Έκρηξη της παιδικής εργασίας φέτος το καλοκαίρι στη χώρα μας

10:55 30/8/2022 - Πηγή: Το Ποντικι

Η φετινή τουριστική σεζόν ξεκίνησε με τις διαμαρτυρίες των επιχειρηματιών του κλάδου τουριστικών επαγγελμάτων ότι λείπουν χιλιάδες εργατικά χέρια.

Όλοι συμφώνησαν με το προφανές: η απόσυρση των εργαζομένων από τον τουρισμό οφείλεται στους χαμηλούς μισθούς, στις κακές συνθήκες και στους απάνθρωπους χρόνους εργασίας (10ωρα 7ήμερα) –συνθήκες εντελώς δυσανάλογες με τις αποδοχές. Τώρα που το καλοκαίρι

τελειώνει διαπιστώνουμε ότι βρέθηκαν χιλιάδες παιδικά εργατικά χέρια για να καλύψουν ένα μέρος αυτής της έλλειψης. Κι όταν αναφερόμαστε στα παιδικά χέρια απαραίτητο είναι να διευκρινίσουμε ότι  σύμφωνα με το άρθρο 1 της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού που υιοθετήθηκε το 1989 από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και κυρώθηκε από την Ελλάδα με το Ν. 2101/1992,  παιδί θεωρείται κάθε άτομο μικρότερο των 18 ετών.

Είναι γνωστό ότι στη χώρα μας με τις χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις τα παιδιά κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών τους διακοπών εργάζονταν κατά παράδοση στην οικογενειακή επιχείρηση. Φέτος όμως είδαμε χιλιάδες παιδιά να εκδίδουν τις σχετικές άδειες εργασίας και να βγαίνουν στη μισθωτή εργασία. Όπως προκύπτει από τα πρώτα στοιχεία από τα βιβλιάρια εργασίας – άδεια εργασίας ανηλίκων που εκδόθηκαν μέχρι στιγμής στα περιφερειακά τμήματα Επιθεώρησης Εργασίας το 2022 η παιδική εργασία χτύπησε ταβάνι. Υπάρχουν τμήματα που έχουν εκδώσει διπλάσια ακόμα και τριπλάσια βιβλιάρια εργασίας ανηλίκων σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές. Εδώ να προσθέσουμε ότι ακόμα δεν έχει κλείσει η χρονιά για να γίνουν ασφαλείς συγκρίσεις καθώς τα στοιχεία από τα προηγούμενα έτη αφορούν ολόκληρο το έτος ενώ τώρα είμαστε ακόμα στον 8ο μήνα και ως το τέλος του έτους θα εκδοθούν πολλά ακόμα. Σε κάποιες περιοχές πχ στη Ρόδο η τουριστική σεζόν κρατάει ακόμα και ως τον Νοέμβριο αλλά και κάθε χρόνο μεγάλο μέρος των αδειών εργασίας ανηλίκων αφορά σε μαθητές επαγγελματικών λυκείων που δεν έχουν ξεκινήσει ακόμα.

Η αίσθηση που εισπράττουμε στις επιθεωρήσεις εργασίας είναι ότι οι γονείς αναγκάζονται να στέλνουν τα παιδιά τους στην αγορά εργασίας, έτσι ώστε να βοηθήσουν στον οικογενειακό προϋπολογισμό. Χαρακτηριστικό είναι ότι ανάλογη αύξηση δεν είχε παρατηρηθεί ακόμα και τα μνημονικά χρόνια της οικονομικής κρίσης.

Στη χώρα μας οι ανήλικοι που δεν έχουν συμπληρώσει το 15ο έτος της ηλικίας τους απαγορεύεται να απασχοληθούν σε οποιαδήποτε μισθωτή εργασία με εξαίρεση τις καλλιτεχνικές εργασίες. Το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο (ΥΑ 130621/Β/875 2003) για την πρόσληψη ανηλίκων πάνω των 15 ετών εύλογα καθορίζει ένα αυστηρό προστατευτικό πλέγμα για να προστατεύσει τους ανήλικούς τόσο από τους εργοδότες όσο και από τους ίδιους τους γονείς που σε κάποιες περιπτώσεις δείχνουν να αγνοούν τους κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια που εγκυμονούν κάποιες εργασίες.

