Η παγκοσμιοποίηση του δημόσιου χρέους

07:28 25/5/2015 - Πηγή: Το Ποντικι

ΚΟΣΜΟΣΈντυπη Έκδοση

Του Νίκου Γεωργιάδη

Το ποσοστό του δημοσίου χρέους των χωρών παγκοσμίως ανέρχεται φέτος στο 286% του παραγόμενου παγκοσμίως ακαθάριστου προϊόντος. Πρόκειται για ένα στοιχείο που προκαλεί ανατριχίλα σε όλους τους συνετούς οικονομολόγους. Από το 2007-2008 έως σήμερα η Κίνα τετραπλασίασε το χρέος της, που ανέρχεται πλέον στα 28 τρισ. δολάρια. Το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ από 9 τρισ.

δολάρια το 2007 έφθασε τα 19 τρισ. το 2015. Οι αριθμοί προκαλούν ζάλη. Το αποτέλεσμα της παγκόσμιας αυτής οικονομικής πραγματικότητας στο ανθρώπινο επίπεδο προκαλεί κατάθλιψη. Κάθε κάτοικος του πλανήτη χρωστάει αυτήν τη χρονική στιγμή 28.000 δολάρια. Αν αναλογιστεί κάποιος ότι τα 3 δισ. κάτοικοι του πλανήτη ζουν με έσοδα λιγότερα από 2 δολάρια την ημέρα, τότε γίνεται αμέσως αντιληπτό πως το κατά κεφαλήν χρέος αυξάνεται δραματικά για εκείνους τους πολίτες του κόσμου που ζουν σε χώρες ικανές να αντεπεξέλθουν θεωρητικά στις υποχρεώσεις τους. Σύμφωνα με την περίφημη εξίσωση του Καρόλου Μαρξ, αν ο λόγος μεταξύ Κεφαλαίου και Κέρδους τείνει προς το μηδέν, τότε αντιμετωπίζεται άμεσα το ενδεχόμενο πολέμου. Ο γκουρού της σύγχρονης συστημικής αριστερής σκέψης Τομά Πικετί διαφωνεί, διότι απλώς επιθυμεί να διατηρήσει την αισιοδοξία του. Ισχυρίζεται πως η προοπτική του πολέμου ακυρώνεται εάν φορολογηθεί άπαξ ο παγκόσμιος πλούτος, όπου δραστηριοποιείται, με 10%. Το ποσό αυτό είναι αρκετό για να εκμηδενίσει τη φούσκα, αλλά και για να επαναφορτίσει τις μπαταρίες του παγκόσμιου καπιταλισμού. Ο Πικετί, άριστο δείγμα σύγχρονης οικονομικής σκέψης, επιμένει να αγνοεί πως ο καπιταλισμός δεν ενδιαφέρεται να σώσει τον κόσμο, αλλά να τον καθυποτάξει. Η λογική του δεν συμπεριλαμβάνει «διασωστικές» προοπτικές. Είναι ικανός να αυτοκτονήσει αναμένοντας τον επόμενο οικονομικό κύκλο - σπιράλ ανάπτυξης. Εν κατακλείδι: Το παγκόσμιο δημόσιο χρέος των κρατών έφθασε το 2015 το αστρονομικό ποσό των 199 τρισ. δολαρίων. Θυμηθείτε πως η Ελλάδα, με τα 240 δισεκατομμυριάκια χρέος, που αντιστοιχεί στο 175,1% του ΑΕΠ της, βρίσκεται από το 2010 στη ζώνη της χρεοκοπίας. Η θολή εικόνα του χάρτη Δύο στοιχεία καθόρισαν τη σημερινή γεωπολιτική εικόνα του πλανήτη και εξηγούν την αποσταθεροποίηση των συστημικών ισορροπιών μετά την καταλυτική κατάρρευση του δυαδικού συστήματος κυριαρχίας με την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης. ♦ Κατ’ αρχάς, η πρώτη επίθεση των ΗΠΑ στον Περσικό Κόλπο μετά την κατάληψη του Κουβέιτ και την απειλή κατά της Σαουδικής Αραβίας από το σύστημα εξουσίας της Βαγδάτης. Θυμίζουμε πως το Ιράκ είχε μόλις εξέλθει από τον πόλεμο με το Ιράν θεωρώντας εαυτόν νικητή. Όπως σημειώνει και το Ινστιτούτο Stratfor, οι ΗΠΑ επεμβαίνουν πάντα όταν ένας τοπικός ηγεμόνας αμφισβητεί το υφιστάμενο status quo που η Αμερική έχει επιβάλει ή αποδεχτεί.♦ Το δεύτερο στοιχείο αφορά την κατάρρευση της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Η επέμβαση της Δύσης αποτέλεσε τον επίλογο μιας διαδικασίας κατά την εξέλιξη της οποίας παίχτηκε ο ζητούμενος κυρίαρχος ρόλος της Γερμανίας (πρώτη φορά μεταπολεμικά) αλλά και η σύγκρουση συμφερόντων της Δύσης με τη νέα Ρωσία στο μαλακό υπογάστριο της Μέσης Ευρώπης (Mitel Europa) των Δυτικών Βαλκανίων. Υπενθυμίζεται πως η μακρόχρονη σύγκρουση μεταξύ Αυστρίας και Ρωσίας στον χώρο των Δυτικών Βαλκανίων, ιδιαίτερα μετά το 1913, αποτέλεσε τον πυρήνα της σύγκρουσης του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου με επίκεντρο την ενσωμάτωση της Βοσνίας από τη Βιέννη και στη συνέχεια την – με αυστριακή ευλογία