Η παραβοσπόρειος διώρυξ του κ. Ερντογάν

15:42 19/5/2011 - Πηγή: Ksipnistere

Συντάκτης: Δημήτριος Νεζερίτης

Η δήλωση του Τούρκου Πρωθυπουργού πριν από λίγες μέρες ότι η Τουρκία προτίθεται να κατασκευάσει μία διώρυγα παρακαμπτήριο του Βοσπόρου και ότι αυτό το έργο θα ολοκληρούτο μέχρι του 2023 γιά να συμπέση με την εκατονταετία από της ιδρύσεως της Τουρκικής Δημοκρατίας προκάλεσε αντιδράσεις, κυρίως στο εσωτερικό της Τουρκίας αλλά και στο εξωτερικό . Ο Δήμαρχος της Κωσταντινουπόλεως, ομοϊδεάτης του κ. Ερντογάν, εξήρε τη σημασία του....
έργου. Ο Αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολιτεύσεως, του CHP,

κ. Kilicdaroglu, κατήγγειλε ότι το έργο αυτό πρόκειται απλώς να αποτελέσει πηγή πλουτισμού κατασκευαστών και επιχειρηματιών προσκειμένων στον Τούρκο Πρωθυπουργό. Φυσιολογικές εκατέρωθεν αντιδράσεις.

Στο εξωτερικό όμως τέθηκε το πολύ πιό ενδιαφέρον θέμα κατά πόσον η κατασκευή της παραβοσπορείου διώρυγος θίγει τις διατάξεις της Συνθήκης του Montreux. Ας εξετάσουμε κάπως γενικώτερα το θέμα.

Το θέμα της αναθεωρήσεως της Συνθήκης της Λωζάννης σε ό,τι αφορούσε το καθεστώς των Στενών τέθηκε από την Τουρκία με το βασικό επιχείρημα ότι είχε επέλθει ουσιαστική αλλαγή των συνθηκών από της υπογραφής της πρώτης. Ουσιαστικά, ότι όταν υπεγράφη η Συνθήκη της Λωζάννης οι προοπτικές ήσαν πως ο κόσμος έβαινε προς μία περίοδο ειρήνης, αλλά έκτοτε οι διεθνείς σχέσεις είχαν επιδεινωθή και συνεπώς λόγοι ασφαλείας της Τουρκίας επέβαλλαν την αναθεώρηση των προνοιών της Λωζάννης, κυρίως εκείνων που προέβλεπαν την αποστρατικοποίηση των Στενών. Η Τουρκία προέβαλε επίσης διακριτικά τις ανησυχίες της από τις επεκτατικές πολιτικές της Μουσσολινείου Ιταλίας, που εκείνη την εποχή ήλεγχε τα Δωδεκάνησα.

Δεν πρέπει να παραβλέπουμε το βασικό γεγονός ότι η Τουρκία απεδέχθη τις πρόνοιες της Συνθήκης της Λωζάννης χωρίς ενθουσιασμό, πιστεύοντας ότι υπό τις τότε συνθήκες ήταν το καλύτερο που μπορούσε να πετύχει, αλλά έχοντας πάντα κατά νουν την ανατροπή όσων προβλέψεων πίστευε ότι ήσαν περιοριστικές της απολύτου ελευθερίας της. Η πρόβλεψη περί αποστρατικοποιήσεως των Στενών ασφαλώς ενέπιπτε στην κατηγορία αυτή και η ΄Αγκυρα επωφελήθηκε της καταλλήλου συγκυρίας γιά να επιδιώξη –και να πετύχη- με την Συνθήκη του Μontreux την ανατροπή της και το δικαίωμα να οχυρώσει εκ νέου τα Στενά.

Παρατηρούμε έκτοτε μία συστηματική προσπάθεια της Τουρκίας να ελέγξη τα Στενά, θεωρούσα προφανώς ότι οι οποιοιδήποτε περιορισμοί έθιγαν την κυριαρχία της. Στην προσπάθεια της αυτή ήλθε αρωγός το αναμφισβήτητο γεγονός ότι η κατακόρυφα αυξηθείσα κυκλοφορία στα Στενά οπωσδήποτε αύξησε και τους κινδύνους οικολογικής ζημιάς, καταστροφής, ο,τιδήποτε.

Ο Βόσπορος είναι παγκοσμίως η πιό κυκλοφοριακά φορτωμένη θαλασσία δίοδος, με τριπλασία κίνηση από την της Διώρυγος του Σουέζ. Αν συνυπολογισθή ότι το στενώτερο σημείου του Βοσπόρου είναι περίπου μόνο μισό ναυτικό μίλι, ότι υπάρχουν ισχυρά θαλάσσια ρεύματα και ότι το 1936 τον διέπλεαν ημερησίως κατά μέσο όρο 17 σκάφη των 13 τόνων έκαστο ενώ προσφάτως περί τα 1350, με το μεγα