Έκοψαν, κόβουν, θα ξανακόψουν

09:16 2/8/2015 - Πηγή: Το Ποντικι

ΠΟΛΙΤΙΚΗΈντυπη Έκδοση

Το Μέγαρο Μαξίμου έχει ήδη σχηματίσει εικόνα για τις απαιτήσεις που θα εγείρει η τρόικα στο ασφαλιστικό. Οι αναλογιστικές μελέτες που κρατούν στα χέρια τους οι εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου αλλά και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, αποτυπώνουν πολύ μεγάλα ελλείμματα τόσο στη χρηματοδότηση των επικουρικών όσο και στη χρηματοδότηση των κύριων συντάξεων. Για τους δανειστές είναι αυτονόητο

ότι τα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί – γενναίο ψαλίδισμα της κατώτατης σύνταξης για όσους βγουν στη σύνταξη πριν από τα 67, θέσπιση εισφοράς υπέρ του κλάδου υγείας, περαιτέρω ενοποιήσεις των ταμείων επικουρικής ασφάλισης – δεν είναι αρκετά για να καλυφθούν τα ελλείμματα όπως υπολογίζονται από τους «θεσμούς». Το αν τα μέτρα για τις πρόωρες συντάξεις και το ΕΚΑΣ θα θεωρηθούν «προαπαιτούμενα» (που σημαίνει ότι θα πρέπει να νομοθετηθούν μέσα στον Αύγουστο) μικρή σημασία έχει. Ένα είναι σίγουρο: η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα θα βρεθεί αντιμέτωπη με απαιτήσεις των δανειστών για νέες γενναίες περικοπές τόσο στις κύριες όσο και στις επικουρικές συντάξεις. Πόσο θα είναι αυτές οι μειώσεις; Με μια λέξη... διψήφιες. Την ώρα που στον δημόσιο διάλογο κυριαρχεί η συζήτηση για το αν θα απαιτηθεί η ψήφιση και νέου πακέτου μέτρων «εδώ και τώρα» (σ.σ.: κάτι που έχει σημασία κυρίως σε πολιτικό επίπεδο καθώς σε οικονομικό επίπεδο είναι δεδομένο ότι το νέο μνημόνιο θα δένει χειροπόδαρα τη νέα κυβέρνηση έτσι ώστε να βρίσκεται πάντα αντιμέτωπη με το κίνδυνο χρεοκοπίας σε περίπτωση που δεν θα περνά τις συχνότατες αξιολογήσεις), οι αριθμοί του ασφαλιστικού με τους οποίους αναμένεται να προσέλθουν οι δανειστές στη διαπραγμάτευση αποτυπώνουν «μαύρη» πραγματικότητα. Οι υπολογισμοί του Σάββα Ρομπόλη, ομότιμου καθηγητή Οικονομικών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, ο οποίος είναι σε θέση να γνωρίζει το περιεχόμενο των αναλογιστικών μελετών που έχουν εκπονηθεί τόσο από τους δανειστές όσο και από την ελληνική πλευρά μιλούν για: ♦ Ετήσιο έλλειμμα της επικουρικής ασφάλισης κατά την περίοδο 2015-2020 το οποίο θα φτάνει στα επίπεδα των 1,3 δισεκατομμυρίων ευρώ.♦ Ετήσιο έλλειμμα της κύριας ασφάλισης κατά την ίδια περίοδο το οποίο μπορεί να φτάσει στα 2,4 δισεκατομμύρια ευρώ. Η δε περίοδος μετά το 2020 προβλέπεται ότι θα είναι ακόμη χειρότερη καθώς θα έχουν φανεί ακόμη πιο ξεκάθαρα οι επιπτώσεις της γήρανσης του πληθυσμού αλλά και της μείωσης της απασχόλησης. Πακέτο μέτρων Πόσα μέτρα έχουν ληφθεί μέχρι στιγμής; Αν εξαιρεθεί η επιβολή των εισφορών υπέρ υγείας που μειώνει τις κύριες συντάξεις κατά επιπλέον δύο ποσοστιαίες μονάδες αλλά και τις επικουρικές κατά έξι μονάδες – η επίπτωση του μέτρου εκτιμάται