και στήριξη – ίδρυση της Αλβανίας, που οδήγησε στην άμεση αντιπαράθεση Βιέννης - Βελιγραδίου. Σημειώνεται πως η κατάρρευση της Γιουγκοσλαβίας νομιμοποιείται από την αναγνώριση, παρά τις έντονες διαφωνίες της Κροατίας, της Σλοβενίας και της Βοσνίας, ύστερα από πραξικοπηματική διπλωματική ενέργεια του Χανς Ντίτριχ Γκένσερ, ο οποίος «έσυρε» Ευρώπη, ΗΠΑ και ΝΑΤΟ στην αποδοχή τετελεσμένων. Πρόκειται για την πρώτη, ξεκάθαρη και αναμφισβήτητη νίκη της μεταπολεμικής Γερμανίας ως προς την επικαρπία οφέλους από τον παγκόσμιο μετασχηματισμό ισορροπιών μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Τα δύο αυτά μείζονος σημασίας γεγονότα, ο πρώτος Πόλεμος του Κόλπου και η κατάρρευση της Γιουγκοσλαβίας, σηματοδότησαν την έναρξη της διαδικασίας αποσταθεροποίησης εντός της Ευρασίας και στην άμεση περιφέρειά της, τη Μέση Ανατολή. Αν παρατηρήσουμε προσεκτικά τον παγκόσμιο χάρτη, αντιλαμβανόμαστε πως η αποσταθεροποίηση αυτή αφορά το σύνολο του Μεσαίου Χώρου. Ως γνωστόν, αυτός που κυριαρχεί στον Μεσαίο Χώρο κυριαρχεί ή συγκυριαρχεί στον κόσμο. Χαίρε, Κλαούζεβιτς. Η 11η Σεπτεμβρίου έρχεται να «θεσμοποιήσει» σε παγκόσμιο επίπεδο την έναρξη της σταδιακής αποσταθεροποίησης των συστημικών δεδομένων. Κίνα και εμπλοκή ΗΠΑ - Ρωσίας Κανείς ποτέ δεν κατάλαβε αν η Ρωσία είναι ένας «εσαεί αδύναμος» ή ένας «ανέκαθεν υπολογίσιμος» αντίπαλος. Η σύγχρονη Ιστορία, από τους ναπολεόντειους πολέμους έως σήμερα, παλεύει ανάμεσα στα δύο δόγματα αντιμετώπισης του ρωσικού παράγοντα. Η κρίση χρέους της Ευρωζώνης και η αδυναμία διατήρησης της εξαγωγικής δυναμικής της Γερμανίας προς την Άπω Ανατολή, κυρίως την Κίνα και δευτερευόντως τη Ρωσία, είναι τα επιφαινόμενα μιας προαναγγελθείσας κρίσης κατακερματισμού του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, που έχει βέβαια τις ρίζες του στη νομοτελειακά αναποτελεσματική Συνθήκη του Μάαστριχτ και στην επίσης νομοτελειακή γερμανική κυριαρχία που συνεπάγεται το όλο εγχείρημα. Τον κατακερματισμό αυτόν επιχείρησε να εκμεταλλευτεί η Ρωσία αφενός υπερτονίζοντας την ενεργειακή εξάρτηση της Μέσης Ευρώπης από το φυσικό της αέριο, αλλά και με την αντιμετώπιση ως κυρίαρχου του παιχνιδιού της κρίσης στην Ουκρανία. Τα δύο αυτά στοιχεία «ξύπνησαν» την Ουάσιγκτον, η οποία, όπως είπαμε, κινητοποιείται όταν κάποιος «τοπικός», κατά την άποψή της, ηγεμόνας απειλεί το status quo. Μόνο που το 2014 η στρατιωτική κυριαρχία του ΝΑΤΟ στο ευρασιατικό θέατρο αναμέτρησης, οι τοπικοί συσχετισμοί, αλλά και οι διπλωματικοί και οικονομικοπολιτικοί, δεν είναι εκείνοι που επικρατούσαν την επομένη της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης. Η Ουάσιγκτον το γνωρίζει. Η εμπλοκή της στο Ουκρανικό έγινε για λόγους γεωπολιτικούς, λόγω των ενεργειακών οδών, διπλωματικούς, αφού αμφισβητείται η κυριαρχία της στα τεκταινόμενα στην Ευρασία, αλλά και γιατί ο ρωσικός παράγοντας «σήκωσε κεφάλι» στο χωράφι της Μέσης Ανατολής, διεκδικώντας και ρόλο μείζονος προμηθευτή στο Ιράν. Η εμπλοκή του αμερικανικού παράγοντα ήταν απολύτως επιβεβλημένη για τα δεδομένα του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας στον Λευκό Οίκο. Απλώς σημειώνεται πως η εμπλοκή της Αγγλίας στη δυναμική των αλλαγών στην ηπειρωτική Ευρώπη πριν από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο συνετελέσθη μετά την προσωρινή διευθέτηση των ρωσικών απαιτήσεων στην Κασπία και την Περσία. Θυμίζουμε ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται αυτή τη στιγμή στο κρισιμότερο σημείο διευθέτησης των σχέσεών τους με την Περσία. Διευθέτηση που αφορά το σύνολο του μετώπου από το Ιράκ και τον Καύκασο έως τα σύνορα με το Πακιστάν στο Βελουχιστάν.

