Κίνδυνος τα «ζόμπι» για τις τράπεζες

07:51 9/5/2016 - Πηγή: Το Ποντικι

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΈντυπη Έκδοση

Πώς μπορούν να απελευθερωθούν κεφάλαια για δανεισμό της οικονομίας

Πότε θα μπορούν οι τράπεζες να δανείσουν επιχειρήσεις και νοικοκυριά; Αυτό είναι το βασικό ερώτημα που απαντά στο ζητούμενο της ανάπτυξης για την οποία δίνεται «μάχη». Προηγουμένως, όμως, θα πρέπει να σπάσει ο «φαύλος κύκλος» στον οποίο έχει περιέλθει η χώρα, ώστε να απομακρυνθούν οι λόγοι για τους οποίους το τραπεζικό σύστημα – που είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την πορεία της χώρας – αδυνατεί να συνεισφέρει στην τόνωση

της αγοράς και την ενίσχυση της απασχόλησης. Τραπεζικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι ο σημαντικότερος κρίκος της αλυσίδας που οδηγεί στην ανάπτυξη είναι το τραπεζικό σύστημα. Και εξηγούν ότι η εις βάθος εξυγίανση του τραπεζικού κλάδου είναι το πρώτο σημαντικό βήμα για να καταστεί ικανό να χορηγήσει ξανά δάνεια σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα το πρόβλημα υπάρχει και στα δύο σκέλη του ισολογισμού τους. Δηλαδή και στο ενεργητικό των τραπεζών (στα δάνεια) και στο παθητικό (στις καταθέσεις). Οι ίδιοι αναλυτές εκτιμούν ότι η αποτελεσματική αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων θα βοηθήσει καθοριστικά τόσο το σκέλος του ενεργητικού των τραπεζών όσο και αυτό του παθητικού. Τονίζουν ακόμη ότι, αν δεν αντιμετωπιστούν από τις τράπεζες με ριζικό τρόπο τα «μη εξυπηρετούμενα δάνεια», τότε ενδέχεται να μετατραπούν σε... ζόμπι. Οι ίδιοι προσθέτουν ότι ο βασικός ρόλος των τραπεζών είναι ο δανεισμός στην πραγματική οικονομία, διαδικασία η οποία έχει σαφέστατα οπισθοχωρήσει εδώ και πάνω από έξι χρόνια λόγω της φυγής των καταθέσεων και του κλεισίματος των αγορών. Η προσωρινή ρευστότηταΣημειώνεται επιπλέον ότι η ρευστότητα που αντλούν οι τράπεζες από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Τράπεζα της Ελλάδος χορηγείται χάρη στις εξασφαλίσεις που δίνουν οι τράπεζες, όπως π.χ. «πακέτα» δανείων που έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους. Οι ελληνικές τράπεζες, όμως, δεν διαθέτουν πολλά ακόμα «πακέτα» δανείων για να δώσουν ως εξασφάλιση στην ΕΚΤ και αυτός είναι ένας από τους λόγους για τον οποίο επιβλήθηκε ο περιορισμός στην κίνηση κεφαλαίων. Όμως, το σημαντικότερο στοιχείο είναι ότι, ακόμα και αν είχαν επιπλέον «εξασφαλίσεις» για να προσφέρουν στους μηχανισμούς του ευρωσυστήματος, δεν θα μπορούσαν να το πράξουν, καθώς το τραπεζικό σύστημα δεν επιτρέπεται να δανειστεί από αυτούς τους μηχανισμούς πλεονάζουσα ρευστότητα και κυρίως για τους σκοπούς δανεισμού της πραγματικής οικονομίας. Για την ακρίβεια, συμβαίνει το αντίθετο: Ο ευρωπαϊκός μηχανισμός, είτε απευθείας από το ευρωσύστημα είτε μέσω της Τράπεζας της Ελλάδος, εξυπηρετεί μόνο τον ισοσκελισμό στα βιβλία των τραπεζών κάθε βράδυ. Τα «δανεικά» κεφάλαια ρευστότητας από τους δύο θεσμούς είναι εξ ορισμού προσωρινού χαρακτήρα και δίνονται από την ΕΚΤ και τον ELA μόνο εφόσον υπάρχει ενεργό μνημόνιο για τη σταθερότητα της χώρας. Πέντε προϋποθέσειςΜε βάση όλα τα παραπάνω, οικονομολόγοι και τραπεζικοί αναλυτές καταλήγουν σε πέντε βασικές προϋποθέσεις που θα πρέπει να ικανοποιηθούν για να μπορέσουν οι τράπεζες να δανείσουν ξανά στην πραγματική οικονομία. 