Αναδρομή στις ευρωεκλογές – 2009: Πώς το αποτέλεσμα σήμανε το τέλος του Καραμανλή και σε πρόωρες εθνικές εκλογές (Videos/Photos)

07:16 25/5/2024 - Πηγή: Το Ποντικι

Οι ευρωεκλογές 2009 διεξήχθησαν στις 7 Ιουνίου. Μέσα σε φορτισμένο κλίμα, και αποδείχθηκαν καθοριστικής σημασίας, καθώς προκάλεσαν πολιτικά γεγονότα.

Θεωρητικά – όπως θα εξηγήσουμε παρακάτω – βρισκόμασταν στο μέσο της δεύτερη τετραετίας της Νέας Δημοκρατίας και του Κώστα Καραμανλή ως πρωθυπουργού, αφού είχε επανεκλεγεί το 2007, αλλά με οριακή κοινοβουλευτική πλειοψηία.

Αλλά από τον Σεπτέμβριο του 2008, λόγω της υπόθεσης Βατοπεδίου, η κυβέρνηση περνούσε μία βαθύτατη κρίση, με τον τότε πρωθυπουργό

να μην μπορεί να σταματήσει τη φθορά, ούτε με την απομάκρυνση στενών συνεργατών (Ρουσόπουλος) και υπουργών (Βουλγαράκης), ούτε με τον ανασχηματισμό που επιχείρησε τον Ιανουάριο του 2009.

Ταραγμένη περίοδος

Το πρώτο εξάμηνο του 2009 ήταν μια ταραγμένη περίοδος πολιτικά και κοινωνικά για τη χώρα μας.

Οι πολιτικές επιπτώσεις από τα επεισόδια για τη δολοφονία του 15χρονου Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου που έγιναν τον Δεκέμβριο του 2008 συνεχίζονταν με αμείωτη ένταση.

Άγνωστοι απαγάγουν τον εφοπλιστή Περικλή Παναγόπουλο έξω από το σπίτι του στο Καβούρι.

Οι αγρότες της Κρήτης κατεβάζουν τα τρακτέρ στο λιμάνι του Πειραιά και ακολουθούν επεισόδια με τις δυνάμεις των ΜΑΤ στα οποία συμμετέχει και… ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Γιώργος Παπανδρέου.

Στην οικονομία η κατάσταση ήταν σκούρα, αν και η κοινωνία δεν το είχε πάρει χαμπάρι ολοκληρωτικά. Την τριετία 2004-2007 το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ έχει αυξηθεί και από το φθινόπωρο του 2008 τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο δύσκολα.

Η Ευρωστατιστική Υπηρεσία (Eurostat) είχε προχωρήσει σε αναθεώρηση παλαιότερων ελλειμμάτων της Ελλάδας, από τα οποία προέκυπτε ότι η χώρα μας δεν ικανοποιούσε ποτέ τα κριτήρια σύγκλισης του Μάαστριχτ, αφού ακόμα και την κρίσιμη χρονιά του 1999 εξακολουθούσε να έχει έλλειμμα πάνω από 3%.

Στο μεταξύ κρίση εμφανίζεται και στον χώρο των ΜΜΕ διακόπτοντας βίαια μια μακρά περίοδο… παχιών αγελάδων,  με την απόφαση του ζεύγους Αγγελόπουλου να βάλει «λουκέτο» στον Ελεύθερο Τύπο που είχε στο μεταξύ περιέλθει στην ιδιοκτησία τους. Η εφημερίδα θα σιωπήσει για αρκετούς μήνες και μετά από πολλές περιπέτειες θα επανεκδοθεί τον Νοέμβριο του 2009 με νέους ιδιοκτήτες.

Την ίδια στιγμή το ΠΑΣΟΚ εξακολουθούσε να έχει σοβαρά εσωκομματικά τραύματα μετά τη μεγάλη κρίση που ακολούθησε την ήττα του 2007.

Η κρίση και η καχυποψία στη σχέση του Γιώργου Παπανδρέου και του Κώστα Σημίτη, αλλά και τον Ευάγγελο Βενιζέλο καλά κρατούσε.

Πρόεδρος του Συνασπισμού είναι από το 2008 ένας νέος πολιτικός, πολλά υποσχόμενος, ο  Αλέξης Τσίπρας, οποίος είχε πετύχει ένα απρόσμενα καλό αποτέλεσμα ως υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων τρία χρόνια νωρίτερα, το φθινόπωρο του 2006.

Η Συνθήκη της Λισαβόνας και το βέτο στο ΝΑΤΟ

Στην Ευρώπη, τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ είχαν ήδη υπογράψει τη Συνθήκη της Λισαβόνας, η οποία τροποποίησε τις προηγούμενες Συνθήκες.

