Γάζα: Τα επικρατέστερα σενάρια μετά την εκεχειρία

06:06 30/11/2023 - Πηγή: Το Ποντικι

Εκεχειρία τεσσάρων ημερών και διήμερη παράταση της εκεχειρίας για την απελευθέρωση των ομήρων, με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση των Παλαιστίνιων κρατούμενων. Και μετά τη διήμερη παράταση τι μέλλει γενέσθαι; Ακόμη πόσες ολιγοήμερες παρατάσεις θα ακολουθήσουν; Πόσοι όμηροι βρίσκονται εν ζωή και πόσους μπορεί η Χαμάς να συγκεντρώσει και να παραδώσει στις ισραηλινές αρχές; Πρόκειται μόνο για μια σύντομη παύση των συγκρούσεων; Ποια είναι τα πιθανά σενάρια για την επόμενη ημέρα;

Συνέχιση των εκκαθαριστικών επιχειρήσεων

Να θυμίσουμε ότι, από ισραηλινής πλευράς, ο Νετανιάχου ορκίστηκε «να συνεχίσει

μέχρι την τελική νίκη», ενώ ο αρχηγός του ισραηλινού στρατού, στρατηγός Χέρζι Χαλέβι, δήλωσε ότι μόλις λήξει η εκεχειρία «οι δυνάμεις του θα επιστρέψουν στις επιχειρήσεις με αποφασιστικότητα, για τη συνέχιση της απελευθέρωσης των υπόλοιπων ομήρων και την πλήρη διάλυση της Χαμάς». Στο σημείο αυτό, αν είχαμε τη δυνατότητα, θα ρωτούσαμε τον στρατηγό: «Πόσες πιστεύει ότι θα είναι οι απώλειες των ομήρων ύστερα από ακόμη μια εβδομάδα ή ακόμη έναν μήνα παρατεταμένων επιχειρήσεων στη Γάζα;».

Το Ισραήλ έχει επανειλημμένα υποσχεθεί να συνεχίσει τον πόλεμο μόλις καταστεί σαφές ότι δεν θα απελευθερωθούν άλλοι όμηροι, σύμφωνα με τους όρους της τρέχουσας συμφωνίας. Πρόσφατες πληροφορίες αναφέρουν ότι ο ισραηλινός στρατός προετοιμάζεται για έναν νέο γύρο χερσαίων εκκαθαριστικών επιχειρήσεων στη νότια Λωρίδα της Γάζας και συγκεκριμένα στο Χαν Γιούνις (πόλη στα νότια της Λωρίδας της Γάζας, με περισσότερους από 1.000.000 εσωτερικά εκτοπισμένους Παλαιστίνιους).

Γίνεται αντιληπτό ότι αυτό το σενάριο θα έχει αποτέλεσμα τον πολλαπλασιασμό των ανθρώπινων απωλειών, κυρίως από την παλαιστινιακή πλευρά. Ακόμη πιο απαισιόδοξη είναι η εκτίμηση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), ο οποίος προβλέπει ότι οι νεκροί από τις ασθένειες ενδέχεται να ξεπεράσουν τα θύματα των βομβαρδισμών. Επιπρόσθετα αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο για αναζωπύρωση των συγκρούσεων και στα υπόλοιπα τρία μέτωπα (ισραηλινο-λιβανικά σύνορα, Υψώματα του Γκολάν και Δυτική Όχθη), με ταυτόχρονη εκτόξευση βαλλιστικών βλημάτων και οπλισμένων drone από τους Υεμενίτες Χούθι, οι οποίοι πολύ πιθανόν να απειλήσουν εκ νέου την ασφάλεια της διεθνούς ναυσιπλοΐας στα στενά Bad-el-Badem νότια της Ερυθράς Θάλασσας, με αποτέλεσμα την αύξηση της τιμής του πετρελαίου και του φυσικού αερίου στις διεθνείς αγορές ενέργειας, ταλανίζοντας και πάλι την ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια.

Καθόλου απίθανο η συνέχιση των εκκαθαριστικών επιχειρήσεων στα νότια της Λωρίδας της Γάζας να οδηγήσει και σε επιδείνωση των ισραηλινο-αιγυπτιακών σχέσεων, αν εκτοπιστούν άμαχοι από τη Ράφα προς την Αίγυπτο. Ειδικά αν ο εκτοπισμός των Παλαιστινίων προς τη Χερσόνησο του Σινά αποδειχθεί προσχεδιασμένος.

Πάντως, επειδή οι Ισραηλινοί είναι «άριστοι» σε τακτικό και επιχειρησιακό επίπεδο αλλά «πάσχουν» σε στρατηγικό, δεν θα φανεί περίεργο αν ολοκληρώσουν τις επιχειρήσεις και τον πόλεμο χωρίς να φροντίσουν να καλυφθεί το κενό της Χαμάς από μια άλλη πολιτικο-στρατιωτική δύναμη, παλαιστινιακή ή διεθνή, που σε πρώτο χρόνο θα αναλάβει την ανασυγκρότηση της Λωρίδας της Γάζας και θα έχει απώτερο στόχο την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους σε συνεργασία με το Ισραήλ.

Κατάπαυση του πυρός επ’ αόριστον

Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες επανέλαβε την έκκλησή του για μακροπρόθεσμη κατάπαυση του πυρός και απελευθέρωση όλων των ομήρων, που αντανακλά την ευρεία διεθνή υποστήριξη για τον τερματισμό του «πιο θανατηφόρου γύρου» ισραηλινο-παλαιστινιακής βίας εδώ και δεκαετίες. Πέραν του Γκουτέρες, το Ισραήλ αντιμετωπίζει αυξανόμενες πιέσεις, κυρίως από την Ουάσιγκτον, το Κάιρο και την Ντόχα, προκειμένου να παρατείνει περαιτέρω την εκεχειρία.

