Ένας για όλους και όλοι για έναν

22:14 19/4/2012 - Πηγή: Ksipnistere

Οι παραδοσιακοί τρόποι κατανόησης της ανθρώπινης συμπεριφοράς δεν είναι επαρκείς. Μια κλασική μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε για την κατανόηση της συλλογικής συμπεριφοράς εξετάζει τις επιλογές και τις ενέργειες των ατόμων. Για παράδειγμα, μπορούμε να δούμε τις αγορές, τις εκλογές ή τις εξεγέρσεις ως απλά παραπροϊόντα αποφάσεων των ατόμων να αγοράσουν και να πουλήσουν, να ψηφίσουν ή να εκφρά σουν την οργή τους. Το κλασικό παράδειγμα αυτής της προσέγγισης, το οποίο είναι γνωστό ως ....
μεθοδολογικός ατομικισμός, είναι η αντίληψη

του Άνταμ Σμιθ για την αγορά ως το απλό άθροισμα της προθυμίας των ατόμων να πουλήσουν ή να αγοράσουν αγαθά.

Μια άλλη κλασική μέθοδος για την κατανόηση της συλλογικής συμπεριφοράς απορρίπτει το άτομο και εστιάζει αποκλειστικά σε ομάδες, με βάση κατηγορίες όπως η τάξη ή η φυλή, οι οποίες αποτελούν φορείς συλλογικών ταυτοτήτων που κάνουν τα μέλη τους να δρουν συντονισμένα. Κάποιοι από τους υποστηρικτές αυτής της παράδοσης, όπως ο Καρλ Μαρξ, πιστεύουν ότι οι ομάδες έχουν τη δική τους «συνείδηση», η οποία τις διαποτίζει με μια αδιαίρετη προσωπικότητα, που δεν μπορεί να συναχθεί ή να κατανοηθεί με βάση τη δράση των ατόμων. Άλλοι έχουν εστιάσει στην πρωτοκαθεδρία της ομαδικής κουλτούρας. Για παράδειγμα, ο κοινωνιολόγος Emile Durkheim υποστήριξε ότι τα σχετικά σταθερά ποσοστά αυτοκτονίας μεταξύ των μελών διαφορετικών θρησκευτικών ομάδων δεν θα μπορούσαν να εξηγηθούν με βάση τις πράξεις των ατόμων, καθώς οι ομάδες αποτελούν μια ανθεκτική πραγματικότητα που διαρκεί περισσότερο από τη ζωή των μελών τους. Πώς γίνεται, αναρωτιόταν, τα άτομα να έρχονται και να παρέρχονται, αλλά τα ποσοστά αυτοκτονίας μεταξύ των Γάλλων προτεσταντών να παραμένουν σταθερά; Αυτή η προσέγγιση, γνωστή ως μεθοδολογικός ολισμός, βλέπει ότι τα κοινωνικά φαινόμενα τα διακρίνει η ολότητα, διάφορη των ατόμων, η οποία δεν μπορεί να κατανοηθεί απλώς μέσω της μελέτης των ατόμων.

Ο ατομικισμός και ο ολισμός διαφωτίζουν σημαντικές πτυχές της ανθρώπινης κατάστασης, αλλά παραβλέπουν ένα βασικό στοιχείο. Σε αντίθεση με αυτές τις δύο παραδόσεις, η επιστήμη των κοινωνικών δικτύων προσφέρει έναν εντελώς καινούργιο τρόπο κατανόησές της ανθρώπινης κοινωνίας, διότι η εν λόγω επιστήμη αφορά τόσο τα άτομα όσο και τις ομάδες, και μάλιστα*επικεντρώνεται στο πώς τα άτομα σχηματίζουν ομάδες. Οι διασυνδέσεις μεταξύ των ανθρώπων οδηγούν σε φαινόμενα που δεν υφίστανται στα άτομα και δεν μπορούν να αναχθούν στις μεμονωμένες επιθυμίες και συμπεριφορές τους. Ο ίδιος ο πολιτισμός, μάλιστα, είναι ένα τέτοιο φαινόμενο. Όταν χάνουμε τις συνδέσεις μας, χάνουμε τα πάντα.

Η μελέτη των κοινωνικών δικτύων είναι στην πραγματικότητα μέρος ενός πολύ ευρύτερου προγράμματος συναρμολόγησης στη σύγχρονη επιστήμη. Κατά τους τελευταίους τέσσερις αιώνες, οι επιστήμονες, εμπνευσμένοι από τη φλόγα του αναγωγισμού και με μεγάλη επιτυχία, άρχισαν να εξετάζουν όλο και μικρότερα τμήματα της Φύσης για να κατανοήσουν το όλον. Έχουμε αποσυναρμολογήσει τη ζωή σε όργανα, σε κύτταρα, σε