Η νέα Συνθήκη στόχευε, κατά τις διακηρύξεις των ηγετών, σε μια πιο δημοκρατική, αποτελεσματική και διαφανή ΕΕ και, ως εκ τούτου, ικανή να αντιμετωπίζει παγκόσμιες προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή, η ασφάλεια και η βιώσιμη ανάπτυξη.

Όλες οι χώρες της ΕΕ κυρώνουν τη Συνθήκη πριν αυτή τεθεί σε ισχύ την 1η Δεκεμβρίου 2009.

Στα εθνικά θέματα είχε προηγηθεί η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ. Η – τότε –  Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας είχε εκφράσει από καιρό την πρόθεσή της για να ενταχθεί στη Συμμαχία.

Εκκρεμούσε όμως το πρόβλημα της ονομασίας της που πρόβαλλε η ελληνική πλευρά και το οποίο δεν είχε λυθεί παρά τις διαπραγματεύσεις που είχαν πραγματοποιηθεί υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.

Η ελληνική κυβέρνηση είχε δηλώσει πριν από τη Σύνοδο Κορυφής την πρόθεσή της να ασκήσει βέτο στην ένταξη της ΠΓΔΜ, όπως και έγινε.

Σε αυτό το πλαίσιο κύλησε ο προεκλογικός αγώνας των ευρωεκλογών του 2009.

Και ενώ ο Γιώργος Παπανδρέου είχε περάσει μία σκληρή διετή δοκιμασία, λόγω και των εσωκομματικών εκλογών στο ΠΑΣΟΚ, που οδήγησαν στην επανεκλογή του στην ηγεσία κόντρα στον Ευάγγελο Βενιζέλο, η φθορά του Καραμανλή καθιστά το ΠΑΣΟΚ πόλο έλξης των δυσαρεστημένων από την κυβερνητική πολιτική και την οικονομική και κοινωνική κρίση.

Τα αποτελέσματα

Το εκλογικό σύστημα ήταν η απλή αναλογική, οι ευρωβουλευτές εξελέγησαν με τη διαδικασία της λίστας και ελάχιστο ποσοστό 3% για την είσοδο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενώ οι έδρες της Ελλάδας μειώθηκαν κατά δύο (22 από 24).

Με τις ευρωεκλογές της 7ης Ιουνίου του 2009, εκπροσωπούνται στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο:

1 ΠΑΣΟΚ με ποσοστό 36,64% και 8 έδρες

2 Νέα Δημοκρατία με ποσοστό 32,29% και 8 έδρες

3 ΚΚΕ με ποσοστό 8,35% και 2 έδρες

4 ΛΑΟΣ με ποσοστό 7,15% και 2 έδρες

5 ΣΥΡΙΖΑ με ποσοστό 4,70% και 1 έδρα

6 ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ με ποσοστό 3,49% και 1 έδρα.

Με το ΠΑΣΟΚ εκλέγονται ευρωβουλευτές Γιώργος Παπακωνσταντίνου, Συλβάνα Ράπτη, Σταύρος Λαμπρινίδης, Χρυσούλα Σαατσόγλου, Γιώργος Σταυρακάκης, Μαριλένα Κόππα, Άννυ Ποδηματά, Κρίτων Αρσένης.

Με τη ΝΔ εκλέγονται ευρωβουλευτές Μαριέττα Γιαννάκου, Ρόδη Κράτσα, Γιώργος Παπαστάμκος, Κωνσταντίνος Πουπάκης, Θεόδωρος Σκυλακάκης, Γιώργος Κουμουτσάκος, Γιώργος Παπανικολάου, Γιάννης Τσουκαλάς.

Με το ΚΚΕ ευρωβουλευτές εκλέγονται Θανάσης Παφίλης, Γιώργος Τούσσας.

Με το ΛΑΟΣ Νίκη Τζαβέλλα, Θάνος Πλεύρης

Με τον ΣΥΡΙΖΑ ευρωβουλευτής εκλέγεται ο Νίκος Χουντής

Με τους Οικολόγους Πράσινους ευρωβουλευτής εκλέγεται ο Μιχάλης Τρεμόπουλος.

Το μήνυμα των εκλογών

Τα αποτελέσματα θεωρήθηκαν ψήφος δυσαρέσκειας προς την κυβέρνηση αλλά και μήνυμα αποδοκιμασίας προς το πολιτικό σύστημα.

