Ελπίδες για το καλύτερο, φόβοι για το χειρότερο

06:02 26/5/2022 - Πηγή: Το Ποντικι

Μπορεί η ευφορία από τα αποτελέσματα του ταξιδιού του πρωθυπουργού στις ΗΠΑ να διαχέεται ακόμα και σήμερα στην κυβέρνηση, ωστόσο πλέον οι πάντες γνωρίζουν ότι τα δύσκολα είναι μπροστά.
Καθώς, λοιπόν, οι Ευρωπαίοι ηγέτες ετοιμάζονται για την έκτακτη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε., που θα πραγματοποιηθεί στις 30 και 31 Μαΐου, η Αθήνα, για να παραφράσουμε ατάκα από ταινία του Μελ Μπρουκς, «ελπίζει για το καλύτερο,

περιμένει το χειρότερο».

Άλλωστε ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης, παρουσιάζοντας το περίγραμμα του «εθνικού σχεδίου» της κυβέρνησης για την αποκλιμάκωση των τιμών του ρεύματος, είχε μιλήσει για το «αργοκίνητο υπερωκεάνιο» της Ένωσης αιτιολογώντας έτσι την απόφασή του να προχωρήσει στα μέτρα που όλοι γνωρίζουμε.

Το σχέδιο και οι αιχμές

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, αντικείμενο της Συνόδου θα είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία και τα νέα δεδομένα που αυτός δημιουργεί για την αμυντική αρχιτεκτονική στην Ευρώπη, καθώς και η ενέργεια και η επισιτιστική ασφάλεια.
Όλα αυτά συνοδεύονται από πρόταση της Κομισιόν για σχέδιο ύψους 300 δισ. ευρώ για την απεξάρτηση της Ευρώπης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και την ενεργειακή αυτονομία της. Αν το σχέδιο εγκριθεί, η Ελλάδα θα λάβει περίπου 5 δισ. σε εξαιρετικά χαμηλότοκα δάνεια και άλλο 1 δισ. ως επιχορήγηση, που σημαίνει μη επιστρεπτέο.
Το σχέδιο καθαυτό – το οποίο μαζί με την προσπάθεια επιβολής εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο αναμένεται να αποτελέσουν τα «κυρίως πιάτα» της Συνόδου και να προκαλέσουν και τις περισσότερες «τριβές» στους «27» – δεν είναι κακό.
Ωστόσο δεν λύνει σε καμία περίπτωση τα βραχυπρόθεσμα προβλήματα της χώρας, που δεν είναι άλλα από τις υπερβολικά αυξημένες τιμές στην ενέργεια και το «ράλι» των τιμών των καυσίμων, οι οποίες μοιάζουν ανεξέλεγκτες, παρά τις κατά καιρούς ανακοινώσεις της κυβέρνησης για αυστηρούς ελέγχους στην αγορά και πρόστιμα σε όσους κερδοσκοπούν ή αισχροκερδούν.
Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι ο Μητσοτάκης από το Νταβός, όπου συμμετείχε στις εργασίες του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, άφησε για άλλη μια φορά «αιχμές» κατά της Ε.Ε. λέγοντας ότι θα πρέπει να κάνει σχεδιασμό και σε βραχυπρόθεσμη βάση και όχι μόνο σε μακροπρόθεσμη (π.χ., για την απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο).
Ο πρωθυπουργός σημείωσε ότι θα θέσει και πάλι στη Σύνοδο Κορυφής το ζήτημα του πλαφόν στη χονδρική τιμή του αερίου και υπογράμμισε ότι οι χώρες – μέλη πιέζονται πολύ από το ενεργειακό κόστος και ότι θα πρέπει να υπάρξει προετοιμασία για τον χειμώνα που έρχεται και μπορεί να είναι δύσκολος.

Θετικά και αρνητικά

Το θετικό, πάντως, είναι ότι ο ευρωπαϊκός Νότος φέρεται αποφασισμένος να πιέσει την Ε.Ε. ώστε να υπάρξουν αποφάσεις για το ζήτημα της ενέργειας σε πιο βραχύ – και μεσοπρόθεσμο – επίπεδο.
Χαρακτηριστικά, ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντεθ δήλωσε σε συνέντευξή του στο CNBC ότι η ενεργειακή ασφάλεια και η αύξηση των τιμών της ενέργειας έχουν καταλάβει εξέχουσα θέση στην πολιτική συζήτηση στην Ισπανία και ότι η Μαδρίτη έχει μιλήσει περισσότερο για την ανάγκη ευρωπαϊκής δράσης για τη μείωση των τιμών για τους καταναλωτές.
Από την άλλη η δυστοκία της Ένωσης να καταφέρει να συμφωνήσει στην επιβολή εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο (η Ουγγαρία φέρεται να έχει στυλώσει τα πόδια για το ζήτημα αυτό), αλλά και οι διαφορετικές προσεγγίσεις των χωρών – μελών όσον αφορά το τι μέλλει γενέσθαι με την ενεργειακή ακρίβεια δεν επιτρέπουν ιδιαίτερη αισιοδοξία για αποφάσεις που θα δώσουν την «ανάσα» που χρειάζονται οι πιο πιεσμένες χώρες, όπως η Ελλάδα, που αναζητούν μέτρα ευρωπαϊκού χαρακτήρα για να παρέμβουν υπέρ των καταναλωτών.
Ταυτόχρονα, όπως έχει ξαναγράψει το «Π», και υπό τις πιέσεις των «Βορείων» της Ευρωζώνης αλλά και λόγω του υψηλού πληθωρισμού, η ΕΚΤ ετοιμάζεται μέχρι τον Σεπτέμβριο για την πρώτη, ύστερα από περισσότερα από δέκα χρόνια, αύξηση του βασικού της επιτοκίου, αν και η Κριστίν Λαγκάρντ σημείωσε μιλώντας στο Bloomberg ότι «πρέπει να κινηθούμε προς τη σωστή κατεύθυνση προφανώς, αλλά δεν χρειάζεται να βιαζόμαστε και δεν χρειάζεται να πανικοβληθούμε», κάνοντας λόγο για πληθωρισμό «που τροφοδοτείται από την πλευρά της προσφοράς της οικονομίας».

Οι αγωνίες της κυβέρνησης

Όπως και να ’χει, πάντως, στην τρέχουσα συγκυρία δύο είναι οι μεγάλες αγωνίες της κυβέρνησης για το αμέσως επόμενο διάστημα:
● Από τη μία, αν τελικά οι προβλέψεις της για το «εθνικό σχέδιο» για τις τιμές του ρεύματος (μιλά για μειώσεις έως και 70% στους λογαριασμούς σε σχέση με το προηγούμενο διάστημα) θα αποδειχθούν ρεαλιστικές ή αν οι αγορές άλλη μια φορά θα τινάξουν τον σχεδιασμό στον αέρα.
● Πώς θα διαμορφωθούν οι τιμές των καυσίμων μέσα στο καλοκαίρι (πλέον, σύμφωνα με πληροφορίες, το σενάριο για τρία ευρώ το λίτρο αμόλυβδης δεν μοιάζει και τόσο απίθανο, ιδίως στα νησιά…) και ποια θα είναι η επίδρασή τους σε όλες τις λοιπές δραστηριότητες, καθώς ήδη καταγράφονται μεγάλες ανατιμήσεις και ουδείς αποκλείει ότι θα υπάρξουν κι άλλες, όσο τα καύσιμα θα συνεχίζουν την τρελή κούρσα τους.
Η κυβέρνηση βρίσκεται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση, καθώς πλέον αναζητά δημοσιονομικό χώρο για νέες ελαφρύνσεις προς τους πολίτες σε δυσμενές περιβάλλον:
● Η Κομισιόν προβλέπει για το 2022 μέσο πληθωρισμό 6,3% για την Ελλάδα.
● Το οικονομικό επιτελείο παραδέχεται ότι ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή θα συνεχίσει να είναι διψήφιος για κάποιους μήνες ακόμα.
● Το υπουργείο Οικονομικών ετοιμάζεται να καταθέσει και δεύτερο αναθεωρημένο προϋπολογισμό, αλλά και αποκλείει – προς το παρόν τουλάχιστον – κάθε παρέμβαση σε έμμεσους φόρους, όπως ο ΦΠΑ και ο ΕΦΚ στα καύσιμα, καθώς στηρίζουν σε μεγάλο βαθμό τα έσοδα του κράτους.
Όπως γράφουμε και στις σελίδες 22-23, μια πρώτη σκέψη είναι να διατηρηθεί το επίδομα καυσίμου για τουλάχιστον ακόμα έναν μήνα και να επιχειρηθεί να αυξηθεί και λίγο, ώστε να μειώσει, έστω και ελαφρά, την πρόσθετη επιβάρυνση που υφίστανται οι καταναλωτές.
Παράλληλα, το υπουργείο Οικονομικών επιχειρεί να… τετραγωνίσει τον κύκλο και να βρει χρήματα για κάποιες επιπλέον στοχευμένες παρεμβάσεις στα πιο ευάλωτα στρώματα της κοινωνίας, καθώς, όπως δημοσίως έχουν παραδεχθεί κυβερνητικά στελέχη, ο δημοσιονομικός χώρος εξαντλήθηκε στην παρούσα φάση με τα μέτρα για την αποκλιμάκωση των τιμολογίων στην ενέργεια.

Προβληματισμοί

Το βέβαιο είναι πως η κυβέρνηση, παρότι βλέπει στις δημοσκοπήσεις πως η διαφορά της με τον ΣΥΡΙΖΑ παραμένει σε υψηλά ποσοστά, έστω κι αν ενίοτε η Ν.Δ. χάνει λίγο, αντιλαμβάνεται ότι με την ακρίβεια στα ύψη δεν είναι αδιανόητο να επιταχυνθεί η φθορά της και να μπλέξει σε περιπέτειες καθώς η διπλή εκλογική αναμέτρηση μπορεί να επιφυλάσσει εκπλήξεις.
Στην πρόσφατη δημοσκόπηση της MARC για τον ΑΝΤ1 η ακρίβεια αποτελεί τη μεγαλύτερη ανησυχία των πολιτών, σε ποσοστό 81,6% (έναντι 84,7% της προηγούμενης δημοσκόπησης), ο πόλεμος στην Ουκρανία ακολουθεί σε ποσοστό 58,1% (έναντι 77,4%) και η εγκληματικότητα στην τρίτη θέση με 33,7% (έναντι 17,7).
Προβληματισμό προκαλεί, επίσης, η «καθίζηση» της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ στις πρόσφατες φοιτητικές εκλογές, οι οποίες διεξήχθησαν σε υποτονικό κλίμα και με χαμηλό ενδιαφέρον, παρότι κατά τα δύο προηγούμενα χρόνια δεν είχαν πραγματοποιηθεί, λόγω πανδημίας της Covid-19. Παρότι η κυβέρνηση και η Ν.Δ. υποστηρίζουν ότι η παράταξη του κόμματος στα ΑΕΙ παραμένει πρώτη δύναμη, όλες οι υπόλοιπες παρατάξεις βγάζουν πρώτη την ΠΚΣ (πρόσκειται στο ΚΚΕ), και μάλιστα με μεγάλη διαφορά από τη δεύτερη ΔΑΠ.
Αφήνοντας στην άκρη το φαινόμενο η κάθε παράταξη να βγάζει τα δικά της αποτελέσματα, η δεύτερη θέση της ΔΑΠ στα πανεπιστήμια ύστερα από 30 και πλέον χρόνια πρωτιάς αποτελεί «καμπανάκι», δεδομένου ότι η χώρα βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο.