Το πλαίσιο αυτό θέτει περιορισμούς τόσο στο είδος της εργασίας πχ οι ανήλικοι δεν επιτρέπεται να απασχολούνται σε εργασίες επικίνδυνες, βαριές ή ανθυγιεινές, καθώς και σε εργασίες που βλάπτουν την ψυχική τους υγεία και γενικά εμποδίζουν την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας τους, όσο και στο χρόνο εργασίας πχ απαγορεύεται η υπερωριακή απασχόληση καθώς και η νυκτερινή απασχόληση (22.00-06.00) ενώ επιβάλλεται το 8ωρο 5μερο… Την αρμοδιότητα δε (σύμφωνα με το άρθρο 4 του Ν. 3144/2003) για την τήρηση και εφαρμογή του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου την έχει η επιθεώρηση εργασίας. Οι ίδιες επιθεωρήσεις εργασίας (σύμφωνα με την ΥΑ 1390/Β/766/1989) είναι αρμόδιες και για την έκδοση άδειας εργασίας ανηλίκου. Η έκδοση της σχετικής άδειας δεν είναι μια απλή γραφειοκρατική αυτοματοποιημένη διαδικασία αλλά μια χρονοβόρα υπόθεση καθώς υπάρχουν αρκετά στάδια και απαιτείται ουσιαστικός έλεγχος για την τήρηση των προϋποθέσεων για την έκδοσή της. Σε πολλές περιπτώσεις που δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις για έκδοση των σχετικών αδειών οι επιθεωρητές εργασίας γίνονται αποδέκτες επιθέσεων από γονείς που επιμένουν να πιάσει δουλειά το παιδί τους.

Το νομοθετικό πλαίσιο μπορεί να είναι προστατευτικό όμως το πώς θα ελεγχθεί η τήρηση του είναι ένα ζήτημα. Η αύξηση της ζήτησης έκδοσης αδειών εργασίας κρατά τις υποστελεχωμένες επιθεωρήσεις εργασίας με τον έναν στους δυο – τρεις, άντε το πολύ έως και τέσσερεις επιθεωρητές εργασίας, απασχολημένους με την έκδοσή τους. Έτσι είδαμε φέτος κατά τους θερινούς μήνες να σχηματίζονται ουρές μόνο και μόνο για την έκδοση των αδειών. Όταν πχ το ΤΕΕΣ Ρόδου έχει εκδώσει έως την προηγούμενη βδομάδα 650 άδειες ή το ΤΕΕΣ Πρέβεζας Λευκάδας 500 ή το ΤΕΕΣ Κέρκυρας 520 ή το ΤΕΕΣ Ηρακλείου 750 δεν είναι και πολύ εύκολο στη συνέχεια να προγραμματιστεί ικανός αριθμός στοχευμένων ελέγχων. Πόσο μάλλον όταν παράλληλα πρέπει να εξετασθούν και οι καταγγελίες των χιλιάδων ενήλικων εργαζομένων. Από την άλλη καταγγελίες για παράβαση της εργατικής νομοθεσίας δεν γίνονται συχνά από τους ίδιους τους ανήλικους. Οι εργοδότες εκμεταλλευόμενοι από τη μια την απειρία των παιδιών αλλά και το γεγονός ότι σύμφωνα με το νομοθετικό πλαίσιο σε περίπτωση παράβασης της εργατικής νομοθεσίας ποινικές ευθύνες έχουν και οι κηδεμόνες τους, τα «τρομάζουν» αποτρέποντας τα από το να καταγγείλουν και άρα να προστατευτούν ενώ παράλληλα τα «δασκαλεύουν» να εξαφανίζονται αν τελικά προκύψει έλεγχος.

Γεγονός είναι ότι στους δειγματοληπτικούς ελέγχους που διενεργήθηκαν στις τουριστικές περιοχές διαπιστώθηκε τόσο η αδήλωτη εργασία ανηλίκων (υπάρχει τμήμα επιθεώρησης εργασίας που το 20% των προστίμων για αδήλωτη εργασία αφορούσε σε ανήλικους) και η απασχόληση ανηλίκων κάτω των 15 ετών (ακόμα και σε 7στερο ξενοδοχείο) όσο και η απασχόλησή τους σε εργασίες που απαγορεύεται από τον νόμο ή η εργασία σε ωράρια που ξεπερνούν κατά πολύ το προβλεπόμενο από το νόμο 5μερο 8ωρο.Τελικά η εργασιακή ζούγκλα που βιώνουν οι ενήλικοι εργαζόμενοι σε όλα τα επίπεδα, δυστυχώς είναι η ίδια και για τα εργαζόμενα παιδιά.

* Η Σταυρούλα Παπαδημητρίου είναι Επιθεωρήτρια Εργασίας – Μέλος του ΓΣ της ΑΔΕΔΥ και της Γραμματείας Ισότητας της ΑΔΕΔΥ.

Διαβάστε επίσης:

Ου παντός πλειν ες Μύκονον

Παρακολουθήσεις: «Αστοχίες» και «Γκρίζες ζώνες»

Η έλλειψη απαντήσεων για τις υποκλοπές φουσκώνει τα πανιά της αντιπολίτευσης