Αμυνθείτε.....Παρακαλώ!

18:47 3/3/2012 - Πηγή: Ksipnistere

Του Καθηγητή
ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΙΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ

Η καθημερινή πραγματικότητα της ζωής μας μέσα στα πολύβουα, πολυπρόσωπα και συνάμα απρόσωπα αστικοβιομηχανικά μας κέντρα και μαζί οι αμέτρητες χαρές, πίκρες, συγκρούσεις, απογοητεύσεις και πιέσεις ψυχοσυναισθηματικής και κοινωνικοοικονομικής φύσεως ασκούν πάνω μας συνεχές και ανελέητο στρες. Και, όμως, παρά το έντονο στρες που δεχόμαστε, οι περισσότεροι φαίνεται ότι « ...τα φέρνουμε βόλτα» επώδυνα μεν αλλά αποτελεσματικά και συνεχίζουμε τη ζωή μας ανταποκρινόμενοι στις υποκειμενικές και αντικειμενικές υπαρξιακές και......
κοινωνικές απαιτήσεις.
Στο

ψυχολογικό μας οπλοστάσιο συγκαταλέγονται οι αποκαλούμενοι μηχανισμοί άμυνας του ΕΓΩ που λειτουργούν σε υποσυνείδητο επίπεδο και στοχεύουν στη διατήρηση της ισορροπίας και ακεραιότητας του συστήματος προσωπικότητάς μας. Στο μέτρο που οι διάφοροι μηχανισμοί άμυνας λειτουργούν αποτελεσματικά το άτομο διαπιστώνει υποκειμενικά, και οι τρίτοι επιβεβαιώνουν αντικειμενικά, ότι βρίσκεται σε κατάσταση ψυχοσυναισθηματικής ισορροπίας αποκλείοντας νευρωσικά ή ακόμη και πιό σοβαρά ψυχολογικά επεισόδια.
Ας ρίξουμε μια σύντομη ματιά σε μερικούς μηχανισμούς άμυνας του ΕΓΩ.
H «απώθηση» ή «καταπίεση» είναι ο πρώτος αμυντικός μηχανισμός που επιστρατεύουμε για την προστασία μας από ανεπιθύμητες σκέψεις, επιθυμίες και συγκρούσεις που υπάρχουν στο υποσυνείδητό μας και δεν τα συνειδητοποιούμε καθώς κάτι τέτοιο θα μας απειλούσε με ψυχική διαταραχή. Ψυχοδυναμικά, ξεκινόντας από τον πατέρα της ψυχανάλυσης Δρα Σίγκμουντ Φρόϋδ, ο μηχανισμός της απώθησης θεωρείται ότι λειτουργεί και υπάρχει σε κάθε περίπτωση ψυχικής διαταραχής. Η θεώρηση του μηχανισμού απαιτεί να δούμε το καταπιεσμένο, το απωθημένο, ψυχοσυναισθηματικό υλικό ως υπάρχον δυναμικά στο υποσυνείδητό μας από το οποίο προσπαθεί να ξεφύγει και συχνά το πετυχαίνει ακολουθόντας ένα άλλο δρόμο έκφρασης από τον αρχικό που οδήγησε στην καταπίεσή του, στην απώθησή του στο υποσυνείδητο.
Σε μία περιγραφική αναλογία θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο μηχανισμός άμυνας της "απώθησης" λειτουργεί όπως ο μηχανισμός άμυνας απέναντι σε μιά ανοιχτή φωτιά. Αποφεύγουμε δηλαδή να ακουμπήσουμε μιά καυτή επιφάνεια γιατί γνωρίζουμε ότι θα μας προξενήσει πόνο και πληγές.Με την ίδια λόγική αποφεύγουμε μιά συγκεκριμένη ψυχοσυναισθηματική κατάσταση απωθώντας την στο υποσυνείδητό μας.
Υπάρχει στην ψυχοδυναμική θεωρία η άποψη ότι ο μηχανισμός της απώθησης είναι ένας από τους λιγότερο ολοκληρωμένους μηχανισμούς προσαρμογής στην πραγματικότητα και διατήρησης της ψυχικής μας ισορροπίας. Αυτό συμπεραίνεται από το γεγονός ότι ο μηχανισμός δεν επιλύει ένα συγκεκριμένο πρόβλημα αλλά βοηθά να κρατηθεί "καταπιεσμένο" κάποιο ανεπιθύμητο υλικό το οποίο όμως θα συνεχίσει, όπως είπαμε παραπάνω, να επιδιώκει έκφραση έστω και με άλλη μορφή. Συχνά μάλιστα βλέπουμε άτομα τα οποία εξ αιτίας της απώθησης κάποιου υλικού βρίσκονται σε χειρότερη ψυχική κατάσταση καθώς διογκώνεται το απωθημένο υλικό.
Υπάρχουν ενδιαφέρουσες παραλλαγές της συχνότητας