Ο Νετανιάχου επιδιώκει την επιστροφή όλων των ομήρων ή όσο το δυνατόν περισσότερων. Γνωρίζει πολύ καλά ότι αυτό δεν μπορεί να το πετύχει με στρατιωτικά μέσα, αλλά μόνο παρατείνοντας την εκεχειρία. Ωστόσο δεν γνωρίζει πόσους ομήρους θα απελευθερώσει η Χαμάς. Ο χρόνος λειτουργεί εις βάρος του Ισραήλ, από την άποψη ότι οι διεθνείς πιέσεις αυξάνονται καθημερινά και η Χαμάς ανασυντάσσεται και προετοιμάζεται.

Αναμφισβήτητα αυτό το μη ρεαλιστικό σενάριο της κατάπαυσης του πυρός επ’ αόριστον συγκεντρώνει ελάχιστες έως μηδενικές πιθανότητες και δεν οδηγεί σε βιώσιμη λύση.

Ήττα της Χαμάς και ίδρυση παλαιστινιακού κράτους

Είναι γεγονός ότι οι δυτικές χώρες αναμένουν και επιθυμούν τη λήξη του πολέμου και την ήττα της Χαμάς, η οποία δεν θα μπορεί να επιστρέψει στην εξουσία. Διαφαίνεται ότι, μετά τη λήξη των συγκρούσεων, η Δύση εστιάζει στην αναβίωση της ειρηνευτικής διαδικασίας, προκειμένου να επιτευχθεί η εφαρμογή της λύσης των δύο κρατών.

Από την πλευρά τους οι Ηνωμένες Πολιτείες δηλώνουν αποφασισμένες να ξεκινήσουν μια διπλωματική εκστρατεία για την επίτευξη της λύσης των δύο κρατών, καθότι η στρατιωτική ήττα της Χαμάς δεν αρκεί. Μάλιστα, ανακοίνωσαν δημόσια την απόρριψή τους στην εκ νέου ισραηλινή κατοχή της Λωρίδας της Γάζας. Γενικότερα η Ουάσιγκτον υποστηρίζει την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους με τα σύνορα του 1967. Αντίθετα ο Πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Ελ Σίσι υποστηρίζει ότι η αναβίωση της ειρηνευτικής διαδικασίας συνιστά μια παρωχημένη ιδέα. Τονίζει δε την ανάγκη της άμεσης αναγνώρισης του παλαιστινιακού κράτους στα Ηνωμένα Έθνη.

Σε δεύτερο χρόνο η λύση των δύο κρατών αντιμετωπίζει δύο σοβαρά εμπόδια.

● Πρώτον, η παραπαίουσα κυβέρνηση του Νετανιάχου περιλαμβάνει ορισμένους εξτρεμιστές εποίκους, που απορρίπτουν την ίδρυση του παλαιστινιακού κράτους, ενώ αντίθετα επιμένουν στην επέκταση των εποικισμών στη Δυτική Όχθη, την οποία αποκαλούν Ιουδαία και Σαμάρεια (βιβλική ονομασία).

● Δεύτερον, η κυβέρνηση Μπάιντεν αναμένεται να αντιμετωπίσει μια δύσκολη εκλογική εκστρατεία ενάντια σε έναν πεισματάρη Ντόναλντ Τραμπ, στον οποίο οι δημοσκοπήσεις δίνουν σημαντικό προβάδισμα έναντι των Ρεπουμπλικανών αντιπάλων του, αλλά και έναντι του Δημοκρατικού αντιπάλου του, Μπάιντεν. Εάν ο Τραμπ καταλάβει τον προεδρικό θώκο, αφενός δεν θα διστάσει να παράσχει μεγαλύτερη υποστήριξη στο Ισραήλ, αφετέρου δεν αναμένεται να ενθουσιαστεί με την ίδρυση ενός παλαιστινιακού κράτους στις γραμμές που θέτει η Παλαιστινιακή Αρχή. Ως γνωστόν, η Φατάχ και η Παλαιστινιακή Αρχή προσβλέπουν σε μια λύση συνεργαζόμενες με το Ισραήλ, ενώ η στρατηγική της Χαμάς σχεδόν περιορίζεται στη σύγκρουση με τους Εβραίους. Τις τελευταίες δεκαετίες έχει δημιουργηθεί ένα συγκρουσιακό status quo, που δεν επιτρέπει εκτιμήσεις για αισιόδοξα σενάρια. Στην καλύτερη των περιπτώσεων, μετά την προσωρινή (;) εξουδετέρωση της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς, θα πρέπει να αναμένουμε απλώς άλλη μια μικρή ή μεγάλη παύση της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης. Ακόμη κι αν οι δύο πλευρές το επιδιώξουν, η ειρηνική συμβίωσή τους θα διαταραχθεί από περιφερειακούς κρατικούς και μη κρατικούς δρώντες, των οποίων τα συμφέροντα προωθούνται μέσα από την αέναη ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση.

* Ο Βασίλης Γιαννακόπουλος είναι γεωστρατηγικός αναλυτής ([e-mail])

Διαβάστε επίσης:

Ισραήλ: Διπλωματικός «πυρετός» γύρω από την παράταση της εκεχειρίας – Δολοφονήθηκαν δύο υψηλόβαθμα στελέχη της Χαμάς

Άλλαξε στάση ο Πιρς Μόργκαν για τα Γλυπτά του Παρθενώνα: «Ήρθε η ώρα να τους τα δώσουμε πίσω»

Σούνακ για Μητσοτάκη: «Ήθελε να τραβήξει την προσοχή σε θέματα του παρελθόντος» – «Προσπάθησες να τον γελοιοποιήσεις» του είπε ο Στάρμερ