ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΙΔΡΥΣΗ ( 7 )

19:05 5/5/2011 - Πηγή: Ksipnistere

του Δημήτρη Μάνου *

Δημοκρατία και Μέσα

Σημαντικότερη προϋπόθεση του δημοκρατικού πολιτεύματος είναι η ενημέρωση. Αυτός που δεν γνωρίζει, δεν μπορεί, ούτε να αποφασίσει, ούτε να εκφράσει την άποψή του αναφέρει χαρακτηριστικά ο Τ. Τζέφερσον, οπότε αποκλείεται ουσιαστικά από τις διαδικασίες. Θέση, σωστή εξ’ αντικειμένου, εφόσον, χωρίς ενημέρωση και με τον πολίτη απληροφόρητο, επιτυγχάνεται η ολική αδρανοποίηση της κοινωνίας, με μοναδική επίφαση την συμμετοχή των πολιτών στις εκλογές

και απώτερο στόχο, την πολιτική και...
οικονομική ολιγαρχία. Ως εκ τούτου, οποιαδήποτε ενημέρωση, για να είναι λειτουργική, ωφέλιμη για τη δημοκρατία, θα πρέπει να εκπέμπει νοήματα, εις τρόπον ώστε να αυξάνει την πολιτική κρίση των πολιτών. Να στέκεται κριτικά απέναντι σε θεσμούς και πρόσωπα όταν λειτουργούν στην αναπαραγωγή των μύθων, στην παγίωση προσώπων (προσωπικών επιδιώξεων) και οικονομικών συμφερόντων. Να είναι, ούτως ειπείν, «αντισυστημική», ιδιαίτερα σε εποχές, κατά τις οποίες ο πολίτης, εθισμένος στην εικόνα, αναπτύσσει μια έντονη παθητικότητα (δεν θέλει να σκέφτεται). Θέλει να διασκεδάζει αντί να προβληματίζεται. Να γίνεται θεατής αντί να συμμετέχει. Να γοητεύεται και να παραπλανάται. Να καταναλώνει άκριτα το προφανές –πρότυπα, εικόνες-, χωρίς να γνωρίζει ενδεχομένως ότι, στην καλύτερη των περιπτώσεων, το προφανές είναι μέρος μόνο της πραγματικότητας.
Ανέκαθεν η εξουσία βασιζόταν στον έλεγχο και στη χρησιμοποίηση των Μέσων Ενημέρωσης, με απώτερο σκοπό την χειραγώγηση της κοινής γνώμης. Οι έννοιες αμεροληψία, αντικειμενικότητα και άλλα, που κατά κόρον αναφέρονται, χρησιμοποιούνται ρητορικά απλώς, για να δημιουργήσουν θετική προδιάθεση στον δέκτη.
τρόπος λειτουργίας

Η μετάδοση κάθε μηνύματος συντελείται μέσω συμβόλων (λέξεις - εικόνες). Σε περίπτωση αντιφατικότητας, κειμένου και εικόνας, υπερισχύει η εικόνα. Αφενός γιατί, τα σημεία (λέξεις - σύμβολα), δεν ορίζουν επακριβώς τα αντικείμενα στα οποία αναφέρονται και κατονομάζουν, και αφετέρου, γιατί, πάγιος κανόνας ενός μηνύματος είναι να παραμένει ο δέκτης (θεατής) στο αναγκαίο μονοσήμαντο, με απώτερο σκοπό την καταστροφή της εσωτερικότητάς του (κρίση, λόγος), γι’ αυτό και η, έντονη, προσπάθεια να αποδοθεί όσο το δυνατόν πιο φορτισμένα (ψυχολογο – συν-αισθηματικά) το μήνυμα, εις τρόπον ώστε να υποδουλωθεί, να εγκλωβισθεί στις ανάγκες της αγοράς ο καταναλωτής, και στην πολιτική του εκδοχή να εξαλειφθεί ο πολίτης, άνθρωπος, ως σκεπτόμενο ον (Καστοριάδης)
Ως εκ τούτου, αντιλαμβάνεται κανείς, τι «όπλο» είναι η ελαστικότητα των συμβόλων στα χέρια των επικοινωνιολόγων και των φορέων που τους προσλαμβάνουν, δεδομένου ότι είναι σε θέση, μετερχόμενοι των ανωτέρω, και χρησιμοποιώντας (γνώστες γαρ) την εικόνα και την ρητορική, να εξωραΐσουν ένα αντικείμενο. Να μεταμορφώσουν εν ολίγοις μια επί μέρους πραγματικότητα σε έναν κόσμο «ρεαλιστικών» εικόνων, εντυπώσεων, προκειμένου να πείσουν, δημιουργώντας στερεότυπα, μέσω της επαναλήψεως. Το «δεν μιλάμε για να πούμε