Η απαιτούμενη στρατηγική

Αν στα παραπάνω προστεθεί και η αυξημένη πίεση που ασκούν τα κόμματα της αντιπολίτευσης για επιπλέον μέτρα κατά της ακρίβειας και την κριτική που γίνεται όλο και πιο έντονη για το σύνολο σχεδόν των πολιτικών επιλογών της κυβέρνησης, γίνεται αντιληπτό ότι το Μαξίμου καλείται:
● Από τη μία να δείξει ότι αντιλαμβάνεται πλήρως το μέγεθος του προβλήματος και ότι εργάζεται για την εξεύρεση ουσιαστικών λύσεων όσο το δυνατόν συντομότερα.
● Από την άλλη να αντεπιτεθεί και να απαντήσει στις κατηγορίες της αντιπολίτευσης με τρόπο ουσιαστικό και αποστομωτικό, ώστε να δώσει σήμα στους ψηφοφόρους της ότι, αν χρειαστεί, μπορεί να απαντήσει δυναμικά.
Όσον αφορά το δεύτερο σκέλος, λίγο – πολύ η κυβέρνηση, διά στόματος του κυβερνητικού εκπροσώπου, έχει ξεκαθαρίσει τη στρατηγική της, η οποία είναι μια διαρκής επίθεση στον ΣΥΡΙΖΑ. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε στο τελευταίο μπρίφινγκ ο Γιάννης Οικονόμου:
«Ο ΣΥΡΙΖΑ δείχνει, με τη στάση του, πως είτε δεν μπορεί να καταλάβει τι συμβαίνει στον κόσμο είτε προσποιείται πως δεν καταλαβαίνει. Γι’ αυτό και σε μια αυθεντική εκδήλωση παλαιοκομματισμού και καιροσκοπισμού ο κ. Τσίπρας εμφανίζεται ως ο μοναδικός πολιτικός στον πλανήτη που έχει έτοιμη τη λύση για όλα, ως ένας μάγος που θα βγάλει λαγό από το καπέλο. Για το φυσικό αέριο, τα καύσιμα, την ενέργεια, την ακρίβεια. Για όλα έχει έτοιμο έναν νόμο και ένα άρθρο για να λύσει υποτίθεται το πρόβλημα».
Προσέθεσε δε ότι «το “καπέλο” του κ. Τσίπρα κρύβει, σαν τον ασκό του Αιόλου, μόνο θύελλες και καταστροφές. Γι’ αυτό καλύτερο θα ήταν να μείνει στη θέση του».
Δεδομένων, ωστόσο, των εξωγενών παραγόντων που επιδρούν στις εξελίξεις, ειδικά στον τομέα του πληθωρισμού και της ακρίβειας (ιδίως δε ο πόλεμος στην Ουκρανία, που μοιάζει να έχει… πολύ δρόμο ακόμα), η «άσκηση» αυτή γίνεται διαρκώς δυσκολότερη και μάλιστα σε μια περίοδο κατά την οποία η κυβέρνηση επενδύει πολλά σε μια επιτυχημένη τουριστική σεζόν, που και χρήματα θα φέρει στο δημόσιο ταμείο αλλά και θα δείξει ότι η χώρα επιστρέφει στην κανονικότητα, μετά τη «φουρτούνα» της πανδημίας.

Διαβάστε επίσης:

Καβγάδες για το… μέγεθος: Οι αναλογίες κομματικής και εθνικής κάλπης για τα τρία μεγαλύτερα κόμματα

Οι ορεινές κοινότητες στην Ελλάδα: Χωριά και οικισμοί αφήνονται στην τύχη τους

Τρεις κυρίες αναστατώνουν την Ευρώπη: Οι πρωθυπουργοί Εσθονίας, Φινλανδίας και Σουηδίας σε πρώτο πλάνο (Photos)