Η μυστική επιδρομή της Delta Force και ο βάλτος της Τζιχάντ

Τη νύχτα της 14ης προς 15η Μαΐου η αιχμή του δόρατος των ενόπ λων δυνάμεων των ΗΠΑ επέδραμε στην ανατολική Συρία. Στόχος η αφρόκρεμα της ηγεσίας του Ισλαμικού Κράτους. Η επιδρομή κρίθηκε επιτυχής. Σκοτώθηκε ο αρχιτέκτονας της υποδομής παράνομης πώλησης υδρογονανθράκων των τζιχαντιστών στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου. Στην επιδρομή συμμετείχαν τα ελικόπτερα Blackhawk, τεχνολογίας Stealth, και αεροσκάφη μεταβλητού στροφίου.

Η επιχείρηση απαιτούσε εξαιρετικά μεγάλη δύναμη υποστήριξης. Κανείς δεν γνωρίζει τη βάση εκκίνησης του εγχειρήματος. Κατά τους αναλυτές, η επέμβαση της δύναμης Delta σηματοδοτεί τη σταδιακή εμπλοκή των ΗΠΑ σε χερσαίες επιχειρήσεις κατά του ISIS.

Στις 19 Μαΐου ο υπουργός Άμυνας του Ιράν επισκέπτεται αιφνιδιαστικά τη Βαγδάτη. Θυμίζει ταινία επιστημονικής φαντασίας. Είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι ανάλογο από την εποχή του πολέμου Ιράκ - Ιράν αλλά και από την ανατροπή των εδαφικών δεδομένων μεταξύ σουνιτών και σιιτών στη Μέση Ανατολή μετά και τη δεύτερη αμερικανική επέμβαση στον Περσικό Κόλπο.

Κάτι σημαντικό συντελείται λοιπόν στην Εγγύς και Μέση Ανατολή. Τον Ιούνιο αναμένεται η τελική συμφωνία των ΗΠΑ με την Περσία των αγιατολάδων. Η Τεχεράνη εισέρχεται για τα καλά στον πόλεμο διευθέτησης των επόμενων συνόρων στο Ισλάμ μεταξύ σιιτισμού και σουνιτισμού. Ο πόλεμος θα κρατήσει χρόνια. Οι ανάγκες για υδρογονάνθρακες επίσης.

Το Βερολίνο πρώτη φορά μεταπολεμικά αρχίζει να εκφράζει το έκδηλο ενδιαφέρον του για τα τεκταινόμενα στην ανατολική Μεσόγειο. Η καγκελαρία υιοθετεί, παραφρασμένο έστω, το δόγμα του Νίκου Κοτζιά περί γεωοικονομικού ρόλου της Ελλάδας στην περιοχή. Οι Αμερικανοί έχουν καταθέσει τις ευλογίες τους για τη σύμπραξη Αθήνας, Λευκωσίας, Καΐρου, το Ισραήλ συμφωνεί, η Τουρκία δεν διαφωνεί και ο νέος πρόεδρος των Τουρκοκυπρίων τα βάζει έως εκεί που τον παίρνει με τον Ταγίπ Ερντογάν.

Τα σημάδια είναι καλά και οι οιωνοί θετικοί, λένε οι αστρολόγοι που εντρυφούν στην παγκόσμια διπλωματία. Σε αυτό το περιβάλλον, το βαλκανικό, το μεσογειακό, το μεσανατολικό, στο περιβάλλον μιας κλιμακούμενης αντιπαράθεσης ΗΠΑ - Ρωσίας και τοπικής αντιπαράθεσης Βερολίνου - Μόσχας, με την Ουάσιγκτον να εμπλέκεται όλο και περισσότερο στο ισλαμικό βαλτονέρι της Μεσοποταμίας, η Αθήνα επιχειρεί να επιβιώσει. Τα χρόνια είναι δύσκολα, αλλά οι ευκαιρίες είναι προκλητικά εμφανείς.

Ο πόλεμος κυριαρχίας Μόσχας - Βερολίνου στα Δυτικά Βαλκάνια

Η υποδοχή αυτοκράτορα που επιφύλαξαν οι Σέρβοι στον Βλαντίμιρ Πούτιν στο Βελιγράδι έφερε στην επιφάνεια την κρίση που σοβούσε εδώ και καιρό στη Δυτική Βαλκανική και σηματοδοτεί την αντιπαράθεση Βερολίνου - Μόσχας στην περιοχή.

Η αντιπαράθεση αυτή – με επίκεντρο τις πολιτικά «σαθρές» εδαφικές οντότητες του Κοσόβου, της ΠΓΔΜ, της Βοσνίας δυνητικά αλλά και του Νόβι Πάζαρ εντός της Σερβίας, που εφάπτεται του Μαυροβουνίου με κυρίαρχο μουσουλμανικό στοιχείο – παρακολουθεί ως «αντίβαρο» τις εξελίξεις στο Ουκρανικό ζήτημα, που είναι το μείζον.

Λες και δεν πέρασε ούτε μία ημέρα από τη βαλκανική κρίση στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, όταν η Αυστρία ενσωμάτωνε τη Βοσνία και απαιτούσε την ίδρυση αλβανικού κράτους και στη συνέχεια με απειλή πολέμου πετύχαινε την απαγκίστρωση των Σέρβων και Μαυροβούνιων από τη Βόρεια Αλβανία (Σκόδρα), την οποία είχαν καταλάβει με τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912 και 1913. Το Βελιγράδι τότε απήλαυε της στήριξης της Αγίας Πετρούπολης. Τώρα της Μόσχας (;), αλλά έως πότε και μέχρι ποιο σημείο;

Όταν οι Δυτικοί παρουσίαζαν στον Μιλόσεβιτς το σχέδιο ειρήνευσης του Ραμπουγιέ, ο αειθαλής Χένρι Κίσινγκερ χαρακτήριζε απαράδεκτους τους όρους της συμφωνίας λέγοντας πως στην παγκόσμια διπλωματία αυτό το κείμενο έχει συνταχθεί για να απορριφθεί. Όντως το Βελιγράδι απέρριψε τους όρους και τα ΝΑΤΟϊκά αεροσκάφη άρχισαν τους βομβαρδισμούς. Περιέργως πώς, το καλοκαίρι του 1914 ένα άλλο κείμενο, που συνέταξε η αυστριακή διπλωματία, έφθανε στο Βελιγράδι εν είδει τελεσιγράφου.

Ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών χαρακτήριζε τότε το κείμενο αυτό απαράδεκτο, αφού το περιεχόμενό του προδιέγραφε ήδη την απόρριψή του. Στο Βελιγράδι ο πρωθυπουργός Πάσιτς απέρριψε το τελεσίγραφο με την παρότρυνση του Ρώσου πρέσβη στο Βελιγράδι και φανατικού οπαδού της ρωσοσερβικής συμμαχίας. Ο Μιλόσεβιτς απέρριψε, έναν αιώνα μετά, το τελεσίγραφο των Δυτικών εμπιστευόμενος τον δικό του πρέσβη στη Μόσχα, τον αδελφό του δηλαδή. Τελικά η Σερβία επέζησε του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου λόγω των συμμάχων της Αντάντ. Η Σερβία του Μιλόσεβιτς επέζησε ακρωτηριασμένη χωρίς η Μόσχα να είναι σε θέση να ενεργήσει. Η Ιστορία πολλές φορές κάνει κύκλους.

Αμέσως μετά τη θριαμβευτική επίσκεψη Πούτιν στη Μόσχα, τα Τίρανα, διά του πρωθυπουργού τους Έντι Ράμα, «θυμήθηκαν» τη Μεγάλη Αλβανία και την ένωση με το Κόσοβο.

♦ Λίγες εβδομάδες αργότερα 40 αλβανόφωνοι του UCK επιτέθηκαν κατά συνοριακού φυλακίου της ΠΓΔΜ στα «φίλια» εδάφη του Τετόβου.

♦ Χωρίς χρονοτριβή, τα Τίρανα κλιμάκωσαν την αντιπαράθεσή τους με την Αθήνα στο θέμα της ΑΟΖ στο Ιόνιο.

♦ Αμέσως μετά ξέσπασε πολιτική θύελλα στα Σκόπια με το θέμα των ηλεκτρονικών υποκλοπών. «Καπάκι», ύστερα από δύο εβδομάδες, καταγράφτηκαν οι βίαιες συγκρούσεις στο Κουμάνοβο με τις ειδικές δυνάμεις του εθνικιστή πρωθυπουργού Γκρουέφκσι να συγκρούονται με αντάρτες του UCK. Απολογισμός: 22 νεκροί.

♦ Η Βουλγαρία ανακοίνωσε την ενίσχυση των συνόρων της. Η Σερβία το ίδιο.

♦ Άκρα του τάφου σιωπή από την Ουάσιγκτον.

♦ Αφύσικα μετριοπαθής η στάση της Ε.Ε.

♦ Αφύσικα επιθετική η στάση του Κρεμλίνου με έντονη φιλοσερβική χροιά.

♦ Ο πρωθυπουργός της Αλβανίας θέτει υπό αμφισβήτηση την ελληνική ΑΟΖ στο Ιόνιο και ζητά χάρτες με τα σημεία των εξορύξεων υδρογονανθράκων εντός ελληνικού εδάφους έξω από τα Ιωάννινα.

♦ Ο Ταγίπ Ερντογάν χύνει δάκρυα ισλαμικού πάθους στα εγκαίνια τεμένους στην Αλβανία. Το σκηνικό στήνεται.

Όλα αυτά συμβαίνουν περίπου ταυτόχρονα με τις εξαγγελίες περί αγωγών φυσικού αερίου και άλλων τινών από τον Καύκασο και τη Ρωσία μέσω Τουρκίας και Ελλάδας που θα κατευθύνονται προς Αδριατική και Δυτικά Βαλκάνια. Στο παιχνίδι παρόντες οι Gazprom, BP, Shell, ENI, Total και οι θυγατρικές τους. Στην Αθήνα συνεδριάζουν εν κρυπτώ στο Hilton οι συμμέτοχοι στην κατασκευή του ΤΑΠ από το Αζέρι στα Βαλκάνια. Το αφεντικό της Gazprom Αλεξέι Μίλερ βρέθηκε προ ημερών στην Αθήνα για τον άλλον αγωγό από το Νοβοροσίσκ στην ευρωπαϊκή Τουρκία.

Ποιος αμφισβητεί στην πράξη την αντιπαράθεση Βερολίνου και Μόσχας στο μαλακό υπογάστριο της Μέσης Ευρώπης; Μόνον εκείνοι που αμφισβητούσαν την αντιπαράθεση Αγίας Πετρούπολης - Βιέννης τα δύσκολα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα.

χρέοςπαγκοσμιοποίησητζιχάντΑΕΠοικονομίαIssue: 1865Issue date: 21-05-2015Has video: