Βρίσκει «τοίχο» το 2014 η συγκυβέρνηση Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ

19:41 6/1/2014 - Πηγή: Kafeneio-gr

Γράφει ο Σταύρος Χριστακόπουλος

«Η δημοσιονομική προσαρμογή της τελευταίας τετραετίας στην Ελλάδα οδήγησε σε σημαντική επιβάρυνση των φορολογουμένων, ιδιαίτερα των ειλικρινών. Σε μία περίοδο μεγάλης και ταχείας πτώσης των εισοδημάτων καλούνται οι φορολογούμενοι να επωμιστούν ένα δυσανάλογα μεγάλο μέρος της προσπάθειας».
Την ομολογία αυτήν του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιώργου Προβόπουλου θα μπορούσε κάποιος, ανάλογα με την οπτική

του, να τη χαρακτηρίσει ειλικρινή ή υποκριτική, όψιμη ή...
καμπανάκι προς την κυβέρνηση. Σημασία όμως δεν έχει ο χαρακτηρισμός, αλλά η ίδια η διαπίστωση από τα χείλη του πλέον θεσμικού παράγοντα της ελληνικής οικονομίας.
Αυτή η κραυγαλέα και κατάφωρη αδικία, η οποία έχει συντελεστεί κατά συρροήν επί μνημονιακής διακυβέρνησης, επέφερε σωρευτικά τα δραματικά αποτελέσματά της στην κοινωνία και την οικονομία το 2012 και, πολύ περισσότερο, το 2013, με συνέπεια – εν μέσω κοινωνικής καταστροφής – να συντελείται μια δραματική αλλαγή στον πολιτικό χάρτη.
Ο φόβος της συγκυβέρνησης Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ ότι οδεύει ολοταχώς για πρόσκρουση σε... τοίχο όποτε κι αν στηθεί κάλπη, για οποιονδήποτε λόγο, λειτουργεί παραλυτικά και διαλυτικά. Οι ενδείξεις μάλιστα για την επερχόμενη (και) εκλογική καταγραφή του νέου πολιτικού στάτους είναι πολλές:
♦ Τα μηνύματα των δημοσκοπήσεων, οι οποίες καταγράφουν, χωρίς εξαιρέσεις, σαφές προβάδισμα του ΣΥΡΙΖΑ στην πρόθεση ψήφου, τόσο στις ευρωεκλογές όσο και στις εθνικές εκλογές, ενώ τα «ποιοτικά» στοιχεία τους δείχνουν παράσταση νίκης υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ και τάση προς εξαφάνιση της διαφοράς μεταξύ Σαμαρά και Τσίπρα στην καταλληλότητα για την πρωθυπουργία.
♦ Η συνεχής «αιμορραγία» της κυβερνητικής πλειοψηφίας, το «αντίβαρο» της οποίας δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα.
♦ Η αργή αλλά σταθερή «στροφή» επιχειρηματιών και παραγόντων των ΜΜΕ, αν όχι προς τη στήριξη μιας κυβέρνησης με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ, τουλάχιστον σε μια στάση ανοχής και αναμονής.
♦ Η αδυναμία της Ν.Δ. να περιστείλει την «αιμορραγία» της προς τη Χρυσή Αυγή.
♦ Η διαρκής επιδείνωση της εσωτερικής κατάστασης στο ΠΑΣΟΚ.
♦ Η τεράστια δυσκολία της ΔΗΜΑΡ να ανασυγκροτηθεί μετά την περιπέτεια της συγκυβέρνησης και της αποχώρησής της από αυτήν.
♦ Κορωνίδα όλων, τα νέα δυσβάσταχτα βάρη που φορτώνονται στους ώμους μιας καθημαγμένης κοινωνίας, η οποία τον Μάιο θα κληθεί – αρχής γενομένης με τις εκλογές για Αυτοδιοίκηση και Ευρωβουλή και, ίσως, με βουλευτικές – να αποτιμήσει τα πεπραγμένα της τριετίας και να αποδώσει τα του Καίσαρος τω Καίσαρι.
