Γεμίζουν τα κρατικά ταμεία...

07:37 14/4/2015 - Πηγή: Το Ποντικι

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΈντυπη Έκδοση

Κάτι... τρέχει με τη διαπραγμάτευση. Υποτίθεται ότι οι εκπρόσωποι των θεσμών είναι οι «σκληροί των αριθμών». Υποτίθεται ότι καλούνται να καταλήξουν σε μια συμφωνία με την ελληνική πλευρά για το πώς θα επιτευχθεί στην Ελλάδα μέσα στο 2015 πρωτογενές πλεόνασμα της τάξεως του 1,2% - 1,5% ή, σε κάθε περίπτωση, χαμηλότερο από το 3% (διότι αυτό προέβλεπε η συμφωνία της 20ής Φεβρουαρίου), ήτοι περίπου 1,5 δισ. ευρώ.

Τα στοιχεία δείχνουν

ότι αυτός ο στόχος μπορεί να επιτευχθεί ακόμη και χωρίς μέτρα. Ήδη προκύπτει ότι ο προϋπολογισμός του 2015 – ο οποίος, σημειωτέον, έχει στόχο 3% και όχι 1,5% – εκτελείται κανονικότατα, ακόμη και στο σκέλος των εσόδων. Η ελληνική κυβέρνηση, από την πλευρά της, δεν περιορίζεται στην εκτέλεση του προϋπολογισμού, αλλά παρουσιάζει στους δανειστές και έναν αναλυτικό κατάλογο παρεμβάσεων που μπορούν να αποφέρουν έσοδα έως 6,2 δισ. ευρώ. Όσο «ριψοκίνδυνους» ή «ουτοπικούς» και αν θεωρήσει κάποιος αυτούς τους στόχους, δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι θα εξασφαλίσουν το «μαξιλάρι» για να καλυφθούν οι λιγοστές παροχές που έχουν προαναγγελθεί (σ.σ.: τα 200 εκατ. ευρώ της ανθρωπιστικής κρίσης που έχουν ψηφιστεί και τα περίπου 600 εκατ. ευρώ που χρειάζονται για την καταβολή της 13ης δόσης). Φαίνεται λοιπόν ότι η ελληνική κυβέρνηση εμφανίζεται να παρουσιάζει καλές «επιδόσεις» στον τομέα που όλοι αμφισβητούσαν: στους αριθμούς και στην ποσοτικοποίηση. Εύλογα λοιπόν εγείρονται πλέον τα εξής ερωτήματα εν όψει της διπλής συνεδρίασης στο Euroworking Group: ◆ Μήπως η πίεση από την πλευρά των δανειστών έχει τελικώς πολιτικά και όχι οικονομικά κίνητρα και χαρακτηριστικά; ◆ Μήπως έχει δίκιο η κυβέρνηση, η οποία εδώ και εβδομάδες φωνάζει ότι ο στόχος των δανειστών δεν είναι να συμφωνηθεί υψηλό πρωτογενές πλεόνασμα, αλλά να συρθεί η Ελλάδα – όταν πλέον θα έχουν τελειώσει και τα τελευταία ευρώ από τα ταμεία – στο να υπογράψει ένα νέο πρόγραμμα με πλήθος υφεσιακών μέτρων, το οποίο θα συνταχθεί καθ’ υπαγόρευση των ξένων; Προς υπέρβαση στόχων Τα στοιχεία για την πορεία των εσόδων τον Μάρτιο, που διέρρευσαν τις προηγούμενες ημέρες – επισήμως αναμένεται να ανακοινωθούν μετά το Πάσχα, αλλά η πληροφορία για την πορεία τους έχει ήδη φτάσει και στο Μέγαρο Μαξίμου από τον αρμόδιο υπουργό αναπληρωτή Οικονομικών Δημήτρη Μάρδα –, δείχνουν ότι ένα τεράστιο κενό της τάξεως του 1 δισ. ευρώ που εμφανίστηκε τον Ιανουάριο στο σκέλος των εσόδων, κατέστη εφικτό να καλυφθεί μέσα σε μόλις δύο μήνες. Εκ των υστέρων βέβαια προκύπτει ότι ένα μεγάλο μέρος από την «τρύπα» του 1 δισ. ευρώ στα έσοδα δημιουργήθηκε για συγκυριακούς λόγους. Η καθυστέρηση στην έλευση χρημάτων από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), αλλά και στην πληρωμή των 190 εκατ. ευρώ από τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας (ως τμήμα του συνολικού ποσού για την απόκτηση του πρόσθετου τηλεπικοινωνιακού φάσματος) είχε αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μεγάλο άνοιγμα τους τελευταίους μήνες του 2014 και τους πρώτους μήνες του 2015. Τελικώς, τα χρήματα ήρθαν και η συγκυριακή υστέρηση καλύφθηκε. Ακόμη όμως και στον «σκληρό πυρήνα» των εσόδων, που είναι τα φορολογικά έσοδα, οι εξελίξεις ήταν καλύτερες σε σχέση με όσα αναμένονταν. Οι λόγοι; 