Αφιέρωμα 1821-2021: Η επανάσταση στη Μολδοβλαχία

07:01 4/12/2021 - Πηγή: Το Ποντικι

Ἡ ὥρα ἦλθεν, ὦ Ἄνδρες Ἕλληνες! Πρὸ πολλοῦ οἱ λαοὶ τῆς Εὐρώπης, πολεμοῦντες ὑπὲρ τῶν ἰδίων Δικαιωμάτων καὶ ἐλευθερίας αὐτῶν, μᾶς ἐπροσκάλουν εἰς μίμησιν, αὐτοί, καίτοι ὁπωσοῦν ἐλεύθεροι, ἐπροσπάθησαν ὅλαις δυνάμεσι νὰ αὐξήσωσι τὴν ἐλευθερίαν, καὶ δι’ αὐτῆς πᾶσαν αὐτῶν τὴν Εὐδαιμονίαν. […]

Αλέξανδρος Υψηλάντης, 24 Φεβρουαρίου 1821

Η ελληνική επανάσταση στη Μολδοβλαχία το 1821 υπήρξε η πρώτη επαναστατική ενέργεια των εξεγερμένων Ελλήνων εις βάρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, διήρκεσε σχεδόν επτά μήνες και έληξε με ήττα των επαναστατών. Πολιτικός και στρατιωτικός ηγέτης

της εξέγερσης ήταν ο επικεφαλής της Φιλικής Εταιρείας πρίγκιπας Αλέξανδρος Υψηλάντης, ο οποίος είχε τη γενική ευθύνη των επιχειρήσεων.

23 Φεβρουαρίου 1821: Ο Υψηλάντης κηρύσσει την έναρξη της ελληνικής επανάστασης

Από τα τέλη του 1820, σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε από τους Φιλικούς στο Ισμαήλι της Βεσσαραβίας, λήφθηκε η απόφαση έναρξης της ελληνικής επανάστασης, καθώς οι συνθήκες (λόγω της δέσμευσης μεγάλων τουρκικών δυνάμεων στην Ήπειρο εναντίον του Αλή Πασά) θεωρήθηκαν ευνοϊκές. Η ημερομηνία της επανάστασης δεν καθορίστηκε επακριβώς, αφού υπήρχαν αλληλοσυγκρουόμενες απόψεις στο εσωτερικό των επαναστατών, ωστόσο αυτή τοποθετήθηκε χρονικά εντός του επόμενου έτους (1821). Τον Ιανουάριο του 1821, ωστόσο, πληροφορίες που έφτασαν στους ηγέτες των επαναστατών έκαναν λόγο για ενημέρωση της Υψηλής Πύλης σχετικά με το επαναστατικό σχέδιο, οπότε λήφθηκε η απόφαση να επισπευσθεί η εξέγερση, σε ταυτόχρονες, μάλιστα, εστίες.

«Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος!»

Η επανάσταση κηρύχτηκε την 21η Φεβρουαρίου 1821 από τον Δημήτριο Αργυρόπουλο (τότε πρόξενο της Ρωσίας) στο Γαλάτσι, όπου ο Βασίλειος Καραβίας εξουδετέρωσε την οθωμανική φρουρά. Πρώτη επίσημη πολεμική πράξη της επανάστασης ήταν η διάβαση του ποταμού Προύθου, στη Μολδαβία, από τον Υψηλάντη στις 22 Φεβρουαρίου 1821 και η είσοδός του στο Ιάσιο. Στις 24 Φεβρουαρίου, ο Υψηλάντης εξέδωσε την προκήρυξη με τον τίτλο «Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος», το ιδεολογικό μανιφέστο της επανάστασης, με την οποία βεβαίωνε τους Έλληνες ότι «μια κραταιά δύναμις» ήταν έτοιμη να βοηθήσει τον αγώνα τους και τους καλούσε να πάρουν τα όπλα υπέρ των δικαιωμάτων και της ελευθερίας τους, μιμούμενοι τους άλλους ευρωπαϊκούς λαούς. Ο Υψηλάντης, με την προκήρυξή του, στόχευε εξ αρχής στο να προκαλέσει ανταγωνισμό μεταξύ των τότε μεγάλων δυνάμεων με αφορμή το ελληνικό ζήτημα, έτσι ώστε, τελικά, να ωφεληθεί η ίδια η επανάσταση. Την 1η Μαρτίου ξεκίνησε την πορεία του προς τη Βλαχία, αφού ενώθηκε με τα τμήματα του Γεωργάκη Ολύμπιου, του Ιωάννη Φαρμάκη και πολλών Ελλήνων εθελοντών.

Μαζί με τον Ιερό Λόχο που είχε συγκροτηθεί από περίπου 500 σπουδαστές των σχολών των πριγκιπάτων, η στρατιωτική δύναμη του Υψηλάντη έφτανε τους 7.000, μεταξύ των οποίων ήταν Βαλκάνιοι γείτονες (Σέρβοι, Βούλγαροι, Αρβανίτες). Η έκβαση της επανάστασης στη Μολδοβλαχία ήταν ολέθρια για την ελληνική πλευρά, ωστόσο οι συνέπειές της αξιολογούνται θετικά, καθώς χάρις σε αυτήν κινητοποιήθηκε μεγάλο μέρος της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης, υπήρξε διεθνής συγκίνηση για τη θυσία των ανδρών του Ιερού Λόχου και ευνοήθηκε σε έναν βαθμό η εξέγερση στην υπόλοιπη χώρα.

Μετά την αποτυχία της επανάστασης στη Βλαχία, ο Γεωργάκης Ολύμπιος μαζί με τους άνδρες του συνόδευσαν τον Υψηλάντη μέχρι τα αυστριακά σύνορα. Στις 8 Ιουνίου ο Υψηλάντης με τους αδελφούς του και μερικούς άλλους διάβηκε τα σύνορα. Όταν εγκατέλειψε τον αγώνα, ο στρατός σκόρπισε. Σε διεθνές (ευρωπαϊκό) επίπεδο, η είδηση για εξέγερση στα πριγκιπάτα από τον Υψηλάντη δεν έγινε ευνοϊκά δεκτή από τις ισχυρές δυνάμεις της εποχής και ύστερα από μια σειρά διπλωματικών διεργασιών (Αγγλία, Αυστρία) και πιέσεων, ο τσάρος της Ρωσίας Αλέξανδρος αποκήρυξε τελικά την εξέγερση και ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε’ της Κωνσταντινούπολης αφόρισε τον Υψηλάντη και κάλεσε τον πληθυσμό να μείνει υπάκουος στο καθεστώς. Τα γεγονότα αυτά επηρέασαν το κίνημα στις ηγεμονίες και από το σημείο αυτό και μετά λανθασμένες επιλογές από το ελληνικό και ρουμανικό στρατόπεδο έφεραν την τελική αποτυχία της εξέγερσης στα πριγκιπάτα.

Διαβάστε επίσης:

ΣΥΡΙΖΑ: «Όχι» σε lockdown και υποχρεωτικό εμβολιασμό

Καινούργια ζάλη για την κυβέρνηση

Ευρωπαϊκή «γραμμή» για υποχρεωτικό εμβολιασμό