Το μετέωρο βήμα της ελληνικής διανόησης

15:41 19/6/2011 - Πηγή: Ksipnistere

Φοβάμαι τους ανθρώπους που με καταλερωμένη τη φωλιά πασχίζουν τώρα να βρουν λεκέδες στη δική σου. Μανώλης Αναγνωστάκης

Μετεωριζόμενη στο ένα πόδι και μέσα σε θολό τοπίο, η ελληνική διανόηση υποδέχτηκε τη κρίση που ξέσπασε μεν στο οικονομικό πεδίο, αποκάλυψε δε τη γύμνια, την....
υποκρισία και τη διαφθορά του κοινωνικού μοντέλου που εγκαθιδρύθηκε στη χώρα τον καιρό της «Μεταπολίτευσης».

Το «Κείμενο των 17» στοίχειωνε τους Έλληνες διανοούμενους από το 1974 και μετά. Εκείνη η τολμηρή πράξη στο μέσο της δικτατορίας, είχε θέσει πολύ υψηλά τον πήχη

των προσδοκιών μιας μερίδας, τουλάχιστον, σκεπτόμενων πολιτών. Το τσουνάμι όμως της «Μεταπολίτευσης» τα σάρωσε όλα. Οι προηγούμενες αξίες και αρχές καταδικάστηκαν απερίφραστα και ένα μεγάλο μέρος του νεοελληνικού πολιτισμού παραδόθηκε στην πυρά. Εκείνο που ήρθε να το αντικαταστήσει ήταν η ελευθεριότητα που ερχόταν (για άλλη μια φορά) από την Εσπερία, ο απόηχος του Μάη του ’68, το dominium της «προοδευτικής – ανατρεπτικής» σκέψης, το αλληθώρισμα προς την κραταιά, τότε, Ε.Σ.Σ.Δ, το φλερτ με τον Μάο τσε Τουνγκ, η λατρεία κάθε τι που ήταν εχθρικό προς τις Η.Π.Α. ακόμη κι αν επρόκειτο για τον διαβόητο Πολ Ποτ των Ερυθρών Κχμέρ της Καμπότζης. Ήταν δε τόσο ισχυρός ο αντιαμερικανισμός την εποχή εκείνη που πολλοί «πνευματικοί άνθρωποι» απέρριπταν συλλήβδην τον αμερικανικό πολιτισμό, συντασσόμενοι με απόψεις του τύπου «η τζαζ είναι η μουσική της παρακμής», ενώ ένας μεγάλος μουσικοσυνθέτης και επίδοξος πολιτικός ταγός δε δίστασε να χαρακτηρίσει το ταγκό «ως ερωτική πράξη στα όρθια» και ως εκ τούτου καταδικαστέα ως υπεύθυνη για την αποπλάνηση των εργατικών μαζών από το στόχο τους που δεν ήταν άλλος από τη βίαιη κατάληψη της εξουσίας και την εγκαθίδρυση της δικτατορίας του προλεταριάτου.

Για να είμαστε όμως δίκαιοι, θα πρέπει να τονίσουμε πως σε όλες τις εκφάνσεις της πολιτιστικής – πνευματικής ζωής της εποχής κυριαρχούσε το αίτημα των κρατικών επιδοτήσεων των καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων. Προοδευτικοί ή μη οι διανοούμενοι εξυμνούσαν το ρόλο του κράτους στην ανάπτυξη των γραμμάτων και των τεχνών. Με άλλα λόγια, ήθελαν τις επιχορηγήσεις του Κέντρου Κινηματογράφου, αλλά δεν ήθελαν τον απλό έλεγχο του παραγόμενου προϊόντος τους, δηλαδή τον αριθμό των εισιτηρίων που έκοβαν στις αίθουσες προβολείς. Φυσικά, οι οπαδοί της σχολής «η ματιά του σκηνοθέτη» κατέληξαν να κάνουν ταινίες που τις έβλεπαν μόνο οι στενοί τους συγγενείς. Στη μουσική κυριαρχούσαν τα αντάρτικα, τα ρεμπέτικα και κάθε είδους τραγουδιού που υμνούσε τον απλό λαό, ενώ η κλασσική μουσική, η όπερα, η τζαζ θεωρούνταν παρακμιακά αστικά παραδείγματα του πως εκφυλίζεται η τέχνη όταν απομακρύνεται από το λαό. Για την ροκ, ούτε κουβέντα. Ανάλογα παραδείγματα θα μπορούσε να παραθέσει κανείς από το χώρο της λογοτεχνίας, της ποίησης, των εικαστικών τεχνών κλπ. αφού η κολυμβήθρα των κομματικών φεστιβάλ ήταν εκείνη που αναδείκνυε και καθαγίαζε τους πραγματικούς «λαϊκούς καλλιτέχνες» και απέρριπτε με βδελυγμίας κάθε έναν που μοχθού