Η Νέα Δημοκρατία έχασε σημαντικές δυνάμεις σε σχέση με το 2007 και ακόμα μεγαλύτερες σε σύγκριση με το 2004. Και κατέγραψε την πρώτη ήττα σε κάλπες εθνικού επιπέδου μετά από εννέα χρόνια. Ο κύκλος του Καραμανλής φαινόταν να κλείνει.

Αν και οι απώλειες της ΝΔ δεν σηματαδότησαν αυτόματη αντίστοιχη αύξηση για το ΠΑΣΟΚ, η νίκη του Γιώργου Παπανδρέου, ήταν γεγονός ικανό να αντιστρέψει όλες τις δυναμικές.

Κι αυτό παρότι οι μισοί ψηφοφόροι επέλεξαν και πάλι την αποχή. Κανένα μικρό ή νέο κόμμα δεν κέρδισε από αυτήν την κρίση αξιοπιστίας του δικομματισμού.

Οι ευρωεκλογές οδήγησαν στις πρόωρες εθνικές εκλογές

Με την ανατροπή των πολιτικών συσχετισμών, που κατέγραψαν οι ευρωεκλογές – το ΠΑΣΟΚ πρώτο, η ΝΔ ηττημένη – ήταν αναπόφευκτες οι ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις, Και τούτο διότι σε δέκα μήνες ήταν προγραμματισμένη η προεδρική εκλογή, που τότε συνδεόταν ευθέως με τη δυνατότητα πρόκλησης εθνικών εκλογών. Με το τότε σύνταγμα εάν δεν εκλεγόταν πρόεδρος σε τρεις ψηφοφορίες (απαιτούνταν στις δύο πρώτες 200 ψήφοι και στην τρίτη 180) τότε αυτόματα διαλυόταν η Βουλή και η χώρα πήγαινε σε εκλογές, μετά τις οποίες ο πρόεδρος θα μπορούσε να εκλεγεί και με απλή πλειοψηφιία.

Ο Καραμανλής δεν διέθετε την αυξημένη πλειοψηφία για να αποφύγει την πρόκληση εκλογών από την αντιπολίτευσ.

Ο Γιώργος Παπανδρέου, έχοντας ως όπλο τη νίκη στις ευρωεκλογές διαμήνυσε από τον Ιούνιο κιόλας, λίγες μέρες τις κάλπες για την ευρωβουλή, ότι δεν θα ψήφιζε πρόεδρο με τη ΝΔ, ώστε να μην δώσει τη δυνατότητα στην κυβέρνηση Καραμανλή να συνεχίσει τη θητεία της. Και ότι θα προκαλούσε πρόωρες εκλογές, έστω κι αν θα ψήφιζε μετά από αυτές τον Κάρολο Παπούλια, που ήταν ήδη πρόεδρος από το 2005 και θα τον πρότεινε ξανά ο Καραμανλής. Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι ο Γιώργος Παπανδρέου θα έλεγε (και θα επέλεγε να κάνει) το ίδιο, εάν στις ευρωεκλογές του 2009 έχανε από τη ΝΔ. Αλλά η νίκη νομιμοποίησε τρόπον τινά το αίτημα για αλλαγή στη διακυβέρνηση της χώρας.

Ο Κώστας Καραμανλής, που είχε κοινοβουλευτική πλειοψηφία μίας μόλις έδρας και μπροστά του μία οικονομική κρίση (χρεοκοπία δηλαδή) που ερχόταν με ιλιγγιώδη ταχύτητα, αντιλήφθηκε αμέσως το πολιτικό αδιέξοδο. Έχοντας το βάρος και δικών του παραλείψεων και χειρισμών, εκτίμησε ότι ο πολιτικός χρόνος της κυβέρνησής του θα έληγε το αργότερο τον Μάρτιο του 2010, με αφορμή την προεδρική εκλογή.

Γι’ αυτό και τρείς μόλις μήνες αργότερα προκήρυξε πρόωρες εκλογές, ζητώντας «νωπή λαϊκή εντολή».

Ήξερε ότι θα τίς χάσει και τις προκήρυξε προκειμένου να αποφύγει να σκάσει η χειροβομβίδα της χρεωκοπίας στα χέρια του.

Τα κατάφερε, ωστόσο μια μακρά σκοτεινή περίοδος για την ελληνική κοινωνία μόλις ξεκινούσε….

Διαβάστε επίσης

Τέμπη: Προανακριτική για το έγκλημα μετά τη δικογραφία προαναγγέλλει ο ΣΥΡΙΖΑ

ΣΥΡΙΖΑ για κοστολόγηση του προγράμματός του: Καμία σχέση με την πραγματικότητα

Μητσοτάκης για την ακρίβεια: Οι τιμές στα σούπερ μάρκετ και τα υψηλά ενοίκια ροκανίζουν το διαθέσιμο εισόδημα