Γιατί η κρίση του 2008 ξεκίνησε πριν από 40 χρόνια! Ανάλυση

08:45 24/3/2012 - Πηγή: Ksipnistere

του Wolfgang Streeck

Στην ανάλυσή του, ο Wolfgang Streeck ερμηνεύει την κρίση με όρους μετασχηματισμού του «δημοκρατικού καπιταλισμού». Υποστηρίζει δε, ότι εφόσον αυτός παρουσιάζει ανυπέρβλητες δυσκολίες, είναι πιθανό, σύντομα, να αντιμετωπίσουμε μια νέα «φούσκα» εξαιτίας του. Ένα κείμενο για όσους θέλουν να κατανοήσουν την παρούσα ελληνική και παγκόσμια κρίση και για.....
όσους βρίσκουν ανεπαρκείς τις μέχρι σήμερα πολιτικές ερμηνείες της. Το κείμενο αποτελεί σύντομη εκδοχή της ανάλυσης που δημοσιεύτηκε στο «New

Left Review», ν.71, Λονδίνο, Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2011.

Μέρα με τη μέρα, τα γεγονότα που σημαδεύουν την κρίση μάς διδάσκουν ότι οι αγορές υπαγορεύουν πλέον τον νόμο τους στα κράτη. Τα κράτη, υποτίθεται δημοκρατικά και κυρίαρχα, βλέπουν να τους επιβάλλονται όρια ως προς το τι μπορούν να κάνουν για τους λαούς τους και να τους ανακοινώνονται χαμηλόφωνα οι θυσίες που πρέπει να ζητήσουν από τους πολίτες. Οι λαοί, από την πλευρά τους, καταλήγουν στην εξής διαπίστωση : οι πολιτικοί ηγέτες δεν υπηρετούν πια τα συμφέροντα των συμπολιτών τους, αλλά τα συμφέροντα άλλων κρατών ή και διεθνών οργανισμών που λειτουργούν εκτός των περιορισμών του δημοκρατικού παιχνιδιού -όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) ή η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.). Συνήθως, η κατάσταση αυτή περιγράφεται ως συνέπεια ενός μεμονωμένου απροόπτου στο πλαίσιο μιας γενικότερης σταθερότητας. Είναι, όμως, έτσι ;

Μπορεί κανείς να ερμηνεύσει τη «Μεγάλη Ύφεση» [1] και τη συνακόλουθη σχεδόν ολοσχερή κατάρρευση των δημόσιων οικονομικών ως εκδήλωση μιας θεμελιώδους ανισορροπίας των αναπτυγμένων καπιταλιστικών κοινωνιών, οι οποίες αμφιταλαντεύονται μεταξύ των απαιτήσεων της αγοράς και των απαιτήσεων της δημοκρατίας. Μια αντίφαση που καθιστά τις αναταράξεις και την αστάθεια μάλλον τον κανόνα παρά την εξαίρεση. Σε μια τέτοια περίπτωση, η σημερινή κρίση πρέπει να ερμηνευτεί στο φως του εγγενώς συγκρουσιακού μετασχηματισμού του λεγόμενου «δημοκρατικού καπιταλισμού».

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, τρεις λύσεις εφαρμόστηκαν διαδοχικά για να ξεπεραστεί η αντίφαση μεταξύ πολιτικής δημοκρατίας και καπιταλισμού της αγοράς. Η πρώτη λύση ήταν ο πληθωρισμός. Η δεύτερη λύση ήταν το δημόσιο χρέος. Και η τρίτη, το ιδιωτικό χρέος. Σε καθεμία από τις προσπάθειες αυτές αντιστοιχεί μια ιδιαίτερη διάταξη των σχέσεων ανάμεσα στα κέντρα οικονομικής ισχύος, το πολιτικό σύστημα και τις κοινωνικές δυνάμεις. Όμως, οι διευθετήσεις αυτές περιήλθαν η μία μετά την άλλη σε κρίση, επισπεύδοντας το πέρασμα στον επόμενο κύκλο. Έτσι, η χρηματοπιστωτική καταιγίδα του 2008 σφραγίζει το τέλος της τρίτης περιόδου και την ενδεχόμενη διαμόρφωση μιας νέας διευθέτησης, της οποίας ο χαρακτήρας παραμένει ασαφής.

Διαμάχη για την κατανομή των εισοδημάτων

Ο δημοκρατικός καπιταλισμός της μεταπολεμικής περιόδου γνώρισε την πρώτη κρίση του στα τέλη της δεκαετίας του 1960, όταν ο πληθωρισμός άρχισε να κάνει την εμφάνισή του στο σύνολο του δυτικού κόσμου. Η οικονομική επιβρ