1 Η «ιδέα» να χαρίσει η εφορία προσαυξήσεις για να μαζέψει ληξιπρόθεσμες οφειλές αποδείχτηκε πολύ αποδοτική. Έτσι, ο Μάρτιος ενισχύθηκε με ζεστό χρήμα 147 εκατ. ευρώ, το οποίο κανείς δεν υπολόγιζε, δεδομένου ότι η ρύθμιση - εξπρές κράτησε μόνο τέσσερις ημέρες. Μάλιστα, υπάρχουν ελπίδες ότι τον Απρίλιο τα πράγματα θα πάνε ακόμη καλύτερα, δεδομένου ότι η ρύθμιση των 100 δόσεων που θα αρχίσει μετά το Πάσχα είναι ακόμη πιο «γενναιόδωρη». Εκτός από προσαυξήσεις, αυτήν τη φορά θα μπορούν οι οφειλέτες να διαγράψουν και πρόστιμα όπως και πρόσθετους φόρους μετά και την ενεργοποίηση της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου, κάτι βέβαια που έχει ξεσηκώσει αρκετές αντιδράσεις καθώς οι νομοταγείς πρακτικά εξισώνονται με τους φοροπαραβάτες. 2 Ο Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) αποδεικνύεται εξαιρετικά αποδοτικός και για τη φετινή χρήση. Εκτός από τα χρήματα που εισέρρευσαν στα κρατικά ταμεία με τις δύο τελευταίες δόσεις του φόρου, μπήκαν στα ταμεία και πρόσθετα χρήματα τον Μάρτιο, με τα συνολικά έσοδα από τον φόρο να προσεγγίζουν πλέον τα 2,7 δισ. ευρώ. Μάλιστα, αν ληφθεί υπόψη ότι έχουν βεβαιωθεί και 500 εκατ. ευρώ τα οποία δεν έχουν εισπραχθεί, είναι τελικώς πολύ πιθανό ότι θα καταγραφεί υπεραπόδοση από τον ΕΝΦΙΑ. 3 Αποδοτικό φαίνεται να αποδεικνύεται και το μέτρο της μείωσης του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης. Ο συνδυασμός των λιγότερων φόρων, της διατήρησης του επιδόματος (έστω και αν πληρώνεται με το σταγονόμετρο προκαλώντας τις αντιδράσεις των καταναλωτών) και της βαρυχειμωνιάς έχει φέρει χρήμα στο κρατικό ταμείο κυρίως από τον ΦΠΑ στο πετρέλαιο θέρμανσης. Κάπως έτσι, το Δημόσιο έχει καταφέρει μέχρι στιγμής να μαζέψει 11,9 δισ. ευρώ μέσα στο πρώτο τρίμηνο και να «πιάσει» τους στόχους που είχαν τεθεί από τον περασμένο Νοέμβριο, όταν ψηφιζόταν ο κρατικός προϋπολογισμός. Σημειωτέον ότι ο προϋπολογισμός εξακολουθεί να προβλέπει πλεόνασμα 3% (ήτοι 5,7 δισ. ευρώ). Αν μάλιστα ληφθεί υπόψη ότι τον Φεβρουάριο υπήρξε υπερσυγκράτηση δαπανών, τότε υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο τα στοιχεία του Μαρτίου να δείξουν πως υπάρχει υπέρβαση των στόχων του πρωτογενούς πλεονάσματος που είχαν τεθεί για το τρίμηνο. Η «λίστα Βαρουφάκη» Αυτή η εικόνα για την εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού εξηγεί σε μεγάλο βαθμό και το περιεχόμενο του e-mail Βαρουφάκη. Ο υπουργός Οικονομικών εκτιμά ότι, αφού μπορεί να εκτελέσει προϋπολογισμό στο πρώτο τρίμηνο μέσα στις χειρότερες δυνατές συνθήκες (προεκλογική περίοδος, αβεβαιότητα λόγω διαπραγματεύσεων, ακραία ανασφάλεια στις τάξεις του κοινού λόγω βομβαρδισμού απειλών περί Grexit ή Grexident, βομβαρδισμός με αρνητικά δημοσιεύματα από ξένα ΜΜΕ και λοιπά... δεινά), ενδεχομένως να μπορεί να τον εκτελέσει με σχετική ασφάλεια και στο υπόλοιπο του έτους. Φυσικά, το 3% πλεόνασμα μοιάζει άπιαστος στόχος από τη στιγμή που η ανάπτυξη δεν θα είναι η προβλεπόμενη (άλλο το 2,9% που έχει εγγραφεί στον προϋπολογισμό και άλλο το 1,4% ή και ακόμη λιγότερο που είναι ο αναθεωρημένος στόχος). Ωστόσο, το 1,5% μοιάζει να μπορεί να επιτευχθεί χωρίς να απαιτούνται πρόσθετα μέτρα, ακόμη και αν κατά την εκτέλεση του προϋπολογισμού συνυπολογιστούν οι πρόσθετες δαπάνες που θέλει να κάνει η κυβέρνηση για το πακέτο της ανθρωπιστικής κρίσης και την καταβολή της 13ης σύνταξης (συνολικά 800 εκατ. ευρώ).