στα 850 εκατ. ευρώ αλλά το ποσό καταλήγει στον ΕΟΠΥΥ –, τα υπόλοιπα μέτρα που έχουν ήδη νομοθετηθεί τώρα αποτιμώνται. Ποια είναι αυτά; 1 Στους συνταξιοδοτούµενους όλων των ασφαλιστικών ταµείων µετά τις 30.6.2015 χορηγείται σύνταξη που αναλογεί στις καταβαλλόµενες εισφορές, και μετά τη συμπλήρωση του 67ου έτους χορηγείται το πλήρες ποσό της κατώτατης εγγυημένης σύνταξης (κατώτατο όριο). Είναι ένα σκληρό μέτρο που θα ψαλιδίσει τις χαμηλότερες συντάξεις όσων θα βγουν από εδώ και στο εξής ακόμη και πάνω από 50%. Ωστόσο, επειδή το μέτρο αφορά αυτούς που θα συνταξιοδοτηθούν από εδώ και στο εξής, η δημοσιονομική απόδοση του μέτρου δεν είναι μεγάλη. Σήμερα σε όλα τα Ταμεία υπάρχει κατώτερο όριο σύνταξης, το οποίο είναι για τα Ταμεία των μισθωτών στα 486,84 ευρώ (ΙΚΑ, ειδικά Ταμεία κ.λπ.) ενώ στον ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ, ΤΑΕ, ΤΣΑ) διαμορφώνεται στα 406 ευρώ περίπου. Για τους νέους ασφαλισμένους (μετά την 1.1.1993) είναι ενιαίο κοντά στα 495 ευρώ. Με τη νέα ρύθμιση το εν λόγω ποσό θα χορηγείται με τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας ενώ μέχρι τότε οι ασφαλισμένοι που συνταξιοδοτούνται με αυτές τις προϋποθέσεις θα λαμβάνουν το «οργανικό» λεγόμενο ποσό που είναι το τμήμα της σύνταξης που αντιστοιχεί στις εισφορές τους. Το μέτρο αυτό θίγει ιδιαίτερα τις μητέρες ανηλίκων που έφευγαν από το ΙΚΑ με μειωμένη σύνταξη, καθώς από 600 ευρώ κατά μ.ο. όσες συνταξιοδοτηθούν μετά την 1.7.2015 θα οδηγηθούν στα 320 με 340 ευρώ. Επίσης σε δυσχερή θέση θα βρεθούν όλοι οι ασφαλισμένοι που είχαν θεμελιώσει δικαίωμα και επρόκειτο να λάβουν σύνταξη πριν από τα 67 με 15ετία και χαμηλές αποδοχές στις εισφορές τους. Περαιτέρω πλήγμα ενδεχομένως να δεχθούν οι συνταξιούχοι λόγω θανάτου αλλά και οι αναπηρικές συντάξεις, αν δεν γίνει ρητή πρόβλεψη εξαίρεσής τους. 2Από 1.1.2015 εντάσσονται υποχρεωτικά στο Ενιαίο Ταµείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ) όλα τα Ταµεία και οι τοµείς επικουρικής ασφάλισης που δεν έχουν ενταχθεί µέχρι τη δηµοσίευση του παρόντος. Κάθε αντίθετη µε το περιεχόµενο της ρύθµισης αυτής διάταξη καταργείται. Από την ανωτέρω ηµεροµηνία πόροι όλων των εντασσόµενων Ταµείων επικουρικής ασφάλισης στο ΕΤΕΑ είναι οι προβλεπόµενοι στο άρθρο 38 του Ν. 4052/2012. Εκτιμάται ότι αυτό το μέτρο αποτελεί στην πράξη το «ισοδύναμο» του μέτρου της εφαρμογής ρήτρας μηδενικού ελλείμματος στα ταμεία επικουρικής ασφάλισης. Πολύ απλά διότι το άρθρο 38 καθορίζει ότι οι πόροι των ταμείων επικουρικής ασφάλισης που θα εντάσσονται στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης θα είναι αποκλειστικά: ♦ Τα έσοδα από τις ασφαλιστικές εισφορές των ασφαλισμένων και εργοδοτών.