Αφιέρωμα: Η προσγείωση στη Γιάλτα – Η Ριβιέρα του Άδη

07:01 12/2/2022 - Πηγή: Το Ποντικι

Μέρος Δεύτερο

Μπορεί να «είχαν ήδη συζητηθεί και αποφασιστεί» τα της επικείμενης συνδιάσκεψης πριν από την προσγείωση στη Γιάλτα, εκείνο, ωστόσο, που δεν είχε συζητηθεί ή εν πάση περιπτώσει δεν μπορούσαν να φανταστούν οι ηγέτες της Αμερικής και της Μεγάλης Βρετανίας, ήταν το πόσο τελικά… απείχαν αυτά τα 145 χιλιόμετρα που χώριζαν το αεροδρόμιο από το παραθαλάσσιο θέρετρο της Γιάλτας.

Τέλος πάντων, μετά την προσγείωσή τους και τις τιμές που τους αποδόθηκαν από το σοβιετικό άγημα, οι δυτικές αποστολές, αφού άκουσαν πρώτα τον ύμνο της «Αστερόεσσας», κατόπιν το «Ο Θεός Σώζει τον Βασιλέα»

και τέλος την «Τρίτη Διεθνή», έγιναν δεκτοί όχι από τον Ιωσήφ Στάλιν, πράγμα που εξόργισε ιδιαίτερα τον Ρούσβελτ καθώς το θεώρησε μεγάλη προσβολή, αλλά από τον Βιάτσεσλαβ Μολότοφ, γνωστό και ως ο «πέτρινος πισινός» για την ικανότητά του να κάθεται ακίνητος όσο απαιτούσαν οι κάθε είδους διαπραγματεύσεις, επαναλαμβάνοντας «όχι»!

Αφού τους προσφέρθηκαν βότκα, σαμπάνια, χαβιάρι, καπνιστός οξύρρυγχος και μαύρο ψωμί, οι δυο φιλοξενούμενοι ηγέτες και οι κουστωδίες τους επιβιβάστηκαν σε έναν στόλο από λιμουζίνες, πολλές από τις οποίες ήταν μαύρες Πάκαρντ που οι Σοβιετικοί είχαν προμηθευτεί από τους Αμερικανούς μέσω του Προγράμματος Δανεισμού και Εκμίσθωσης. Ως «Νόμος εκμισθώσεως και δανεισμού» (Lend – Lease Act) έγινε γνωστό το νομοσχέδιο HR 1776, που υποβλήθηκε από τον Πρόεδρο Φράνκλιν Ντ. Ρούσβελτ και εγκρίθηκε από τη νομοθετική εξουσία των ΗΠΑ για να γίνει ο Νόμος 77-11 της 11ης Μαρτίου 1941. Ο Νόμος αυτός επέτρεπε την εκμίσθωση, τον δανεισμό ή την παραχώρηση κάθε είδους υλικού εκ μέρους των ΗΠΑ σε συμμαχικά κράτη, με αντάλλαγμα «ό,τι ο Πρόεδρος θα κρίνει σκόπιμο».