Τα νέα μέτρα του πακέτου Βαρουφάκη

Ο κατάλογος των μέτρων που παρουσιάστηκαν (για την ακρίβεια, διέρρευσαν την προηγούμενη εβδομάδα) έχει εκτιμηθεί ότι μπορούν να αποδώσουν έως και 6,2 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 4,7 δισ. ευρώ από φορολογικά μέτρα. Σε αρκετά σημεία η πρόβλεψη κρίνεται αισιόδοξη, καθώς πολλά από τα μέτρα μπορούν μεν να αποδώσουν, αλλά όχι τόσο σύντομα ώστε να μπορούν να αποφέρουν έσοδα μέσα στο 2015.

Το ότι οι προβλέψεις μπορεί να κρίνονται αισιόδοξες δεν σημαίνει βέβαια ότι δεν θα εκπληρωθεί κανένας στόχος. Παραδείγματα πιθανής επιτυχίας υπάρχουν πολλά:

1 Το υπουργείο Οικονομικών εμφανίζεται αποφασισμένο να ξεκαθαρίσει τις εκκρεμότητες του παρελθόντος και το γεγονός ότι βεβαίωσε το χαράτσι της ΔΕΗ με συνοπτικές διαδικασίες (το θέμα παρέμενε σε εκκρεμότητα από τον περασμένο Ιούλιο) αποτελεί δείγμα γραφής.

Υπάρχουν και άλλες τέτοιες λίστες, όπως τα αυτοκίνητα που δεν είναι ασφαλισμένα, τα αυτοκίνητα που δεν έχουν περάσει ΚΤΕΟ ή τα νομικά πρόσωπα που χρωστάνε τέλος επιτηδεύματος εδώ και δύο χρόνια. Αυτά τα έσοδα μπορούν να εισπραχθούν και είναι αρκετά, καθώς μπορούν να ξεπεράσουν τα 400 εκατ. ευρώ

2 Η λίστα με τα εμβάσματα μπορεί να μην αποφέρει τα 825 εκατ. ευρώ που έχουν εγγραφεί άμεσα, ωστόσο – και μόνο αν προκύψει ότι ο ελεγκτικός μηχανισμός είναι αποφασισμένος να χτυπήσει – τα έσοδα θα έρθουν έστω και άμεσα.

Όποιος ξέρει ότι μέσα από τη διαδικασία του ελέγχου μπορεί να χάσει ακόμη και το 75% των καταθέσεών του είναι πολύ πιθανό ότι θα επιλέξει να κάνει μια συμπληρωματική δήλωση (δόθηκε ήδη η δυνατότητα) για να πληρώσει το πρόσθετο ποσό που θα προκύψει σε δόσεις. Ίσως, μάλιστα, το επόμενο διάστημα υπάρξει και μια κίνηση «περαίωσης» τέτοιων υποθέσεων με σημαντικά εισπρακτικά αποτελέσματα.

