Επικίνδυνα παιχνίδια δανειστών στην πλάτη μας

08:18 3/12/2016 - Πηγή: Το Ποντικι

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΈντυπη Έκδοση

Συμβιβασμό των Ευρωπαίων με το ΔΝΤ εις βάρος της Ελλάδας φοβάται ο Τσακαλώτος. Το πολιτικό παιχνίδι για την Ελλάδα φτάνει στην κορύφωσή του. Δεν είναι τυχαίο ότι ο υπουργός Οικονομικών της ελληνικής κυβέρνησης Ευκλείδης Τσακαλώτος χαρακτήρισε τον φετινό Δεκέμβριο εξίσου κρίσιμο με τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2015.

Μπορεί αυτή τη φορά ο κόσμος να μην σχηματίζει...

ουρές μπροστά από τα ATM, μπορεί το Grexit να μην αποτελεί βασικό θέμα συζήτησης, ωστόσο το ότι διακυβεύεται το μέλλον της χώρας τουλάχιστον για τα επόμενα τέσσερα χρόνια ουδείς μπορεί να το αμφισβητήσει. Μια εξαντλημένη από τα αλλεπάλληλα μέτρα ελληνική οικονομία, όπως άλλωστε και η κοινωνία, βρίσκεται - τουλάχιστον με βάση τους αριθμούς - στην αρχή του δρόμου της ανάκαμψης.

Τα πρώτα στοιχεία από την πορεία του ΑΕΠ το τρίτο τρίμηνο του έτους δείχνουν θετικό πρόσημο και η αύξηση φτάνει στο 1,8%.

Όσο για το 2017, διεθνείς φορείς και ελληνική κυβέρνηση συγκλίνουν στο ότι το ΑΕΠ μπορεί να ενισχυθεί κατά 2,7% και ακόμη περισσότερο - περίπου κατά 3% - το 2018.

Τι θα πουν σε αυτή την κοινωνία οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης;

♦Ότι θα τηρήσουν τα συμφωνηθέντα και θα μας ρυθμίσουν το χρέος, αλλά θα χρειαστεί, παρά ταύτα, να πάρουμε κι άλλα δημοσιονομικά μέτρα;

♦Θα ζητηθεί από την Ελλάδα να γίνει ένα «παγκόσμιο παράδειγμα» χώρας η οποία, ύστερα από επτά -οκτώ χρόνια ύφεσης και τεράστιας δημοσιονομικής προσαρμογής, θα υποχρεωθεί να εκτελέσει επί σειρά ετών προϋπολογισμούς με πρωτογενές πλεόνασμα της τάξεως του 3,5%, το οποίο δεν αφήνει κανένα δημοσιονομικό περιθώριο για χαλάρωση της οικονομικής πολιτικής;

♦Αν ναι, ποιο θα είναι, σε αυτή την περίπτωση, το νόημα της όποιας διευθέτησης - αναδιάρθρωσης του χρέους;

Αόριστες υποσχέσεις...

Τις προηγούμενες ημέρες οι Έλληνες... χόρτασαν από ενθαρρυντικές δηλώσεις ξένων αξιωματούχων. Ο Γάλλος επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων Πιερ Μοσκοβισί τάχθηκε κατά της συνέχισης της λιτότητας, ζήτησε να ενισχυθούν οι ασθενέστεροι και να μην μείνει κανένας πίσω τώρα που η ελληνική οικονομία θα αρχίσει να ανακάμπτει και υπερασπίστηκε το ευρωπαϊκό κεκτημένο στα εργασιακά.

Ωστόσο, όταν ρωτήθηκε αν τάσσεται κατά της επιβολής νέων μέτρων προκειμένου να μπει στο ελληνικό πρόγραμμα και το ΔΝΤ, δεν απάντησε, φροντίζοντας όμως να αναφέρει πόσο απαραίτητη είναι η συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα.

Να μην γίνουν υ περ βολές με τα πρωτογενή πλεονάσματα ζήτησε και ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, πρόεδρος του Eurogroup. Το θέμα όμως δεν είναι τα καλά λόγια. Το θέμα είναι τι θα γίνει πράξη και τα συμφωνηθεί μέσα στα επόμενα 24ωρα.

...και κίνδυνοι

Το πόσο επικίνδυνο έχει γίνει το παιχνίδι για την Ελλάδα φάνηκε από την ομιλία του Ευκλείδη Τσακαλώτου τη Δευτέρα στο Συνέδριο του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου. Τι φοβάται ο Τσακαλώτος; Συμβιβασμό των Ευρωπαίων με το ΔΝΤ εις βάρος της Ελλάδας.