♦ Τα έσοδα από τις προβλεπόμενες εισφορές υπέρ των ταμείων - τομέων και κλάδων που εντάσσονται στο ΕΤΕΑ, οι πρόσοδοι περιουσίας, καθώς και η απόδοση των κεφαλαίων και αποθεματικών αυτών και κάθε άλλο έσοδο και πόρος που προβλέπεται στην οικεία νομοθεσία ή άλλες γενικές διατάξεις νόμων. Το ότι η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος θα μπει στην πράξη για το ενιαίο πλέον ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο. Το μόνο που αναμένεται να προσδιοριστεί είναι ο χρόνος ενεργοποίησης του μέτρου. Ο Οκτώβριος είναι ο μήνας που εκτός απροόπτου θα φέρει τη νέα περικοπή των επικουρικών συντάξεων νομοθετικά, με προοπτική ενεργοποίησης των μειώσεων από την 1.1.2016. Η μείωση θα είναι πέραν αυτής που γίνεται τώρα λόγω της επιβολής των εισφορών υγείας. 3 Από 1.1.2016 έως 31.12.2021 οι εγγυηµένες σε µηνιαία βάση συνταξιοδοτικές εισφορές (κρατική επιχορήγηση) προς τα ασφαλιστικά ταµεία κύριας ασφάλισης διατηρούνται σε ονοµαστικούς όρους, στο ύψος που προβλέπεται για την 31.7.2015. Διαρκείς μειώσεις Η ρύθμιση αυτή που αποτελεί ήδη νόμο του κράτους είναι βόμβα έτσι όπως είναι διατυπωμένη καθώς παραπέμπει στο εξής: ό,τι και να γίνει τα επόμενα χρόνια με την εξέλιξη των δαπανών για την καταβολή των συντάξεων, ό,τι και να γίνει με την πορεία της ανεργίας και την είσπραξη των ασφαλιστικών εισφορών, το Δημόσιο θα εξακολουθεί να πληρώνει τα ποσά που έδινε και το 2015, δηλαδή περίπου 11-12 δισεκατομμύρια ευρώ σε ετήσια βάση. Τι θα σήμαινε ένα τέτοιο μέτρο στην πράξη; Ότι τις οποιεσδήποτε αποκλίσεις στην πράξη (σ.σ.: είτε μείωση των εσόδων από εισφορές είτε αύξηση της δαπάνης λόγω αθρόων συνταξιοδοτήσεων) θα την πλήρωναν τελικώς οι ίδιοι οι συνταξιούχοι καθώς τα χέρια του δημοσίου θα ήταν δεμένα και δεν θα μπορούσε να συνεισφέρει για την καταβολή των συντάξεων. Πληροφορίες που κυκλοφορούν ήδη στα κυβερνητικά γραφεία αποδίδουν την ψήφιση της συγκεκριμένης διάταξης σε... λάθος διατύπωση. Οι ίδιες πληροφορίες μιλούν για μια αναφορά στον νόμο η οποία αποσκοπούσε στο να κρατηθεί «παγωμένη» η ελάχιστη εγγυημένη σύνταξη στα σημερινά επίπεδα (σ.σ.: δηλαδή στα 486 ευρώ για όσους έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους. Αν αυτό δεν αποδειχθεί ότι δεν αποτελεί «ευσεβή πόθο», τότε η ελληνική πλευρά έχει γλιτώσει από ένα πραγματικό μεγάλο εφιάλτη. Αναζήτηση εναλλακτικών Είναι προφανές ότι, με αυτά τα μέτρα που έχουν ήδη ψηφιστεί από την ελληνική Βουλή, ετήσια ελλείμματα της τάξεως των 2,4 δισεκατομμυρίων ευρώ όσον αφορά τις κύριες συντάξεις δεν καλύπτονται. Όλους αυτούς τους μήνες, η ελληνική πλευρά επιχείρησε να βρει εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης για το ασφαλιστικό (π.χ. από τη συλλογή εσόδων από τις δημόσιες συμβάσεις, από τη συγκέντρωση μέρους της φορολογίας κ.