Δυο βαλκανικές ιστορίες ή… εδώ είναι Βαλκάνια

06:18 26/11/2023 - Πηγή: Το Ποντικι

Είναι ο Ρούντερ Μπόσκοβιτς (για τους Κροάτες) ή Ρουτζέριο Τζιουζέπε Μπόσκοβιτς (για τους Ιταλούς) ή Ρότζερ Τζόζεφ Μπόσκοβιτς (για τους Άγγλους), ανάλογα με τη γλώσσα που προτιμάτε.

Πρόκειται για τον αστρονόμο και μαθηματικό του 18ου αιώνα στον οποίο αποδίδεται η παρουσίαση ενός ενιαίου κανόνα που διέπει τις φυσικές δυνάμεις, ο οποίος θεωρείται πρόδρομος της ατομικής θεωρίας και απέδειξε την απουσία ατμόσφαιρας στο φεγγάρι.

Η ιστορία του Ρούντερ Μπόσκοβιτς

Ο σπουδαίος αυτός επιστήμονας, που ήταν επίσης φυσικός, μαθηματικός, φιλόσοφος, θεολόγος, διπλωμάτης, ποιητής και Ιησουίτης ιερέας,

γεννήθηκε το 1711 στη Δημοκρατία της Ραγκούσας, στη σημερινή Κροατία.

Η μητέρα του ήταν Ιταλίδα και γι’ αυτό έζησε από 14 ετών και σπούδασε στην Ιταλία πριν μετακομίσει στη Γαλλία, όπου δημοσίευσε πολλά από τα έργα του. Όμως για τον πατέρα του υπάρχει ένα ζήτημα. Ο Νίκολα Μπόσκοβιτς ήταν έμπορος από τη Δημοκρατία της Ραγκούσας και συγκεκριμένα από το χωριό Οράχοβ Ντο, στα βουνά πάνω από το Ντουμπρόβνικ. Αυτό το χωριό βρίσκεται σήμερα στη Βοσνία – Ερζεγοβίνη και μάλιστα στη Republika Srpska, δηλαδή στο τμήμα της Βοσνίας που ελέγχεται από τους Σέρβους.

Προς τι το μάθημα Ιστορίας; Ο Ρούντερ ή Ρουτζέριο ή Ρότζερ Μπόσκοβιτς επανήλθε στο προσκήνιο επειδή οι Κροάτες αποφάσισαν να μετονομάσουν το αεροδρόμιο του Ντουμπρόβνικ και να του δώσουν το όνομα «Αεροδρόμιο Ρούντερ Μπόσκοβιτς».

Όμως το ίδιο θέλουν να κάνουν και οι Σέρβοι της Βοσνίας, που σκοπεύουν να φτιάξουν το δικό τους αεροδρόμιο στο Τρέμπινιε, κοντά στο χωριό Οράχοβ Ντο. Δηλαδή θέλουν να το ονομάσουν «Αεροδρόμιο Ρούντερ Μπόσκοβιτς», προς τιμή του μεγάλου επιστήμονα, που ο πατέρας του γεννήθηκε στη σημερινή Republika Srpska. Μάλιστα οι Σέρβοι υποστηρίζουν πως τα μέλη της οικογένειας Μπόσκοβιτς ήταν χριστιανοί Σέρβοι και ο Νίκολα Μπόσκοβιτς ασπάστηκε τον καθολικισμό όταν ερωτεύτηκε την Ιταλίδα σύζυγό του και ήθελε να την παντρευτεί. Ο πρώην Πρόεδρος της Σερβίας Μπόρις Τάντιτς είχε χαρακτηρίσει τον Μπόσκοβιτς «Σέρβο καθολικό».

Κόντρες Σέρβων και Κροατών για την εθνικότητα διασημοτήτων

Κι έτσι το όνομα του Μπόσκοβιτς, αλλά κυρίως το γενεαλογικό δέντρο και η καταγωγή του προκαλούν νέες τριβές ανάμεσα στους Κροάτες και τους Σέρβους, που έρχονται να θυμίσουν ότι τα ζητήματα της ταυτότητας είναι μια βαλκανική ιστορία με βαθιές ρίζες.

«Όταν εξετάζουμε το θέμα της εθνοτικής καταγωγής του Μπόσκοβιτς είναι κρίσιμο να γνωρίζουμε ότι η έννοια των εθνικών ταυτοτήτων ήταν διαφορετική στην εποχή των προγόνων του» λέει ο Ντανίλο Κόβατς, ιστορικός στο πανεπιστήμιο Sapienza της Ρώμης. Επιπλέον, αναφερόμενος σε μελέτες Σέρβων και Μαυροβούνιων ιστορικών, που υποστηρίζουν πως η οικογένεια Μπόσκοβιτς ήταν σερβικής καταγωγής, ο Κόβατς επισημαίνει ότι «ιστορικά έγγραφα αναμφισβήτητα επιβεβαιώνουν ότι ο Νίκολα επισκεπτόταν σερβικές ορθόδοξες εκκλησίες και μοναστήρια στο Κόσοβο».