Με λίγα λόγια, να υπάρξει μεν ρύθμιση του χρέους για να ικανοποιηθεί το ΔΝΤ, αλλά να παραμείνει και ο υψηλός στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος για ένα - δύο χρόνια μετά το 2018. Το ΔΝΤ θα επιμένει ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς νέα μέτρα, με αποτέλεσμα το επόμενο βήμα να είναι να ζητηθεί από την Ελλάδα να λάβει όντως νέα μέτρα μετά το 2018. Πρακτικά, δηλαδή, άσχετα από το πώς αυτό θα ονομαστεί, να μπλέξει η χώρα με ένα ακόμη... μνημόνιο. Επί του κακού αυτού σεναρίου έχουν γίνει διάφορες «παραλλαγές» τα τελευταία εικοσιτετράωρα.

Ένα από αυτά προβλέπει ότι θα κατατεθεί το μεσοπρόθεσμο, το οποίο θα προβλέπει πρωτογενή πλεονάσματα της τάξεως του 3,5% για το 2019 και για το 2020, αλλά ο στόχος θα συνοδευτεί με «αστερίσκο».

Ο αστερίσκος θα λέει ότι το ποσοστό θα επανεξεταστεί μετά τον Αύγουστο του 2018 στο πλαίσιο λήψης αποφάσεων για τα μεσοπρόθεσμα μέτρα. Εν τω μεταξύ η Ελλάδα θα πρέπει να ολοκληρώσει το μνημόνιο και οι θεσμοί να εφαρμόσουν τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το μνημόνιο.

Όσο για το ΔΝΤ, θα παραμείνει ως τέταρτος «πυλώνας» στο ελληνικό πρόγραμμα και θα συμβάλει με δικά του κεφάλαια μετά το 2018. Δηλαδή το νέο δάνειο του ΔΝΤ θα παίξει τον ρόλο του «μαξιλαριού ασφαλείας» όταν η Ελλάδα θα θέλει να μπει σε μια περίοδο κάλυψης των χρηματοδοτικών της αναγκών αποκλειστικά μέσω των αγορών.

Αυτό το σενάριο, θεωρητικά, ικανοποιεί όλες τις πλευρές και δίνει την ευκαιρία για μια αξιοπρεπή λύση απεμπλοκής από τον χαμό της τρέχουσας διαπραγμάτευσης:

♦Η Γερμανία δεν υποχρεώνεται να λάβει τώρα αποφάσεις για το ελληνικό χρέος και κλοτσάει το... τενεκεδάκι για την περίοδο μετά τις γερμανικές εκλογές.

♦Η Ελλάδα εξασφαλίζει τα βραχυπρόθεσμα μέτρα, δεν αναγκάζεται να εξειδικεύσει τώρα πρόσθετα μέτρα (πέραν αυτών που θα απαιτηθούν για την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης).

♦Το ΔΝΤ εξασφαλίζει ένα πλαίσιο που του επιτρέπει να χαρακτηρίσει το ελληνικό χρέος βιώσιμο και να παραμείνει στο ελληνικό πρόγραμμα βάζοντας χρήματα - έστω και μετά το 2018. Όλα αυτά, βεβαίως, ανάγονται ακόμη στη σφαίρα των σεναρίων. Τα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν είναι πολλά:

Τα μέτρα για το χρέος

Στο Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου αναμένεται να αποκαλυφθούν τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος. Θα γίνουν πολύ συγκεκριμένα ύστερα και από τη δουλειά που έχει κάνει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης, θα ποσοτικο-ποιηθούν και θα ληφθούν υπόψη κατά τις εκθέσεις για τη βιωσιμότητα του χρέους που θα συντάξουν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Το πρόβλημα είναι ότι τα βραχυπρόθεσμα μέτρα δεν αρκούν για να χαρακτηριστεί το ελληνικό χρέος βιώσιμο, κάτι που αναφέρουν και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η ελληνική κυβέρνηση. Αν λοιπόν ο στόχος είναι να μπει η ετικέτα «βιωσιμότητας» μπροστά από το ελληνικό χρέος, θα πρέπει να περιγραφούν και τα μεσοπρόθεσμα μέτρα.

Όμως τα μεσοπρόθεσμα δεν θα εφαρμοστούν τώρα, αλλά μετά το τέλος του προγράμματος, δηλαδή μετά τον Αύγουστο του 2018. Προφανώς, επειδή τότε θα έχει τελειώσει το τρίτο ελληνικό πρόγραμμα (κατά κόσμον μνημόνιο), οι δανειστές θα ζητήσουν εγγυήσεις με αντάλλαγμα τα μεσοπρόθεσμα μέτρα. Το αν αυτά τα ανταλλάγματα θα συσκευαστούν σε ένα τέταρτο μνημόνιο ή αν θα πάρουν τη μορφή μιας πιο «χαλαρής» συμφωνίας είναι κάτι που θα φανεί.