λπ.), αλλά τα αποτελέσματα κρίθηκαν πενιχρά. Τι λοιπόν αναμένεται να αντιμετωπίσει η ελληνική πλευρά κατά τη διαπραγμάτευση με τους δανειστές; 1 Προφανώς θα επανέλθει το αίτημα για κατάργηση του ΕΚΑΣ, κάτι που μπορεί να θεωρηθεί και προαπαιτούμενο ώστε η κατάργηση να ισχύσει άμεσα για το 20% των δικαιούχων.2 Βέβαιη θεωρείται η ψήφιση της διάταξης για την κατάργηση των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων. Στην αρχική της μορφή, η διάταξη ήταν αρκετά «ήπια» καθώς προέβλεπε μακρά περίοδο προσαρμογής μέχρι το 2022 με αύξηση των ενδιάμεσων ορίων ηλικίας κατά ένα εξάμηνο ανά έτος. Δεν αποκλείεται, μετά τις διαπραγματεύσεις με την τρόικα, η τελική μορφή της διάταξης να είναι ακόμη πιο σκληρή.3 Η κυβέρνηση θα πρέπει να διαχειριστεί την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών κυρίως στον ΟΓΑ αλλά και στον Οργανισμό Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών. Η συμφωνία μιλάει για υπολογισμό των εισφορών με βάση το εισόδημα ή τον τζίρο του κάθε επαγγελματία. Ειδικά για τον ΟΓΑ, μια τέτοια τροποποίηση θα σημάνει υπερδιπλασιασμό των εισφορών. Η τρόικα θέλει μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού του ΟΓΑ να χρηματοδοτείται από τις ασφαλιστικές εισφορές. Προς το παρόν, με τη συνταξιοδοτική δαπάνη στο ένα δισεκατομμύριο ευρώ, οι εισφορές δεν καλύπτουν περισσότερο από το 30%-40%. Ο κατάλογος δεν σταματάει ούτε εδώ. Το μεγάλο ερώτημα είναι αν οι δανειστές θα επιμείνουν – όπως αναμένεται – στο να τροποποιηθεί ο νόμος «Λοβέρδου - Κουτρουμάνη» έτσι ώστε να μειωθούν τα ποσοστά αναπλήρωσης των συντάξεων. «Καλό είναι να γνωρίζουμε ποιους έχουμε απέναντί μας. Όταν οι Γερμανοί έχουν ήδη ψηφίσει στη δική τους χώρα τη σταδιακή μείωση των ποσοστών αναπλήρωσης για τις συντάξεις των Γερμανών σε επίπεδα που θα υποχωρήσουν ακόμη και στο 44,5% μέσα στην επόμενη δεκαετία, είναι αναμενόμενο ότι θα απαιτήσουν κάτι αντίστοιχο και από τους Έλληνες» αναφέρει στέλεχος που γνωρίζει πολύ καλά το ασφαλιστικό. Μείωση των ποσοστών αναπλήρωσης θα φέρει μείωση συντάξεων για όσους συνταξιοδοτηθούν από εδώ και στο εξής. Εναλλακτική λύση υπάρχει μόνο μία: η αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης ακόμη και στα... 72. Ακόμη και αυτή η παρέμβαση δεν θα είναι αρκετή για την επίλυση του βασικού προβλήματος. Η αντιμετώπιση του ετήσιου ελλείμματος για την περίοδο μέχρι το 2020 – το ποσό που προαναφέρθηκε των 2,4 δισεκατομμυρίων ευρώ – εξαλείφεται με μόνο έναν τρόπο: με περικοπή της δαπάνης, δηλαδή των συντάξεων. Αν μάλιστα τεθεί – που θα τεθεί – και θέμα να καλυφθούν οι όποιες απώλειες που θα προκύψουν από ενδεχόμενη εφαρμογή της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας (σ.σ.: έκρινε παράνομες όλες τις περικοπές που έγιναν στις συντάξεις από το 2012 και μετά, περικοπές οι οποίες έφταναν στα τέσσερα δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως), τότε οι περικοπές που θα χρειαστούν θα είναι γιγαντιαίες.θεσμοίδιαπραγματεύσειςμέτραΑσφαλιστικόδανειστέςIssue: 1875Issue date: 30-07-2015Has video: