Χορός δισεκατομμυρίων για την ανοικοδόμηση της Γάζας

06:06 3/12/2023 - Πηγή: Το Ποντικι

Το 2021, τέσσερις μήνες μετά την ισραηλινή επίθεση στη Λωρίδα της Γάζας, άρχισε η διαδικασία ανοικοδόμησης της περιοχής. Η επίθεση των Ισραηλινών εκείνο τον Μάιο είχε διαρκέσει 11 μέρες, στοίχισε τη ζωή 260 Παλαιστινίων (εκ των οποίων 66 παιδιά) και άφησε πίσω της πλήρως κατεστραμμένα 2.000 σπίτια και 22.000 κτήρια με σοβαρές ζημιές. Οι Ισραηλινοί φεύγοντας είχαν ισοπεδώσει τέσσερις πολυώροφες πολυκατοικίες και 74 κυβερνητικά κτήρια.

Μετά τη συμφωνία για

κατάπαυση του πυρός άρχισαν οι διαβουλεύσεις για την ανάληψη του κόστους της ανοικοδόμησης. Το Κατάρ έδωσε περίπου 500 εκατομμύρια δολάρια για να ξαναχτιστούν τα σπίτια, το Κουβέιτ ξανάχτισε τα πολυώροφα κτήρια που ανατινάχθηκαν, η Αίγυπτος έδωσε 500 εκατομμύρια για έργα υποδομής στη Γάζα.

Η μετατροπή σε… οικόπεδο

Είκοσι οκτώ μήνες αργότερα, μετά την επίθεση της Χαμάς την 7η Οκτωβρίου, οι Ισραηλινοί έχουν μετατρέψει σε σωρούς ερειπίων τη βόρεια και την κεντρική Γάζα. Με τη συμπλήρωση σχεδόν δύο μηνών από την έναρξη του πολέμου Χαμάς – Νετανιάχου η Λωρίδα της Γάζας έχει μετατραπεί σε ένα τεράστιο οικόπεδο, όπου στη θέση των κτηρίων υπάρχουν μόνο συντρίμμια.

Μεταξύ των κτηρίων που καταστράφηκαν (εκτός από τα δεκάδες χιλιάδες σπίτια) είναι δύο νοσοκομεία, το Ισλαμικό Πανεπιστήμιο, πολιτιστικά κέντρα και βιβλιοθήκες, ενώ ο ισραηλινός στρατός όργωσε με μπουλντόζες δρόμους και ανατίναξε γέφυρες.

Όταν σιγήσουν τα όπλα, οι Παλαιστίνιοι θα βρουν χρόνο για να θρηνήσουν τους περίπου 15.000 νεκρούς τους (από τους οποίους το 70% είναι γυναίκες και παιδιά) και θα αρχίσει η ροή ανθρωπιστικής βοήθειας. Για να αντιμετωπιστεί η σημερινή ανθρωπιστική κρίση, η Λωρίδα της Γάζας χρειάζεται 1.000 φορτηγά με ανθρωπιστική βοήθεια κάθε μέρα, εκατοντάδες βυτία με καύσιμα και ανασυγκρότηση του τομέα της Υγείας από το μηδέν.

Η εκτίμηση του ΟΗΕ

Η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD) εκτιμά ότι σήμερα χρειάζονται πολλά δισεκατομμύρια δολάρια για να ανοικοδομηθεί η περιοχή μετά την πλήρη καταστροφή που προκάλεσε η τελευταία ισραηλινή επίθεση, αλλά και να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες δεκαετιών αποκλεισμού και υπανάπτυξης. Σε έκθεσή της η UNCTAD επισημαίνει ότι «ενώ η άρση των περιορισμών είναι απαραίτητη συνθήκη για βιώσιμη ανάκαμψη, από μόνο του αυτό το μέτρο δεν είναι επαρκές».

Το πρόβλημα δεν είναι μόνο η ισοπέδωση κτηρίων και υποδομών, αλλά «οι εκτεταμένες ζημιές που υπέστη η Γάζα από τους παρατεταμένους αποκλεισμούς και τους περιορισμούς και τις συχνές στρατιωτικές επιχειρήσεις, που έχουν προκαλέσει ασφυξία στην οικονομία και έχουν υποβαθμίσει τις υποδομές», σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη.

Ακόμα δεν έχει γίνει επαρκής εκτίμηση της έκτασης των καταστροφών, όπως επισήμανε ο Ρίτσαρντ Κοζούλ – Ράιτς, διευθυντής της UNCTAD, που ειδικεύεται σε στρατηγικές παγκοσμιοποίησης και ανάπτυξης: «Μιλάμε για κτήρια, για νοσοκομεία. Είναι δύσκολο να γίνει σωστή εκτίμηση μέχρι να σταματήσουν εντελώς οι εχθροπραξίες, αλλά (οι καταστροφές) ανέρχονται σε δισεκατομμύρια δολάρια, σε δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια».

Έτσι το Ισραήλ με τα τανκς, τις μπουλντόζες, τα βομβαρδιστικά και τα drones ανοίγει τον δρόμο και κυριολεκτικά διαμορφώνει το έδαφος για έναν χορό δισεκατομμυρίων, που θα διοχετευθούν σε προγράμματα ανοικοδόμησης, τα οποία θα χρηματοδοτηθούν από διεθνείς οργανισμούς και τα πλούσια αραβικά κράτη.

Οργιώδες real estate

Όταν καταπέσει η σκόνη από τις ερπύστριες, δεν θα υπάρχει πλέον κάποια Γάζα για να γίνεται συζήτηση. Όλα αρχίζουν από το μηδέν και, όπως έχει αποδείξει η Ιστορία, αυτοί που θα συζητήσουν για την ανοικοδόμηση δεν θα είναι οι Παλαιστίνιοι, αλλά όσοι εμφανίζονται ως κήνσορες και θεράποντες εδώ και δύο μήνες, παίζοντας τα δικά τους πολιτικά παιχνίδια στην πλάτη ενός ολόκληρου λαού. Και βέβαια όλοι τούτοι οι σωτήρες θα συνεργαστούν με τις ισραηλινές αρχές, τους εποίκους και τις ισραηλινές εταιρείες που ελέγχουν το εμπόριο.

Όπως έγραψε στο «The Nation» η Kate Wagner, σε πρόσφατη συνέντευξη στο MSNBC ο πρώην πρεσβευτής του Ισραήλ στα Ηνωμένα Έθνη Μάικλ Όρεν περιέγραψε τη Γάζα ως ένα προνομιούχο, γόνιμο πεδίο για real estate με θαυμάσια ακτογραμμή.

Στις 30 Οκτωβρίου τα WikiLeaks παρουσίασαν την αναφορά του υπουργείου Μυστικών Υπηρεσιών του Ισραήλ, που περιείχε το σχέδιο σταδιακής μετεγκατάστασης Παλαιστίνιων προσφύγων από τη Γάζα στη Χερσόνησο του Σινά.

Αλλά ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα της εποικιστικής πολιτικής του Ισραήλ είναι μία ανάρτηση στο Instagram του Ισραηλινού επιχειρηματία Άλεξ Ντάνιελ γι’ αυτό που παρουσίασε ως «νέα τουριστική και παραθεριστική πόλη που θα χτιστεί σύντομα στο Ισραήλ – τη Nova». Η ανάρτηση συνοδεύτηκε από μία εικόνα που έδειχνε πάρκα αναψυχής δίπλα σε γυάλινους ουρανοξύστες, ένα τοπίο με μεγάλες λεωφόρους, κέντρα υψηλής τεχνολογίας και εμπορικά malls δίπλα στη θάλασσα, όπου υπάρχουν μαρίνες με πολυτελή σκάφη.

Ένα πρότζεκτ που μάλλον δείχνει πως η ισραηλινή ελίτ δεν ενδιαφέρεται για ειρηνική συνύπαρξη με τους Παλαιστίνιους στο πλαίσιο της λύσης των δύο κρατών, αλλά για την εκμετάλλευση του φιλέτου της Γάζας, που σήμερα είναι μια θάλασσα ερειπίων.

Όπως… στη Νέα Ορλεάνη

Το σχέδιο του Ισραηλινού επιχειρηματία είναι ίσως μία υπερβολική εκδοχή του είδους της ανοικοδόμησης που συνήθως γίνεται σε μια περιοχή ύστερα από ανθρωπιστική καταστροφή.

Ανεξάρτητα από το πόσο υπερβολική είναι αυτή η εκδοχή, υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα παραδείγματα που δείχνουν τον τρόπο εκμετάλλευσης τέτοιων περιοχών: Στη Νέα Ορλεάνη, μετά τον τυφώνα «Κατρίνα», αναπτύχθηκε με ιλιγγιώδεις ρυθμούς μία νέα τουριστική βιομηχανία εκεί όπου οι φτωχοί κάτοικοι είχαν χάσει τα πάντα. Στην κατεστραμμένη γη δεν υπήρχε χώρος για νέα σπίτια για τους φτωχούς, αλλά υποδομές για τουρίστες με υψηλό εισόδημα.