1 Η πρώτη αφορά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης της χώρας που θα στηρίξει και το τραπεζικό σύστημα. 2 Η δεύτερη αφορά την πλήρη εφαρμογή των σχεδίων αναδιάρθρωσης. Η υλοποίηση αυτών των σχεδίων θα βάλει σταδιακά τις τράπεζες σε δρόμο επιστροφής στην κερδοφορία. Τα συμφωνημένα προγράμματα αναδιάρθρωσης των τραπεζών περιέχουν και πωλήσεις στρατηγικών και μη στρατηγικών θυγατρικών / περιουσιακών στοιχείων, τα οποία επίσης απελευθερώνουν ρευστότητα και εποπτικά κεφάλαια και θα βοηθήσουν σημαντικά στην ταχύτερη επιστροφή των τραπεζών στις αγορές. Τραπεζικοί παράγοντες εκτιμούν ότι η πώληση δανείων ή/και η δημιουργία ενός «οχήματος ειδικού σκοπού» (SPV) θα βοηθούσε επίσης προς αυτήν την κατεύθυνση. Όλες αυτές οι πρακτικές έχουν εφαρμοστεί κατ’ επανάληψη και σε χώρες του εξωτερικού. 3 Η τρίτη προϋπόθεση είναι να επιστρέψουν οι καταθέσεις που έχουν φύγει από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, γεγονός το οποίο θα γίνει ορατό αφού το πολιτικό σύστημα καταφέρει να κερδίσει εκ νέου την εμπιστοσύνη των καταθετών. Στόχος είναι το ύψος καταθέσεων να υπερβαίνει το ύψος των συνολικών δανείων, δηλαδή να βελτιώσουν την οργανική ρευστότητά τους. 4 Η τέταρτη προϋπόθεση είναι να απεξαρτηθούν σταδιακά οι τράπεζες από τη ρευστότητα που αντλούν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τον έκτακτο μηχανισμό παροχής ρευστότητας της Τράπεζας της Ελλάδος (ELA). 5 Η πέμπτη προϋπόθεση είναι να βγουν στις αγορές για να αντλήσουν πλεονάζουσα ρευστότητα που θα μπορέσει να χρηματοδοτήσει νέα δάνεια σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Βασικοί παράγοντες όλης αυτής της διαδικασίας είναι ο συνδυασμός του πόσο γρήγορα και ποια ποσά μπορούν να εισπράξουν οι τράπεζες από τα «κόκκινα» δάνεια, πόσο σύντομα θα εκτελεστούν τα προγράμματα αναδιάρθρωσής τους, θα επιστρέψει η οικονομία στην ανάπτυξη και πόσο γρήγορα η ανάπτυξη θα επιτρέψει σε πολλούς δανειοδοτούμενους να εξυπηρετήσουν κανονικά τα δάνειά τους και να ανακοπεί ο ρυθμός αύξησης νέων «κόκκινων» δανείων. Οικονομολόγοι εκτιμούν ότι αυτά δεν μπορούν να γίνουν πριν από τη διετία και τονίζουν ότι κυβέρνηση, δανειστές και τράπεζες θα πρέπει να πάρουν γενναίες και σύνθετες αποφάσεις για να επιταχυνθεί η διαδικασία εξυγίανσης των τραπεζών, ώστε να καταστεί δυνατόν τα πιστωτικά ιδρύματα να ξαναπαίξουν το συντομότερο τον βασικό τους ρόλο, που δεν είναι άλλος από το να χρηματοδοτήσουν την ελληνική οικονομία.ΤράπεζεςρευστότητακεφάλαιαIssue: 1915Issue date: 05-05-2016Has video: