"Δρ Ζιβέγγος", το σουρρεαλιστικό όνειρο του ελληνικού κινηματογράφου

21:26 20/11/2011 - Πηγή: Ksipnistere

Έπεσα τυχαία σήμερα πάνω στο ζάπινγκ στην ταινία "Δρ Ζιβέγγος", όπου πρωταγωνιστούσε ο Θανάσης Βέγγος.
Βλέποντάς την , αισθάνθηκα πως θέλω να γράψω δυο λόγια γι' αυτήν την ταινία.
Όχι δεν είμαι ειδικός και δε μπορώ να γράψω βαθυστόχαστες κινηματογραφικές αναλύσεις.
Θα γράψω με βάση τα....
λίγα που ξέρω και καταλαβαίνω.

Θα λεγε κανείς πως η συγκεκριμένη ταινία είναι "σταθμός" για τον ελληνικό κινηματογράφο.
Για μένα δεν είναι, διότι δεν βρήκε διαδόχους,

οπότε δε δημιούργησε σχολή.
Μια ταινία πολύ προσεγμένα αυτοσχεδιαστική, με το Βέγγο να υπογράφει τη σκηνοθεσία.
Επιμελώς ατημέλητη σκηνοθεσία και ερμηνεία... Ή one man show!
Εξασφάλιζε στον εαυτό του μια ελευθερία κινησεων, η οποία όμως δεν συντελεσε σ' ένα ανόητο τουρλουμπούκι, αλλά στην καλύτερη έκφραση των παράδοξων καταστάσεων της ταινίας.

Νομίζω πως είναι από τα πλέον ολοκληρωμένα εγχειρήματα σουρρεαλιστικού κινηματογραφου στην Ελλάδα. Τα υπόλοιπα εγχειρήματα ανήκουν επίσης, ως επί το πλείστον, στο Βέγγο.
Σουρρεαλιστικό χιούμορ, σουρρεαλιστικές καταστάσεις.
Ο σουρρεαλισμός είναι στην ουσία η η υπέρβαση της ρεαλιστικης πραγματικτότητας.
Για να υπερβείς όμως κάτι, πρέπει πρώτα να το κατακτήσεις.
Για να πετύχει ο σουρρεαλισμός, δηλαδή, πρέπει πρώτα να μπορείς να αποδώσεις επαρκώς τις ρεαλιστικές εικόνες. (αυτή είναι και η μεγαλύτερη αδυναμία συνήθως των μέτριων σουρρεαλιστών)

Ο Βέγγος όμως επιτυγχάνει στο έπακρον την αποτύπωση της ρεαλιστικής πραγματικότητας σε βαθμό που θυμίζει τον ιταλικό νεορρεαλιστικό κινηματογράφο των δεκαετιών 50 και 60.
Στροφή στην κοινωνία, στα κατώτερα στρώματά της, προβολή της αβάσταχτης καθημερινότητας των μικροαστικών και των προλεταριακών στρωμάτων της κοινωνίας, φτωχοδιάβολοι που επιβιωνουν άλλοτε παρασιτικά, άλλοτε παραβατικά και άλλοτε υπερβατικά.
Και κυρίως αποτύπωση της ψυχοκοινωνικής τους υπόστασης μέσα σε αυτό το πλαίσιο.
Η Οδύσσεια της καθημερινής πάλης για επιβίωση στο πανί...
Μια φτωχή μύγα που μπαίνει στα ρουθούνια των μεγαλοστών, των μπουρζουάδων και της πλαστής (αλλά κυρίαρχης) κοινωνίας τους.

Ο Βέγγος λοιπόν κάνει όλα τα παραπάνω και προσθέτει στοιχεία από το βωβό κινηματογράφο του Τσάρλι Τσάπλιν κυρίως και πολλές υπερβάσεις της κανονικής ροής των πραγμάτων, δοσμένες με σουρρεαλιστικές ανατροπές και ιδιότυπο χιούμορ -όχι με ατάκα αλά Σακελλάριο- αλλά με εικόνες κυρίως και ατάκες της στιγμής.
Αυτές οι εικόνες φυσικά δεν περιγράφονται. Απλώς... απολαμβάνονται!

Επιπλέον προσέθεσε τη χορογραφία (με την βοήθεια κυρίως του μαιτρ του είδους Μεταξόπουλου) στην ροή της υπόθεσης και όχι ως απλά -χορικά- διαλείμματα στη ροή του έργου.

Σε μια εποχή μάλιστα που όλος σχεδόν ο ελληνικός κινηματογράφος επεβίωνε με κινηματογράφιση θεατρικών έργων (Τσιφόρου, Σακελλάριου κλπ), ο Βέγγος έκανε ταινίες φτιαγμένες εξαρχής για κινηματογράφο.

Ο Δρ Ζιβέγγος είναι νομίζω το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα "Τσαρλιτσαπλινικού τύπου" κινημ