διά της καταβολής ανταλλάγματος όπως προβλέφθηκε σε πλειοδοτικούς διαγωνισμούς.

Η δε ΕΕΤΤ, όταν καθόρισε την τιμολογιακή πολιτική των παρόχων δικτύου προς τους πελάτες τους παρόχους περιεχομένου, έχει λάβει υπόψη ότι οι πάροχοι δικτύου αποσβένουν την εκ μέρους τους καταβολή τελών χρήσεως συχνοτήτων με “μετακύλιση” του κόστους αυτού στις χρεώσεις παροχής υπηρεσιών που τιμολογούν προς τους πελάτες τους παρόχους περιεχομένου».

Με άλλα λόγια, οι ιδιοκτήτες τηλεοπτικών σταθμών λένε ότι από το 2012 τα κανάλια δεν διαχειρίζονται συχνότητες, αλλά το περιεχόμενο που μεταδίδεται λόγω της ψηφιακής μετάβασης. Συνεπώς, σύμφωνα με τη θέση που υποστηρίζουν, δεν είναι υποχρεωμένοι να καταβάλλουν τέλος χρήσης συχνοτήτων, αφού το βάρος αυτό «πέφτει» στους παρόχους δικτύου. Δηλαδή στην Digea; Δηλαδή στον συνεταιρισμό των έξι ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών Mega, AΝΤ1, ΣΚΑΪ, Star, Alpha και Μακεδονία TV, που αποτελούν αυτό που ονομάζουμε Digea;

Και κάποια ερωτήματα

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο νόμος 4070/2012 αναφέρει πως τα δικαιώματα χρήσης των συχνοτήτων χορηγούνται στον «πάροχο δικτύου». Ωστόσο, όπως αναφέρεται, για τον «πάροχο περιεχομένου», για τους τηλεοπτικούς σταθμούς εν προκειμένω, απαιτείται η χορήγηση άδειας κατόπιν διαγωνιστικής διαδικασίας, και μάλιστα πριν από την έναρξη εκπομπής. Και κάπως έτσι προκύπτουν ερωτήματα τα οποία χρειάζεται να απαντήσουν οι ιδιοκτήτες τηλεοπτικών σταθμών:

◆ Τα τελευταία 25 χρόνια έχει πραγματοποιηθεί κάποιος διαγωνισμός για το συγκεκριμένο αντικείμενο;
◆ Με ποιον διαγωνισμό μετατράπηκαν σε «πάροχο περιεχομένου»; Υπάρχει κάποια προκήρυξη από το ΕΣΡ; Υπάρχει κάποια σχετική αδειοδότηση;