Μπορεί να επιβιώσει η ευρωζώνη;

05:32 14/4/2012 - Πηγή: Ksipnistere

Τους τελευταίους μήνες, η κρίση του ευρώ χειροτέρεψε αντί να βελτιωθεί. Η ΕΚΤ μπόρεσε και πρόλαβε μια πιστωτική κατάρρευση, μέσα από μια μακροπρόθεσμη ανακεφαλαίωση (ενός τρισ.) των τραπεζών της ευρωζώνης. Αυτό ανακούφισε τις χρηματαγορές, αλλά η υποβόσκουσα κρίση δεν πρόκειται να απομακρυνθεί.

Τα βασικά προβλήματα της κρίσης δεν έχουν επιλυθεί. Το χάσμα μεταξύ χωρών που δανείζουν και χωρών που δανείζονται συνεχίζει να αυξάνεται. Η κρίση μοιάζει να έχει μπει σε μια πολύ πιο επικίνδυνη φάση.

Στην αρχή της κρίσης, η διάλυση της ευρωζώνης θεωρούνταν αδιανόητη. Τα περιουσιακά στοιχεία και τα ρίσκα, που η αξία τους ήταν σε ευρώ, ήταν τόσο στενά διασυνδεδεμένα, που μια διάλυση της ευρωζώνης θα προκαλούσε ανεξέλεγκτη κατάρρευση. Όσο όμως η κρίση προχωρούσε, τόσο το οικονομικό σύστημα της ευρωζώνης επανακαθορίζονταν με βάση τα εθνικά κριτήρια.

Αυτή η τάση αυξήθηκε τους τελευταίους μήνες. Οι ιταλικές και ισπανικές τράπεζες κέρδισαν, ενώ η προνομιακή μεταχείριση των ελληνικών ομολόγων από πλευράς ΕΚΤ, θα αποθαρρύνει τους υπόλοιπους επενδυτές από το να διατηρούν κρατικό χρέος. Αν αυτή η τάση συνεχιστεί για μερικά ακόμη χρόνια, μια διάλυση της ευρωζώνης θα ήταν πιθανή (χωρίς κατάρρευση), αλλά θα έθετε τις κεντρικές τράπεζες των δανειστριών χωρών απέναντι σε αυτές των χωρών που οφείλουν, με αιτήματα αποπληρωμής που δύσκολα θα μπορούσαν να ικανοποιηθούν.

Η γερμανική Bundesbank αντιλαμβάνεται τον παραπάνω κίνδυνο, και για αυτό ξεκίνησε εκστρατεία εναντίον της επέκτασης της χρηματικής προσφοράς, παίρνοντας μέτρα περιορισμού των απωλειών της σε περίπτωση διάλυσης της ευρωζώνης. Αυτό όμως προκαλεί ένα είδος αυτοεκπληρούμενης προφητείας. Από τη στιγμή που η Bundesbank αρχίζει να προφυλάσσεται έναντι μιας διάλυσης, σε λίγο όλοι θα κάνουν το ίδιο, με αποτέλεσμα να υπάρξει αναταραχή στις αγορές.

Η Bundesbank σφίγγει και την πίστωση στην Γερμανία την ίδια. Αυτή η τακτική ίσως να πετύχαινε αν η Γερμανία ήταν οικονομικά ανεξάρτητη. Μέσα όμως στα πλαίσια της ευρωζώνης, τα χρεωμένα κράτη χρειάζονται οπωσδήποτε την γερμανική ζήτηση για να αποφύγουν την ύφεση. Χωρίς τη ζήτηση αυτή, δεν θα μπορέσει να φέρει αποτελέσματα η δημοσιονομική συμφωνία που επιτεύχθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο.

Οι υπερχρεωμένες χώρες είτε θα αποτύχουν στην εφαρμογή των απαραίτητων όρων, είτε δεν θα μπορέσουν να πετύχουν τους στόχους τους, αφού η ασθενής ανάπτυξη μειώνει τα δημόσια έσοδα. Ότι και να γίνει, η αναλογία χρέους/ΑΕΠ θα αυξηθεί, και το χάσμα της ανταγωνιστικότητας με την Γερμανία θα αυξηθεί.

Είτε αντέξει, είτε όχι το ευρώ, η Ευρώπη θα αντιμετωπίσει μια μακρά περίοδο στασιμότητας.

Το ίδιο έχουν πάθει και άλλες χώρες στο παρελθόν. Τα λατινοαμερικανικά κράτη έχασαν μια ολόκληρη δεκαετία μετά το 1982 και η Ιαπωνία ζει την στασιμότητα επί 25 χρόνια. Και οι δυο επέζησαν. Η ΕΕ όμως, δεν είναι κράτος, και δεν θα μπορέσει να επιζήσει. Η παγίδα του αποπληθωριστικού χρέους απειλεί να καταστρέψει την ακόμη ατελή