Ο Ίβαν Μάλσατς, εμπορικός διευθυντής του αεροδρομίου του Ντουμπρόβνικ, έχει διαφορετική άποψη: «Η ονοματοδοσία του αεροδρομίου είναι δική μας δουλειά και φυσικά δεν θα ρωτήσουμε κανέναν… Φυσικά ο Ρούντερ Μπόσκοβιτς δεν είναι Σέρβος».

Αλλά στη Βοσνία – Ερζεγοβίνη το θέμα του αεροδρομίου στο Τρέμπινιε έχει κι άλλη μία διάσταση: είναι κρίσιμο να γίνει αυτό το αεροδρόμιο στο πλαίσιο των προσπαθειών των Σερβοβόσνιων και του ηγέτη τους Μίλοραντ Ντόντικ να εδραιώσουν την αυτονομία της Republika Srpska. Ακριβώς γι’ αυτό τα σχέδια για τη δημιουργία αεροδρομίου στο Τρέμπινιε μπλοκάρονται από τους Κροάτες και τους Βόσνιους που συμμετέχουν στην κοινή βοσνιακή προεδρία.

Η ιστορία του Νίκολα Τέσλα

Στα Βαλκάνια δεν είναι καινούργιο φαινόμενο το να διεκδικούν διάφορες περιοχές επιφανείς προγόνους τους.

Το 2006 η Σερβία έδωσε στο αεροδρόμιο του Βελιγραδίου το όνομα «Νίκολα Τέσλα» για να τιμήσει τον θρυλικό εφευρέτη και παππού της ηλεκτρικής μηχανικής. Ο Νίκολα Τέσλα ήταν Σέρβος, που γεννήθηκε το 1856 στο χωριό Σμίλιαν, που τότε βρισκόταν στα όρια της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας, αλλά σήμερα ανήκει στην κροατική επικράτεια. Παρότι είναι αμφίβολο αν ο Τέσλα πάτησε ποτέ το πόδι του σε αυτό το έδαφος που σήμερα είναι η Σερβία, το Βελιγράδι λέει πως είναι γέννημα – θρέμμα της Σερβίας.

Η τέφρα του σπουδαίου εφευρέτη και μηχανικού, ο οποίος κατοχύρωσε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας το περιστρεφόμενο μαγνητικό πεδίο και ανέπτυξε το τριφασικό σύστημα μετάδοσης της ηλεκτρικής ενέργειας, φυλάσσεται σε μουσείο στο Βελιγράδι και η σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία έχει ξεκινήσει εκστρατεία για να μεταφερθεί η τέφρα σε καθεδρικό ναό – αν και ο ίδιος ο Τέσλα τηρούσε αποστάσεις από τη θρησκεία.

Η Κροατία, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Τέσλα γεννήθηκε στο χωριό Σμίλιαν που είναι σήμερα κροατικό, έβαλε το πρόσωπο του εφευρέτη στα κέρματα των 50, 20 και 10 σεντς όταν εντάχθηκε στην ευρωζώνη, στις αρχές του χρόνου. Όπως ήταν αναμενόμενο, η Σερβία αντέδρασε έντονα και η Εθνική Τράπεζα της Σερβίας κατηγόρησε το Ζάγκρεμπ για «σφετερισμό της πολιτιστικής και επιστημονικής κληρονομιάς του σερβικού λαού».

Ο Νίκολα Τέσλα, ο οποίος απέκτησε την αμερικανική υπηκοότητα και πέθανε στη Νέα Υόρκη το 1943, αν ζούσε σήμερα, μάλλον θα αντιμετώπιζε με απαξίωση αυτή τη διαμάχη. Ο ίδιος έλεγε: «Είμαι εξίσου υπερήφανος για τη σερβική καταγωγή μου και την κροατική ιδιαίτερη πατρίδα μου. Ζήτω όλοι οι Γιουγκοσλάβοι».

Μόνο που, όταν ζούσε ο Τέσλα, υπήρχε ενιαία Γιουγκοσλαβία, γιουγκοσλαβική εθνική συνείδηση, κοινή γλώσσα (έστω με αρκετές διαφοροποιήσεις), ενώ στις μέρες μας όλα τούτα είναι σελίδες της Ιστορίας. Μιας Ιστορίας όμως που φαίνεται δύσκολο να ξεχαστεί, ακριβώς επειδή… εδώ είναι Βαλκάνια, δεν είναι παίξε – γέλασε…

Διαβάστε επίσης:

Διάστημα: Μυστηριώδης κοσμική ακτίνα από το υπερπέραν προβληματίζει τους επιστήμονες – «Άνευ προηγουμένου φαινόμενο» (Video)

Δουβλίνο: Ακροδεξιοί έκαψαν την πόλη μετά την επίθεση «Αλγερινού» που τελικά ήταν… Ιρλανδός (photos/videos)

Σομαλία: Τουλάχιστον 96 οι νεκροί από τις πλημμύρες – Εικόνες απόλυτης καταστροφής (photos/videos)