Ας δούμε όμως πιο προσεκτικά τις προοπτικές που διαμορφώνονται το 2014 για τις πολιτικές δυνάμεις στηριζόμενοι στις δημοσκοπήσεις, στην περιρρέουσα πολιτική ατμόσφαιρα και την ίδια τη σκληρή πραγματικότητα.
Κρίσιμη η... διαφορά της ήττας
Η Νέα Δημοκρατία και ο Αντώνης Σαμαράς δεν αισθάνονται ιδιαίτερα ευτυχείς. Η παλαιότερη πρόβλεψή τους ότι «αν αντέξουμε έως τον Σεπτέμβριο, θα απογειωθούμε» διαψεύδεται οικτρά, όχι μόνο με την απώλεια του – έστω, ισχνού – δημοσκοπικού προβαδίσματος, αλλά και με την καταβύθιση της πολιτικής ισχύος και συνοχής της συγκυβέρνησης.
Εμφανής – συνέπεια και της δημοσκοπικής πτώσης – είναι η απώλεια της αίσθησης ότι ο πρωθυπουργός διατηρεί την πρωτοβουλία των πολιτικών κινήσεων. Τα διθυραμβικά πρωτοσέλιδα που τον περιέγραφαν ως «μεγάλο ηγέτη», τον οποίο αναμένει η «δημοκρατική παράταξη» για να την ενώσει κ.λπ., έχουν δώσει τη θέση τους σε πολύ πιο αμήχανες και αμφίσημες προσεγγίσεις.
Μια ανάσα πριν από την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία θεωρητικά θα τόνιζε το διεθνές κύρος της κυβέρνησης, η μόνη πολιτική πρωτοβουλία που είναι διαθέσιμη για τον Σαμαρά είναι ένας αμφίβολης χρησιμότητας και εμβέλειας ανασχηματισμός, ο οποίος πιθανότατα – εκτός από την αυτόματη εξάτμιση της δυναμικής του – θα του δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα από όσα θα λύσει.
Εκτός αν επικρατήσει το σενάριο που τον θέλει να προκηρύσσει εθνικές εκλογές πριν από τις ευρωεκλογές, ώστε να αποφύγει την επώδυνη καταγραφή του αποτελέσματος της ευρωκάλπης.
Στην οικονομία η σωρευμένη δυστυχία και τα νέα υπέρογκα βάρη δεν αντισταθμίζονται με υποσχέσεις περί μη υπογραφής νέου μνημονίου, εξόδου της Ελλάδας στις αγορές, μη λήψης νέων μέτρων και με διάψευση του ενδεχομένου «κουρέματος» των καταθέσεων. Επιπλέον, με αφορμή τη λήξη του 2013, τα σενάρια περί εξόδου από το ευρώ κυριαρχούν στις διεθνείς αναλύσεις για την Ελλάδα.
Απομένει η πιστοποίηση του πρωτογενούς πλεονάσματος τον Απρίλιο και η έναρξη μιας συζήτησης περί ελάφρυνσης των τρεχουσών δανειακών βαρών της χώρας ώστε είτε να υπάρξει η δυνατότητα κάποιων προεκλογικών ψευδοπαροχών είτε να στηθούν εσπευσμένα κάλπες.
Στη Ν.Δ. φυσικά δεν μιλούν για νίκη στις ευρωεκλογές, αλλά για το μέγεθος της ήττας. Όπως οι ίδιοι... θέλουν να πιστεύουν, μια ήττα της τάξεως του 3% έως 5%, με την προϋπόθεση ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα ξεπεράσει το... 30%, θα είναι «διαχειρίσιμη» λόγω της «χαλαρής» ευρωπαϊκής ψήφου. Από εκεί και πάνω, κάθε μονάδα διαφοράς θα θεωρηθεί, ακόμη και από τους ίδιους, ότι οδηγεί σε μη αναστρέψιμη κατάσταση.
Επιπλέον – ύστερα από τις περιπτώσεις Λιάπη και Τομπούλογλου – πέφτει τώρα βαριά και η σκιά της ανησυχίας μήπως σκάνδαλα που θα ξεφυτρώσουν «αναπάντεχα» επιβαρύνουν μέχρι... καταδίκης το κλίμα για τη Ν.Δ.