3 Οι λοταρίες με τις αποδείξεις είναι μέτρο που έχει αποδώσει στο εξωτερικό, ενώ ταιριάζει και με την ιδιοσυγκρασία του Έλληνα, ο οποίος αρέσκεται στο να «ποντάρει» και να «κερδίζει». Το θέμα είναι αν θα μπορέσει το σύστημα της λοταρίας να ενεργοποιηθεί μέσα στη χρονιά.

4 Η ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών είναι τόσο «γενναία» ώστε μπορεί να κάνει τη διαφορά. Πρακτικά δεν αποκλείεται κανένας, είτε είναι μεγαλο-οφειλέτης είτε είναι φοροφυγάς είτε είναι απλώς «χτυπημένος» από την οικονομική κρίση. Αυτό το γενικό προσκλητήριο είναι που δίνει και τις ελπίδες για μεγάλη ανταπόκριση.

Τα επίμαχα

Ο λογαριασμός φαίνεται να βγαίνει. Παρ’ όλα αυτά η διαπραγμάτευση δεν κλείνει. Δεν δίδεται καν μια ανάσα ρευστότητας στην κυβέρνηση, ώστε να εστιάσει στη διαμόρφωση του προγράμματος που θα ισχύσει μετά τον Ιούνιο. Είναι οικονομικοί οι λόγοι;

Μια πιθανή εξήγηση θα μπορούσε να είναι ότι οι δανειστές θέλουν να εξασφαλίσουν τη δέσμευση της κυβέρνησης ότι δεν θα υλοποιήσει άλλες εξαγγελίες που θα έχουν αποτέλεσμα να εκτροχιαστεί ο προϋπολογισμός. Σε αυτό το πεδίο υπάρχουν δύο σοβαρές εκκρεμότητες: ο ΕΝΦΙΑ και η φορολόγηση των φυσικών προσώπων.

◆ Επειδή ο ΕΝΦΙΑ έχει προϋπολογιστεί να αποδώσει πάνω από 2,6 δισ. ευρώ, η εξαγγελία για κατάργησή του προκαλεί αμηχανία στους δανειστές.

◆ Όταν η αύξηση του αφορολογήτου στις 12.000 ευρώ μπορεί να αφαιρέσει και αυτή 1,5 δισ. ευρώ, δημιουργούνται επιπλέον αμφιβολίες.

Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση έχει διαμηνύσει στους δανειστές ότι θα υπερασπιστεί το πρωτογενές πλεόνασμα.

Έτσι κυκλοφόρησαν και τα σενάρια περί μικρού αφορολογήτου στον ΕΝΦΙΑ της τάξεως των 20-30.000 ευρώ. Έτσι μπήκε στο τραπέζι σενάριο για καθιέρωση πολύ υψηλού φορολογικού συντελεστή στην κατοχή ακινήτων (ακόμη και 2%) για τις πολύ μεγάλες περιουσίες. Κι έτσι άρχισε να μελετάται σενάριο, σύμφωνα με το οποίο το νέο αφορολόγητο των 12.000 ευρώ δεν θα ισχύει για όλους, αλλά μόνο για τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους.

Οι ελεύθεροι επαγγελματίες μελετάται να εξακολουθήσουν να φορολογούνται από το πρώτο ευρώ και μάλιστα με συντελεστή όχι ενιαίο (26% ή 33%), όπως ισχύει σήμερα, αλλά κλιμακωτό, ο οποίος μπορεί να φτάνει και το 45% αν τα εισοδήματα είναι πολύ μεγάλα.

Θα φανούν αυτές οι δεσμεύσεις αρκετές για να κλείσει η προσωρινή συμφωνία; Ή θα επιμείνουν οι δανειστές στις απαιτήσεις τους για απολύσεις στο Δημόσιο, απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων και αυξήσεις των συντελεστών του ΦΠΑ;

Οι επόμενες μέρες θα δείξουν...

ΒαρουφάκηςμέτραδιαπραγμάτευσηδανειστέςIssue: 1859Issue date: 08-04-2015