Από το αεροδρόμιο στη Γιάλτα

Οι λιμουζίνες, ωστόσο, ήταν προορισμένες να χρησιμοποιούνται σε ασφαλτόδρομους κι όχι σε ένα οδικό δίκτυο κατεστραμμένο από τον πόλεμο, γεμάτο λακκούβες και συντρίμμια. Έτσι η οδική τους περιπέτεια διήρκεσε περίπου όσο και η επτάωρη πτήση τους. Η οδήγηση στον ανώμαλο χιονισμένο δρόμο ήταν αργή. Γύρω η ύπαιθρος από όπου περνούσαν ήταν ερημωμένη, δεν συναντούσε κανείς παρά λίγους σκυφτούς αγρότες. Σοβιετικοί στρατιώτες, ορισμένοι εκ των οποίων ήταν γυναίκες, έστεκαν φρουροί κρατώντας τα τουφέκια τους σε γωνία τριάντα μοιρών. Όταν Ο Ρούσβελτ ήταν ξύπνιος κοιτούσε τα κατεστραμμένα κτήρια, τα καμένα τρένα και τα συντρίμμια των τεθωρακισμένων – και ήταν η πρώτη φόρα που έβλεπε με τα ίδια του τα μάτια την ερήμωση που είχε επιφέρει ο πόλεμος. Το σκηνικό στην αγγλική αυτοκινητοπομπή ήταν διαφορετικό. Κάποια στιγμή ο Τσώρτσιλ ρώτησε την κόρη του Σάρα που τον συνόδευε πόση ώρα ταξιδεύουν. Όταν άκουσε ότι ταξιδεύουν ήδη μια ώρα ένιωσε απελπισμένος. «Χριστέ μου, θα υποστούμε αυτό το μαρτύριο ακόμα πέντε ώρες!»

Συνεχίζοντας την πορεία τους, έφτασαν κάποια στιγμή σε ένα καταφύγιο και οδηγήθηκαν σε ένα μικρό δωμάτιο με τραπέζια γεμάτα φαγητό και κρασί. Στο καταφύγιο υπήρχε και τουαλέτα, προς μεγάλη ανακούφιση της κόρης του Τσώρτσιλ που διαμαρτυρόταν συνέχεια. Οι Αμερικανοί δεν σταμάτησαν καθόλου την πορεία τους σε αντίθεση με τους Βρετανούς που έφαγαν, έκαναν την ανάγκη τους και συνέχισαν, βρίσκοντας την εξοχή περισσότερο διασκεδαστική καθώς διέσχιζαν βουνά κατεβαίνοντας προς τη Μαύρη Θάλασσα, περνώντας από δάση με κυπαρισσόδεντρα. Τότε ο Τσώρτσιλ απήγγειλε το ποίημα «Δον Ζουάν» του Λόρδου Βύρωνα – και αποκοιμήθηκε.

Η Γιάλτα, το φημισμένο ιαματικό θέρετρο όπου είχε ζήσει και ο Τσέχωφ, είχε ολοφάνερα τα σημάδια του καταστροφικού περάσματος των Γερμανών. Στην υποχώρησή τους άφησαν πίσω τους ερείπια, ούτε τα πόμολα στις πόρτες δεν άφησαν στη θέση τους. Βλέποντας αυτή την καταστροφή, ο Τσώρτσιλ περιέγραψε την πόλη ως «Ριβιέρα του Άδη».

Αντίθετα με τους συμμάχους του ο Στάλιν είχε φτάσει στη Γιάλτα ξεκινώντας από τη Μόσχα, διανύοντας 1.500 χιλιόμετρα μέσα στις ανέσεις του τεθωρακισμένου του τρένου. Όταν έφτασαν οι αποστολές κατέλυσαν σε δυο παλάτια, τα οποία είχαν κι αυτά, όπως και το οδικό δίκτυο, υποστεί σοβαρές ζημιές από τον πόλεμο και είχαν εν μέρει επισκευαστεί πρόχειρα προκειμένου να ανταποκριθούν στις ανάγκες της φιλοξενίας όσων θα συμμετείχαν στη διάσκεψη που θα πραγματοποιούνταν υπό την κωδική ονομασία «Αργοναύτης»!