Τα πρωτογενή πλεονάσματα

Μέσα στη συζήτηση για τα μεσοπρόθεσμα μέτρα εντάσσεται και το θέμα των πρωτογενών πλεονασμάτων για την περίοδο μετά το 2018. Θέμα συζήτησης μέχρι τότε δεν υπάρχει πέρα από την κάλυψη των όποιων δημοσιονομικών κενών.

Για το 2017 το θέμα έχει κλείσει. Η κυβέρνηση καλείται να εμφανίσει πρωτογενή πλεονάσματα της τάξεως του 1,75%, ενώ ο προϋπολογισμός ανεβάζει ακόμη πιο ψηλά τον πήχη, στο 2%, «για λόγους ασφαλείας», όπως είπε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης.

Δημοσιονομικό κενό για το 2017 δεν υπάρχει πλέον, απλώς μένει να φανεί αν με τον εφαρμοστικό νόμο της δεύτερης αξιολόγησης θα υπάρξουν παρεμβάσεις σε φορολογικές απαλλαγές και κοινωνικά επιδόματα προκειμένου να χρηματοδοτηθεί το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα.

Για το 2018 στη διαπραγμάτευση με τους Ευρωπαίους είχε εντοπιστεί δημοσιονομικό κενό της τάξεως των 600 εκατ. ευρώ, διότι οι θεσμοί δεν αναγνωρίζουν ότι η Ελλάδα μπορεί να εξασφαλίσει αυτό το ποσό από την περικοπή των δημοσίων δαπανών μέσα από το πρόγραμμα του spending review.

Στο συνέδριο του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος αποκάλυψε ότι η διαφορά έχει περιοριστεί πλέον στο 0,1% του ΑΕΠ, δηλαδή περίπου στα 180 εκατ. ευρώ. Μένει να φανεί πώς έχει κλείσει η διαφορά, αν υπάρχουν μέτρα και ποια θα είναι η τελική συμφωνία.

Τίθενται όμως, στο σημείο αυτό, ακόμη κάποια ερωτήματα, ίσως τα σημαντικότερα:

♦ Η συμφωνία για το 2018 ενσωματώνει και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο σταθερά χαρακτηρίζει την ελληνική οικονομία ανίκανη να παράγει πρωτογενή πλεονάσματα υψηλότερα του 1,5%;

♦Αν το ΔΝΤ αποφασίσει να μπει στο ελληνικό πρόγραμμα - κάτι για το οποίο πιέζουν ασφυκτικά οι Ευρωπαίοι -, θα ζητήσει στο δικό του μνημόνιο, που θα υπογράψει με την Ελλάδα, πρόσθετα μέτρα; Και πόσα θα είναι αυτά; Ελληνική κυβέρνηση και Ευρωπαίοι ήταν κοντά σε συμφωνία για το δημοσιονομικό κενό του 2018, παρά το γεγονός ότι ο πήχης βρισκόταν στο 3,5%.

♦Τι θα γίνει αν το ΔΝΤ επιμείνει ότι δεν βλέπει το πρωτογενές πλεόνασμα του 2018 στο 1,5%; Θα ζητήσει μέτρα ίσα με το 2% του ΑΕΠ ή περίπου 3,5 - 4 δισ. ευρώ μόνο για τη συγκεκριμένη χρονιά; Θα συμβιβαστεί με το ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα κλείσει στο 3,5% για το 2018;

Ερωτήματα για 2019 - 2020

Αν απαντηθεί το ερώτημα σχετικά με το τι θα γίνει το 2018, αυτομάτως γεννάται το ερώτημα τι θα γίνει το 2019 και το 2020. Η ελληνική κυβέρνηση πιέζεται να μην ανοίξει τώρα το θέμα των πρωτογενών πλεονασμάτων. Με λίγα λόγια πιέζεται να καταθέσει στη Βουλή ένα μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα το οποίο θα προβλέπει ως στόχο το 3,5%.

Εδώ έρχεται το ΔΝΤ να υποστηρίξει ότι, αν ελληνική κυβέρνηση και ευρωπαϊκοί θεσμοί καταλήξουν σε συμφωνία ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα είναι στο 3,5%, το Ταμείο θα ζητήσει να καλυφθεί η διαφορά με μέτρα, διότι πιστεύει ότι δεν μπορεί η Ελλάδα να εμφανίσει πρωτογενή πλεονάσματα άνω του 1,5%.

Τι σημαίνει αυτή η διαφορά των δύο ποσοστιαίων μονάδων; Περίπου 4 δισ. ευρώ. Ένα τέταρτο μνημόνιο δηλαδή, το οποίο ο Μοσκοβισί είπε ότι «δεν το θέλει, αλλά δεν μπορεί να το αποκλείσει».

οικονομίαδανειστέςΤσακαλώτοςπλεόνασμαΔΝΤχρέοςHas video: Exclude from popular: 0