Η «Κίνηση ΜΑΤ» ως ανατομία της σημερινής κοινωνίας

06:06 2/4/2023 - Πηγή: Το Ποντικι

Στο θέατρο Αθηνών και για περιορισμένο χρόνο, έχουμε τη δυνατότητα να ξαναδούμε την «Κίνηση ΜΑΤ». Είναι μια παράσταση σε σενάριο και σκηνοθεσία Μιχαήλ Άνθη, με ερμηνευτές την Ματθίλδη Μαγγίρα και τον Γιώργο Κοψιδά. Σκηνογραφία η Ροζαμάλια Κυρίου, κοστούμια Μ-Paul, μουσική Χριστόφορος Γερμενής.

Πρόκειται για μία αριστοφανικού τύπου και αξίας σάτιρα, δηλαδή για μια σε βάθος ερμηνεία της πολιτικής, δηλαδή κοινωνικής, πραγματικότητας. Μάλιστα, τούτο γίνεται

με τρόπο ιδιαιτέρως εύγλωττο και διασκεδαστικό για τους θεατές. Για να θυμηθούμε τον κατά Panofsky τρόπο ανάλυσης των έργων τέχνης, πρόκειται για ένα έργο με τρία επίπεδα ανάγνωσης. Το πρώτο είναι το γεγονός, που μας κάνει αυθόρμητα να γελάμε, το δεύτερο είναι το αμέσως συμβολικό, που μας αποκαλύπτει μια αλήθεια που όλοι γνωρίζουμε, αλλά αιδημόνως κάνουμε πως δεν μας αφορά, επίσης και εδώ γελάμε, το τρίτο είναι ένα εγκρυπτόμενο επίπεδο, αυτό που μας οδηγεί σε βαθύτερους τρόπους θεώρησης του σημερινού ανθρώπου. Εδώ μπαίνουμε σε πολυπλοκότερες σκέψεις.

Ένα όργανο της τάξης, αστυνομικός των ΜΑΤ, και μία με ακραίους τρόπους διαμαρτυρόμενη διαδηλώτρια, αποκαλύπτουν τον πραγματικό τους εαυτό. Από αρχικώς αντίπαλοι, έρχονται σε μία περίεργη, έως ερωτική, σχέση μεταξύ τους, αφήνοντας κατά μέρος τις αρχικές τους αντιπαλότητες. Αμφότεροι αποτελούν σύμβολα της κοινωνίας μας, που γλαφυρώς αποδεικνύουν την υποκρισία τόσο των δήθεν εγγυητών της κοινωνικής τάξης, όσο και των δήθεν αρνητών του τρόπου που είναι δομημένες οι σημερινές κοινωνίες.

Από τη μια μεριά λοιπόν, βρίσκεται ο άνδρας με τις γκέτες και τo γκλόπ. Είναι ένας κλασικός φαλλοκράτης, που θεωρεί τον εαυτό του -ως άνδρα- ανώτερο από τη γυναίκα, αλλά ταυτοχρόνως παραλύει και κλαίει όταν η γυναίκα του τον αφήνει, όχι για έναν άλλον άνδρα, αλλά για μια άλλη γυναίκα. Από την άλλη, βρίσκεται μία κατ’ έξιν διαδηλώτρια, που νομίζει πως μάχεται εναντίον του «συστήματος», αλλά αποδεικνύεται βουτηγμένη και τελικώς εξαρτώμενη από αυτό. Αυτήν μάλιστα την εξάρτησή της, τη δηλώνει εξ αρχής, αλλά μας την υπενθυμίζει και στο τέλος της παράστασης. Αυτές οι αποκαλύψεις εκφράζουν γλαφυρά τον σημερινό άνθρωπο, που είτε δεν έχει συνείδηση του εαυτού του και παραπαίει σε ψευδαισθήσεις, είτε είναι απολύτως υποκριτής, προς αποκόμιση ωφελημάτων, κατά τη νεωτερική έννοια του όρου αυτού. Είτε και τα δύο αυτά μαζί.

Οι δύο ηθοποιοί-ερμηνευτές, απογειώνουν το κείμενο του Άνθη. Το ερμηνεύουν σαν να το έγραψαν οι ίδιοι, πιστεύουν στην αλήθεια του και κυριολεκτικά χαίρονται με την παράσταση το ίδιο με τους θεατές τους. Φαίνεται πως κατανοούν πως αποκαλύπτουν, με τρόπο γλαφυρό αλλά και λυτρωτικό για τους θεατές τους, ανώτερες αλήθειες. Τούτος άλλωστε είναι, δηλαδή πρέπει να είναι, ο ρόλος του Θεάτρου, της Κωμωδίας και της Τραγωδίας, για να είναι συνεπής στα αρχαιοελληνικά διδάγματα.

Είναι το δεύτερο, κατά τη γνώμη μας, έργο του Άνθη -μετά το «Φύλλο Σιγής»- που βρίσκεται σε τέτοιο επίπεδο. Είμαστε σίγουροι πως θα συνεχιστεί…

*Ο Νικήτας Χιωτίνης είναι ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής

Διαβάστε επίσης:

Εθνική απαίτηση η μη καταστροφή των δανειοληπτών

«Σπάσε τη σιωπή»

Ο Ανδρουλάκης, ο «άγνωστος Χ» και τα σενάρια για Βενιζέλο