Στη Σαουδική Αραβία η εκδίωξη των νομαδικών φυλών από τα δυτικά της χώρας έγινε συστηματικά για να δημιουργηθεί χώρος για την οικοδόμηση της υπερσύγχρονης πόλης ΝΕΟΜ, που είναι ένα τεράστιο αστικό κέντρο με υπερσύγχρονα κτήρια, το οποίο ανέλαβαν να σχεδιάσουν οι μεγαλύτερες κατασκευαστικές και αρχιτεκτονικές εταιρείες. Κι όπου, βεβαίως, δεν θα κατοικήσουν οι βεδουίνοι.

Στον απόηχο μιας καταστροφής, επιβάλλονται οι κανόνες του καπιταλισμού με τον μανδύα της ανοικοδόμησης και της αξιοποίησης.

Το καρότο και το μαστίγιο

Στη Γάζα οι ισραηλινές εταιρείες βλέπουν να δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την εκμετάλλευση και την αξιοποίηση του φιλέτου δίπλα στη θάλασσα. Μόνο που υπάρχει ένα εμπόδιο: οι Παλαιστίνιοι. Γι’ αυτό όχι μόνο δεν έχουν εγκαταλειφθεί τα σχέδια για οριστική εκδίωξή τους από τα παλαιστινιακά εδάφη, παρά τις όποιες αντιρρήσεις έχουν εκφραστεί, αλλά το Ισραήλ διαμηνύει με κάθε τρόπο και προς πάσα κατεύθυνση ότι ακόμα δεν έχει τελειώσει τη δουλειά.

Η Χαμάς έδωσε την ευκαιρία στην ισραηλινή ελίτ να μεθοδεύσει την υλοποίηση των σχεδίων της, ενώ για τους Ισραηλινούς η Γάζα, ή έστω ένα τμήμα της, είναι τα λάφυρα του πολέμου. Η επίκληση της ανάγκης απελευθέρωσης των αιχμαλώτων που κρατά η Χαμάς είναι προσχηματική. Το ζήτημα είναι να δημιουργηθεί μια περιοχή – tabula rasa, για να αναπτυχθούν απρόσκοπτα τα εποικιστικά σχέδια των Ισραηλινών. Κι αυτή η περιοχή – tabula rasa είναι το βόρειο τμήμα της Λωρίδας της Γάζας.

Μέχρι να αρχίσουν οι δουλειές, κάποιοι νέοι Παλαιστίνιοι μπορούν να παραμείνουν στη νότια Γάζα επειδή χρειάζονται εργατικά χέρια. Και σε μια κοινωνία όπου το 80% του πληθυσμού εξαρτάται από τη διεθνή ανθρωπιστική βοήθεια και το 50% πλήττεται από την ανεργία, τα εργατικά χέρια είναι πολλά και θα είναι πρόθυμα να υποχωρήσουν για να εξασφαλίσουν ένα μεροκάματο.

Στις περιοχές όπου θα επιτραπεί ανοικοδόμηση για να μείνουν οι Παλαιστίνιοι εργάτες οι κατασκευαστικές θα δουλέψουν κάτω από την αυστηρή επιτήρηση του Ισραήλ, το οποίο ελέγχει ακόμα και κάθε καρφίτσα που μπαίνει στη Γάζα.

Ο έλεγχος των Ισραηλινών θα ασκηθεί μέσω της αποκατάστασης της ισχύος της Παλαιστινιακής Αρχής, η οποία ζει σε μεγάλο βαθμό από τους φόρους που εισπράττει το Ισραήλ – και αποδίδει στην Παλαιστινιακή Αρχή – από τα εμπορικά αγαθά που διοχετεύονται στα παλαιστινιακά εδάφη μέσα από τα περάσματα που ελέγχει το ίδιο.

Το Ισραήλ ελέγχει στην πραγματικότητα πάνω από τα δύο τρίτα των φορολογικών εσόδων των Παλαιστίνιων και κατ’ αυτόν τον τρόπο έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο. Και γι’ αυτό ακριβώς η κυβέρνηση Νετανιάχου δεν συζητάει τη λύση των δύο κρατών. Αν δεχτεί αυτό το ειρηνευτικό πλαίσιο, θα χάσει τον οικονομικό έλεγχο στα παλαιστινιακά εδάφη και κυρίως τον έλεγχο του φιλέτου της Γάζας…