Μέτρα ασφαλείας

Την πόλη φρουρούσαν τέσσερα συντάγματα της NKVD, ενώ είχαν τοποθετηθεί παντού αντιαεροπορικές πυροβολαρχίες και υπήρχαν 160 καταδιωκτικά αεροσκάφη σε ετοιμότητα. Μάλιστα, διενεργήθηκαν έλεγχοι σε περισσότερους από 70 χιλιάδες κατοίκους, από τους οποίους συνέλαβαν 835 που θεώρησαν ως επικινδύνους για την ασφάλεια της περιοχής. Ταυτόχρονα, επιστρατεύτηκαν χίλιοι εργάτες προκειμένου να επισκευάσουν και να σουλουπώσουν τους χώρους διαμονής των επισκεπτών. Για τις ανάγκες της διάσκεψης είχε μεταφερθεί από τη Μόσχα ομάδα ξενοδοχοϋπαλλήλων οι οποίοι μετέφεραν μαζί τους σερβίτσια, τραπεζομάντιλα και ό,τι χρειάζονταν για να μπορούν να δεξιωθούν τους φιλοξενούμενους. Επίσης κατασκευάστηκαν φούρνοι, καθώς δεν είχε μείνει τίποτα όρθιο, όπως ήδη σημειώσαμε. Στη Γιάλτα κατέφθασε και μια ομάδα του Ναυτικού των ΗΠΑ η οποία θα φρόντιζε να απολυμάνει τους χώρους φιλοξενίας, καθώς η υγεία του Ρούσβελτ ήταν ιδιαίτερα επισφαλής. Παρά ταύτα, η Άννα Ρούσβελτ βρήκε έντομα στα κρεβάτια.

Τα καταλύματα των ηγετών

Ο Στάλιν έμεινε στην έπαυλη Γιουσούποφ, που έφερε το όνομα του ανδρός που είχε δολοφονήσει τον Ρασπούτιν τον Δεκέμβριο του 1916 και είχε παντρευτεί την ανιψιά του τσάρου. Η έπαυλη αυτή περιβαλλόταν από φροντισμένους κήπους με μεγάλες λίμνες και αγάλματα. Το κτήριο διέθετε είκοσι δωμάτια. Επίσης είχε κατασκευαστεί ένα καταφύγιο σε περίπτωση βομβαρδισμού. Είχε εγκατασταθεί εκεί μια τηλεφωνική γραμμή με το Κρεμλίνο ώστε ο Στάλιν να έχει άμεση επικοινωνία με όλα τα μέτωπα του πολέμου.

Ο Ρούσβελτ τακτοποιήθηκε στην έπαυλη «Λιβαδειά». Η ελληνική ονομασία της έπαυλης έχει την ενδιαφέρουσα ιστορία της: μετά τα Ορλωφικά δημιουργήθηκε ένα μεγάλο μεταναστευτικό κύμα από Έλληνες του Πόντου και του ελλαδικού χώρου προς τη Ρωσία. Ένας από αυτούς ήταν και ο γνωστός μας Λάμπρος Κατσώνης, ο οποίος κατέφυγε στην Κριμαία. Εκεί του παραχώρησαν ένα μεγάλο κτήμα, το οποίο ονόμασε Λιβαδειά σε ανάμνηση του γενέθλιου τόπου του.

Τέλος, ο Τσώρτσιλ κατέλυσε σε ένα αρχοντικό κοντά στην ακτή, στου οποίου την αυλή υπήρχαν έξι τεράστια αγάλματα λεόντων. Η Σάρα Τσώρτσιλ, περιγράφοντας την έπαυλη, έγραψε στη μητέρα της: «Παρ’ όλο που οι νιπτήρες είναι άθλιοι, το κτήριο είναι ζεστό και φωτεινό, και οι Ρώσοι τόσο φιλόξενοι – δεν μας λείπει τίποτα…». Φαίνεται, ωστόσο, πως πάρα την απεντόμωση τα έντομα άντεξαν και κυκλοφορούσαν σε όλα τα κρεβάτια, ακόμα και σε αυτό του Τσώρτσιλ που παραπονέθηκε ότι τον τσίμπησαν στο πόδι!

Διαβάστε επίσης:

Διάσημοι… αποκεφαλισμοί: Οι απολύσεις υπουργών που «έγραψαν ιστορία» (Photos)

«Σήμα» ετοιμότητας από Αλέξη Τσίπρα για κάλπες και διακυβέρνηση

«Σφίγγουν τα γάλατα» και στην οικονομία