Το σενάριο περί τριπλής κάλπης, δηλαδή διεξαγωγής και βουλευτικών εκλογών μαζί με τις άλλες δύο, παραμένει στο τραπέζι, αλλά χωρίς να διευκρινίζεται υπό ποιες δημοσκοπικές συνθήκες ή υπό το βάρος ποιου εκλογικού αποτελέσματος τον Μάιο θα ενεργοποιηθεί.
Τέλος, ο βραχνάς της Χρυσής Αυγής είναι τόσο έντονος, ώστε, όπως έγραψε την Κυριακή «Το Βήμα», να οδηγεί ακόμη και σε τρικυμιώδη σενάρια απαγόρευσης της συμμετοχής της στις εκλογές για την Αυτοδιοίκηση και την ελληνική Βουλή με το να τη θέσουν εκτός νόμου, την ίδια ώρα όμως που είναι αδύνατη η απαγόρευση συμμετοχής της Χ.Α. στις ευρωεκλογές, κάτι που απαιτεί αμετάκλητη καταδικαστική απόφαση!
Σε αυτόματο πιλότο
Για τον ΣΥΡΙΖΑ το μόνο σαφές είναι ότι κεφαλαιοποιεί τη φθορά της συγκυβέρνησης και το μόνο που του λείπει για να εκτιναχθεί και να αναπτύξει ρεύμα μεγάλης εκλογικής νίκης είναι ένα πολύ καλό αποτέλεσμα στις ευρωεκλογές – χωρίς να αποκλείεται το ίδιο και στις αυτοδιοικητικές.
Το προγραμματικό έλλειμμα του ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται να αντισταθμίζεται δημοσκοπικά από την κατάρρευση της πολιτικής εικόνας της κυβέρνησης και την ανοχή ή αποδοχή – ή, απλώς, στάση αναμονής – που φαίνεται να επιδεικνύουν εγχώρια και διεθνή κέντρα εξουσίας που μόλις προ μηνών ήταν εχθρικά προς την αξιωματική αντιπολίτευση.
Οι μέτριες επιδόσεις του ΣΥΡΙΖΑ σε δημοσκοπικά ερωτήματα για την ποιότητα της αντιπολίτευσής του δεν φαίνεται να φρενάρουν την άνοδό του, ενώ οι πολιτικές και ιδεολογικές διαμάχες στο εσωτερικό του – παρ’ ότι δεν εξέλιπαν και παρ’ ότι προβάλλονται σε κάθε ευκαιρία από συμπολιτευόμενα ΜΜΕ – δεν έχουν την ένταση της προηγούμενης περιόδου.
Όλα δείχνουν ότι τα επιμέρους προβλήματά του δεν τον εμποδίζουν σε τίποτε να καταλάβει εκλογικά τον «σοσιαλιστικό» χώρο εκμεταλλευόμενος τη συρρίκνωση του ΠΑΣΟΚ και τα σοβαρά προβλήματα της ΔΗΜΑΡ. Το προβάδισμά του στις δημοσκοπήσεις πολύ δύσκολα αντιστρέφεται, και αυτό θα συμβεί μόνο αν ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ βρει έναν ιδιαίτερα ευφάνταστο τρόπο να... αυτοκτονήσει. Αλλά αυτό δεν φαίνεται και τόσο πιθανό.
Τέκνο της ανυποληψίας
Η Χρυσή Αυγή εκμεταλλεύθηκε έως τώρα με επιτυχία την απομάκρυνση της λαϊκής βάσης της Ν.Δ. από το κόμμα του Σαμαρά. Η δολοφονία του Παύλου Φύσσα στο Κερατσίνι και οι φυλακίσεις των μεγαλοστελεχών της ύστερα από τις – τραγικά καθυστερημένες – αποκαλύψεις για την εγκληματική της δράση έφεραν μια καθίζηση, η οποία δεν ήταν γραφτό να είναι μόνιμη: πιάνει πάλι διψήφια ποσοστά αποτελώντας σταθερά έναν τεράστιο εκλογικό κίνδυνο για τη Ν.Δ.
Το στρατηγικό αδιέξοδο που «ζωγραφίζει» για το σύνολο της Δεξιάς η ναζιστική Χ.Α. είναι ένα τεράστιο ζήτημα για ολόκληρη την παράταξη – προφανώς επίσης για το πολιτικό σύστημα και την ίδια τη δημοκρατία –, αλλά αυτό δεν πρόκειται να λυθεί το επόμενο διάστημα. Οι φετινές ευρωεκλογές, το αντιευρωπαϊκό (για την ακρίβεια αντιγερμανικό) κλίμα στην Ευρώπη και η γενικότερη άνοδος της Ακροδεξιάς αποτελούν παράγοντες που την ευνοούν.
Όσο η Ν.Δ. συνεχίζει παραδομένη στη γερμανική πολιτική, όσο οι ΑΝ.ΕΛΛ. επιβεβαιώνουν ότι βρίσκονται σε κρίση και όσο ένας αξιόπιστος φορέας της δημοκρατικής λαϊκής Δεξιάς δεν εμφανίζεται στον ορίζοντα, η Χ.Α. θα επιβιώνει.
Πολιτική... Ατλαντίδα;
Το ΠΑΣΟΚ προσπαθεί να επιβιώσει σε περιβάλλον αποσύνθεσης, σπαρασσόμενο από τις διαμάχες μεταξύ βενιζελικών, νέων και παλαιών «παπανδρεϊκών», με το κόμμα Λοβέρδου στον περίγυρό του και το νέο «φρούτο» των «58» για την «επανίδρυση της Κεντροαριστεράς».
Διαπερνάται επίσης από την αντίθεση – που ενδέχεται να λάβει χαρακτηριστικά κρίσης ταυτότητας – μεταξύ δύο ακόμη ομάδων με εκ των πραγμάτων ευμετάβλητη σύνθεση: αυτών που ομνύουν στη συνεργασία με τη Ν.Δ. και αυτών που θέλουν στροφή προς μια μελλοντική συμμαχία με τον ΣΥΡΙΖΑ.
Με τη λαϊκή του βάση να αποψιλώνεται και τα ποσοστά του να κατρακυλούν στις δημοσκοπήσεις, τίποτε δεν δείχνει ότι μπορεί να ανακάμψει. Είναι ενδεικτική εξ άλλου η προσπάθεια να μην κατέβει στις ευρωεκλογές με το δικό του όνομα αναζητώντας πολιτική «ομπρέλα» για να καλυφθεί, η οποία είναι άγνωστο αν θα καρποφορήσει.
Τα πράγματα ίσως γίνουν χειρότερα στην προοπτική των εθνικών εκλογών και της συνακόλουθης πόλωσης μεταξύ του «νέου δικομματισμού» της Ν.Δ. και του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και οι δύο διεκδικητές της εξουσίας θα δώσουν τη μεγάλη μάχη στους κεντρώους, «κεντροαριστερούς» και συντηρητικούς ψηφοφόρους που έχουν απομείνει στο ΠΑΣΟΚ.
Το ερώτημα αν το κόμμα που ίδρυσε και καθιέρωσε ο Ανδρέας Παπανδρέου θα επιβιώσει ή θα μείνει τελικά στην Ιστορία ως η πολιτική «ήπειρος» που έγινε μια άλλη «Ατλαντίδα» στο τσουνάμι της κρίσης μένει να απαντηθεί.
Να ζει κανείς ή...;
Η ΔΗΜΑΡ βγήκε από το συνέδριο του Δεκεμβρίου με καθαρή νίκη του Φώτη Κουβέλη, ανακωχή μεταξύ πλειοψηφίας και «φιλο-ΠΑΣΟΚ» μειοψηφίας, αλλά και με τα ίδια αδιέξοδα τα οποία την ταλανίζουν σχεδόν από την ίδρυσή της. Η προοπτική μιας εκλογικής νίκης του ΣΥΡΙΖΑ ενθαρρύνει τώρα όσους επιθυμούν μια στρατηγική συνεργασία μαζί του, αλλά χωρίς αυτό να πτοεί όσους προσπαθούν, ως άλλοι Δον Κιχώτες, να σώσουν τη δική τους Δουλτσινέα («Κεντροαριστερά») από τα μάγια του... Τσίπρα.
Πάντως η δημοσκοπική συμπίεση της ΔΗΜΑΡ στο όριο της εισόδου στη Βουλή δεν διευκολύνει κανέναν από τους εσωκομματικούς πόλους, οι οποίοι κινδυνεύουν με διάλυση ή αμφίπλευρη ενσωμάτωση σε ενδεχόμενο εκλογικής αποτυχίας. Οι ευρωεκλογές θα αποδειχθούν και γι’ αυτούς ένα μεγάλο κρας-τεστ.
«Είμαστε σε κρίση»
Οι Ανεξάρτητοι Έλληνες βρίσκονται σε κρίση πολιτικής, προσανατολισμού και συνοχής. Τα στελέχη πρώτης γραμμής εμφανίζονται χωρίς ενιαία πολιτική ταυτότητα, με πολλές διαφοροποιήσεις, αυτονομήσεις και ανταγωνισμούς με την ηγεσία, με άλλους να προτιμούν τη συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ, άλλους να γλυκοκοιτάζουν το κοινό που πρόλαβε να κατοχυρώσει η Χρυσή Αυγή και άλλους να μαρκάρονται στενά για επιστροφή στη Ν.Δ.
Από τη μια οι ΑΝ.ΕΛΛ. έχουν το προνόμιο να αποτελούν δυνάμει υποδοχέα ψηφοφόρων από την παραπαίουσα Ν.Δ. Από την άλλη όμως έχουν κάμποσους ανταγωνιστές στο ίδιο πεδίο, ενώ στο εσωτερικό τους αναπτύσσονται δυνάμεις κατά βάση φυγόκεντρες. Βρίσκονται στην κόψη του ξυραφιού και μόνο σε συνθήκες πόλωσης θα φανούν οι πραγματικές αντοχές και προοπτικές τους.
Κόκκινη ανάκαμψη
Το ΚΚΕ, αντίθετα με τους ΑΝ.ΕΛΛ. και τη ΔΗΜΑΡ, κόμματα από τα οποία βρέθηκε χαμηλότερα το 2012, και ιστορία έχει και ταυτότητα. Ήδη πέρασε από μια εκλογική κρίση με το πολύ χαμηλό εκλογικό αποτέλεσμα, από μια οικονομική κρίση αμέσως μετά, η οποία το υποχρέωσε να βάλει την Τυποεκδοτική στο άρθρο 99 και να πουλήσει τον 902, άλλαξε ηγεσία, αλλά, παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις, δημοσκοπικά έχει ανακάμψει.
Επίσης, αντίθετα με τα προαναφερθέντα δύο κόμματα, δεν αντιμετωπίζει εσωτερικές, αλλά εξωτερικές προκλήσεις: κυρίως το ενδεχόμενο ενός μεγάλου ρεύματος νίκης του ΣΥΡΙΖΑ. Το 2012 πλήρωσε ακριβά την τεράστια άνοδο του αριστερού ανταγωνιστή του και το ερώτημα είναι αν θα συμβεί το ίδιο και τώρα.
Για να καταφέρει και την εκλογική ανάκαμψη, θα πρέπει η μετατόπιση του ΣΥΡΙΖΑ προς το Κέντρο, όπου θα δώσει τη μάχη της επικράτησης – και ενδεχομένως της αυτοδυναμίας –, να δυσαρεστήσει μια κρίσιμη μάζα αριστερών ψηφοφόρων που θα επιστρέψουν στο ΚΚΕ ή θα εκδηλώσουν δυσαρέσκεια για τη «συστημική προσαρμογή» της Κουμουνδούρου. Σε αντίθετη περίπτωση θα υποστεί πάλι μεγάλη πίεση.
Συμπέρασμα: Οι τάσεις είναι προφανείς και οι στόχοι κάθε κόμματος ξεκάθαροι. Τίποτε όμως δεν θα έχει κριθεί οριστικά πριν κλείσουν οι κάλπες της επόμενης εθνικής εκλογικής αναμέτρησης. Οι ερχόμενες εκλογές για την Αυτοδιοίκηση και την Ευρωβουλή θα είναι, πάντως, σίγουρα κάτι πολύ παραπάνω από... δημοσκόπηση!