“H πατρίς η καϋμένη εις τους Φράγκους πωλημένη”

00:01 26/12/2011 - Πηγή: Ksipnistere

Σ’ αντίθεση με την τάση επιστροφής τις μέρες μας στους… παλιούς, καλούς καιρούς, ας γυρίσουμε πίσω στον Δεκέμβριο του 1893. Τη χρονιά, τον μήνα και τις γιορτές, που σημαδεύει το «δυστυχώς επτωχεύσαμεν».

Τυπικά, η χρεοκοπία εξαγγέλθηκε την πρώτη Δεκεμβρίου (13 με το νέο ημερολόγιο) με την κατάθεση νομοσχεδίου. Μέσα σε 10 ημέρες, αυτό και άλλα 2 νομοσχέδια είχαν γίνει νόμοι του κράτους (9-10 Δεκεμβρίου). Στις 28 Δεκεμβρίου κατατέθηκε και ο πρώτος προϋπολογισμός

της χρεοκοπίας, που θα.....
ψηφισθεί, όμως, μετά 3 μήνες.

Όσα διαδραματίστηκαν τότε έχουν γίνει τελευταία πολύ γνωστά, αλλά ας θυμηθούμε μερικά ακόμη για ν’ αποτυπωθεί καλύτερα ο χαρακτηρισμός «γιορτές φτώχειας». Ξέσπασε θύελλα διαμαρτυριών κατά του Τρικούπη σε Λονδίνο, Παρίσι και Βερολίνο, που αξίωσαν την επιβολή διεθνούς ελέγχου στις εισπράξεις του Δημοσίου. Αλλά και στην Ελλάδα από την αντιπολίτευση.

Αυτό που συνήθως δεν αναφέρεται με σαφήνεια είναι ότι ο Τρικούπης δεν τράπηκε σε φυγή. Έμεινε στην κυβέρνηση μετά τη χρεοκοπία και προσπάθησε να πετύχει τον «διακανονισμό». Οι προσπάθειες δεν είχαν αποτελέσματα. Όπως άλλωστε και των διαδόχων του. Θα χρειαστεί ένας πόλεμος για να υποταγεί η Ελλάδα στις απαιτήσεις των δανειστών και να επιβληθεί ο Διεθνής Οικονομικός Ελεγχος (1898).

Πώς όμως βίωνε τη χρεοκοπία η μεγάλη πλειονότητα των πολιτών. Οδηγός μας ο αντιτρικουπικός Τύπος, καθώς οι φιλοκυβερνητικές εφημερίδες αποφεύγουν τις περιγραφές. Παρά το γεγονός ότι οι δημοσιογραφικοί κανόνες της εποχής επιτάσσουν αναλυτικά ρεπορτάζ για την κίνηση στην εορταστική αγορά και τις τιμές των ειδών πλατιάς κατανάλωσης. Σε μια μάλιστα απ’ αυτές ο ρεπόρτερ της παρακάμπτει τον σχετικό σκόπελο μ’ ευφάνταστο τρόπο: «-Πώς πήγε εφέτος η δουλειά; ρωτά τον κρεοπώλη.

-Καλά, δόξα τω Θεώ! Ο κόσμος λεπτά δεν έχει λένε και λεπτά ξοδεύει. Μυστήριον…».

-«Πάντες (στην αγορά) με κεκλιμένας τας κεφαλάς και την κατήφειαν εις το πρόσωπο εζωγραφισμένην… Η εξοικονόμησις του άρτου είνε το μόνον μέλημα πάντων των οικογενειαρχών…».

-«Πανταχού ερείπια. Αι εορταί προκαλούσαι συγκρίσεις θλιβεράς παρουσιάζωσι την κατάστασιν του τόπου υπό πάσαν αυτής αλγεινότητα. Και πονούσιν οι πολλοί και σκέπτονται και ζητούσι το αίτιον της δυσπραγίας…

Παρά τις συνηθισμένες αντιπολιτευτικές υπερβολές η συγκεκριμένη διαπίστωση δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Στα σατιρικά κείμενα χρησιμοποιούνται πολύ σκληρότερες εκφράσεις: «Ευθύς τραπέζι στρώσετε, βάλτε το φαγητό σας/ κι αν άλλο τι δεν έχετε να φάτε τ’ απ’ αυτό σας». Ενώ ένα άλλο μπροστά στις γενικές περικοπές σαρκάζει: «Απεφασίσθη υπό της Κυβερνήσεως να ψαλιδισθή και η σημαία μας…».

Εκείνα τα «Χριστούγεννα ήτο πένθιμα δια την κοινωνίαν». Κατά γενική ομολογία, τα έκανε δυσβάσταχτα ο «εξευτελισμός» της χώρας στα μάτια των Ευρωπαίων από το «κανόνι» της χρεοκοπίας.

Όλοι, όμως, προσβλέπανε σε καλύτερο μέλλον. Υπήρχε κάποια αισιοδοξία…

Πλήθη φτωχών και ζητιάνων

Ιδο