Κωνσταντινούπολη: Η ιστορία μιας πόλης μέσα από τα ονόματά της (Photos)

08:30 10/4/2019 - Πηγή: Το Ποντικι

ΕΛΛAΔΑΈντυπη Έκδοση

Στις 28 Μαρτίου του 1930, η Κωνσταντινούπολη μετονομάζεται σε Ιστανμπούλ. Ωστόσο, η πόλη αυτή καθώς και τα ονόματά της είχαν ήδη τη δική τους ιστορία.

Αρχικά η πόλη ιδρύθηκε το 658 - 657 π.Χ. από τον Βύζαντα, που θεμελίωσε έτσι μια από τις πιο σημαντικές πόλεις στην Ιστορία της ανθρωπότητας. Ο Βύζας, επικεφαλής μιας αποικιακής επιχείρησης που είχε οργανώσει η πόλη των Μεγάρων, οδήγησε τους Μεγαρείς αποίκους στην περιοχή του Βοσπόρου. Εκεί, οι Μεγαρείς ίδρυσαν μια νέα πόλη, στην

οποία έδωσαν το όνομα του ιδρυτή της κι ονομάστηκε Βυζάντιο. Εδώ να σημειώσουμε ότι ακόμα πιο πριν, σύμφωνα με τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο, ιστορικό του 1ου αιώνα μ.Χ., η ονομασία του πρώτου οικισμού στην περιοχή ήταν Λύγος.

Η απεικόνιση του Βύζαντα σε αρχαίο νόμισμα

Αιώνες μετά, στη διάρκεια της ρωμαϊκής περιόδου, το 196 μ.Χ. και για σύντομο χρονικό διάστημα, ο αυτοκράτορας Σεπτίμιος Σεβήρος την ονόμασε Augusta Antonina προς τιμήν του γιου του, Αντωνίου.

Το όνομα της πόλης άλλαξε ξανά επί αυτοκράτορα Μεγάλου Κωνσταντίνου Α’. Ο Κωνσταντίνος στα εγκαίνιά της το 330 τη μετονόμασε Nova Roma (Νέα Ρώμη), ονομασία που κατοχυρώθηκε διά νόμου. Ωστόσο, σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες, αυτή την περίοδο κυκλοφορούσαν διάφορες ονομασίες, όπως: Η Νέα, δευτέρα Ῥώμη, Alma Roma / Ἄλμα Ῥώμα, Βυζαντιάς Ῥώμη, ἑῴα Ῥώμη (Ανατολική Ρώμη), Roma Constantinopolitana. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι η ονομασία Νέα Ρώμη χρησιμοποιείται ακόμα από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.

Προσωποποιημένη απεικόνιση της Κωνσταντινούπολης

Ως Κωνσταντινούπολη (Πόλη του Κωνσταντίνου) απαντάται επίσημα για πρώτη φορά την περίοδο του αυτοκράτορα Θεοδοσίου Β’ (408-450 μ.Χ.). Με αυτή την ονομασία η πόλη έγραψε τη δική της ιστορία ανά τους αιώνες, καθώς παρέμεινε η επίσημη και διεθνής ονομασία της από τον 5ο αιώνα έως και τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, όταν και με τις μεταρρυθμίσεις του Κεμάλ Ατατούρκ στην Τουρκία άλλαξε η ονομασία της πόλης και ζητήθηκε να αλλάξει και η ονομασία διεθνώς.

Στο μεταξύ η πόλη αναφερόταν σε διαφορές περιόδους και ως «Βασιλίς των πόλεων», «Μεγαλόπολις» και «Επτάλοφος».

Από Κωνσταντινούπολη σε Ιστανμπούλ

Η αναφορά της πόλης ως Ιστανμπούλ συναντάται για πρώτη φορά τον 10ο αιώνα σε αρμενικές και αραβικές και κατόπιν και σε τουρκικές πηγές, και κατά τα φαινόμενα προέρχεται από την ελληνική φράση εἰς τὴν Πόλιν, η οποία χρησιμοποιούνταν για να υποδηλώσει την κατεύθυνση κάποιου ατόμου ή την τοποθεσία κάποιου συμβάντος στην πόλη της Κωνσταντινούπολης. Η ονομασία Ιστανμπούλ ήταν σε κοινή χρήση στην καθομιλουμένη τουρκική πριν από την κατάκτηση της πόλης το 1453, αν και ως επίσημη ονομασία από τις οθωμανικές αρχές διατηρείτο το Κωνσταντινίγιε.

Χάρτης του 1525 από τον Πίρι Ρέις όπου η πόλη αναφέρεται ως Κωνσταντινίγιε

Η σχετική ονομασία επιβεβαιώνεται στα οθωμανικά νομίσματα έως και τα τέλη του 17ου αιώνα, και κατόπιν και κατά τον 19ο αιώνα, ενώ η οθωμανική αυλή και τα επίσημα έγγραφα αναφέρονταν στην πόλη ως το σουλτανάτο της Κωνσταντινίγιε, όπως και στα βιβλία του 19ου αιώνα. Παράλληλα στην ίδια περίοδο, η ονομασία Ιστανμπούλ είχε επίσης ευρεία χρήση στους τίτλους των υψηλόβαθμων Οθωμανών διοικητών (Ιστανμπούλ αγάς) και τους δικαστικούς άρχοντες (Ιστανμπούλ εφέντης) της πόλης, ενώ η ονομασία αυτή συναντάται και σε διάφορες άλλες παραπλήσιες μορφές στην οθωμανική λογοτεχνία και ποίηση.

Το 1928, ο πρόεδρος και ιδρυτής της σύγχρονης Τουρκίας Μουσταφά Κεμάλ εισήγαγε εκτεταμένες μεταρρυθμίσεις όπου αρχικά αντικατέστησε το οθωμανικό αλφάβητο με το λατινικό, και κατόπιν μετονόμασε επίσημα την πόλη σε Ιστανμπούλ. Έπειτα απ’ αυτό, ξεκίνησε μια διεθνή εκστρατεία ζητώντας από άλλες χώρες να χρησιμοποιούν τουρκικές ονομασίες για τις τουρκικές πόλεις, αντί για μεταγραφές στο λατινικό αλφάβητο παλαιών ονομασιών που ήταν σε χρήση κατά την οθωμανική περίοδο. Οι τουρκικές αρχές δεν παρελάμβαναν γράμματα, τηλεγραφήματα και εμπορεύματα τα οποία στέλνονταν στην πόλη και ανέγραφαν Constantinople αντί για Istanbul, κάτι που συνεισέφερε σημαντικά στην τελική υιοθεσία της ονομασίας Ιστανμπούλ από τις περισσότερες ξένες χώρες σε βάθος χρόνου. Έτσι, η διεθνής ονομασία της πόλης σήμερα είναι Ιστανμπούλ, όπως μετονομάστηκε επίσημα από την Τουρκική Δημοκρατία στις 28 Μαρτίου του 1930.

Τουρκικός χάρτης του 1927 όπου χρησιμοποιείται η ονομασία Ιστανμπούλ

ιστορίαΚωνσταντινούποληπόληονόματαΙστανμπούλIssue: 2067Issue date: 4-4-2019Has video: Exclude from popular: 0