Κωνσταντινούπολη: Η πόλη των αυτοκρατοριών!

06:02 27/5/2023 - Πηγή: Το Ποντικι

Τον πιο ένδοξο αιώνα της Ρώμης θα σηματοδοτήσει η άνοδος του Τραϊανού στην εξουσία, που εγκαινιάζει τη δυναστεία των Αντωνίνων, οι οποίοι θα καταφέρουν να επιβάλουν σε όλο τον κόσμο μια συνεχή και αδιάλειπτη ειρήνη, με αποτέλεσμα να γνωρίσουν όλες οι ρωμαϊκές επαρχίες μια πρωτοφανή ανάπτυξη.

Η ειρήνη, που μεταφράστηκε σε μια μακροχρόνια περίοδο ευτυχίας, δημιουργεί την εντύπωση ότι αυτή η περίοδος δεν είχε… Ιστορία!

Στο περιθώριο δεν έλειψαν φυσικά οι ευφάνταστες μηχανορραφίες των αυλικών ούτε και κάποιες επί μέρους πολεμικές συγκρούσεις στην περιοχή των Δάκων και των Πάρθων, που

ουσιαστικά δεν διατάραξαν τη συνολική εικόνα της ειρήνης. Στα ανάκτορα, ωστόσο, οι εμμονικές και έξαλλες αντιπαλότητες δεν έπαψαν ούτε στιγμή να κρατούν το ενδιαφέρον και την αδρεναλίνη των ενοίκων τους στα ύψη.

Παρά τα σκάνδαλα που τους βάραιναν, στην τελική αποτίμηση η δυναστεία των Αντωνίνων έχαιρε της εκτίμησης και της καλής γνώμης του κόσμου για τον τρόπο διακυβέρνησής της, κυρίως δε για το ότι επέβαλλε με το σύστημα της υιοθεσίας να μεταβιβάζεται η εξουσία στον πιο άξιο, εισάγοντας κατά μία έννοια την αρχή της αξιοκρατίας.

Όταν από τη Ρώμη εξέλειπαν οι Ρωμαίοι

Δεν είναι εύκολο να διακρίνει κάποιος τους λόγους που οδήγησαν την αχανή Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, η οποία μέχρι τότε έδειχνε αρραγής, σε μια κατάσταση αποσταθεροποίησης και χάους, που φαινόταν να μην μπορεί να συμμαζευτεί. Κάθε τόσο, κι ένας στρατηγός ανακηρυσσόταν αυτοκράτορας και βάδιζε με τα στρατεύματά του εναντίον της Ρώμης. Τις περισσότερες φορές, αυτή η πορεία προς την Αιώνια Πόλη ανακοπτόταν από έναν άλλον υποψήφιο φιλόδοξο αυτοκράτορα.

Η αλήθεια είναι ότι τα περισσότερα από αυτά τα προβλήματα δεν ήταν πρωτόγνωρα. Η αυτοκρατορία, ωστόσο, χρόνο με τον χρόνο μετατρεπόταν σε ένα σώμα δίχως ψυχή. Είχε χάσει τον χαρακτήρα και τη συνοχή της, καθώς οι αυτοκράτορες χτυπούσαν αδιάκοπα την παλιά αριστοκρατία που εγγυόταν τη φυσιογνωμία της.

Παρά τις προσπάθειες πολλών και ικανών αυτοκρατόρων, η αυτοκρατορία δεν κατέστη δυνατό να αντιμετωπίσει την εσωτερική της αποσύνθεση, καθώς έχανε όλες τις ζωτικές της δυνάμεις.

Παρ’ όλα αυτά, η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία κατόρθωσε να αντέξει μέχρι τις αρχές του 4 μ.Χ. αιώνα και να συνεχίσει το μακρύ και υπέρλαμπρο ταξίδι της στην Ιστορία μέσα από μια σειρά βαθύτατων αλλαγών, που στο τέλος θα μεταμόρφωναν δραστικά τη φυσιογνωμία της.

Και το όνομα αυτής… Κωνσταντινούπολη!

Στην επική αυτή μετεξέλιξη, που είχε ως αποτέλεσμα τη μεγάλη παράταση ζωής της, συνέβαλε αποφασιστικά η συγκλονιστική μορφή του Κωνσταντίνου.

Η μεγάλη κίνηση του νέου αυτοκράτορα, που θα αλλάξει τον ρου της Ιστορίας, είναι η δημιουργία μιας νέας πρωτεύουσας στις ακτές του Βοσπόρου. Εκεί θα χτιστεί μια πόλη που θα καταστεί το κέντρο του κόσμου για περισσότερα από 1.000 χρόνια!

Πρόκειται για την Κωνσταντινούπολη, που με την ίδρυσή της κλείνει η ιστορία του αρχαίου κόσμου και εγκαινιάζεται μια νέα εποχή, με την αναγνώριση του χριστιανισμού ως επίσημης θρησκείας της νέας αυτοκρατορίας. Μιας θρησκείας που διαδίδεται και διδάσκεται στα ελληνικά.

Το τέλος της τετραρχίας

Με την «τετραρχία», δηλαδή τη διακυβέρνηση της αυτοκρατορίας από τέσσερις άνδρες, η αυτοκρατορία διαιρέθηκε ουσιαστικά σε δύο μεγάλα τμήματα, τα οποία διοικούνταν από δύο αυτοκράτορες που δρούσαν από κοινού μαζί με δύο ακόμα συγκυβερνήτες, οι οποίοι θα αναλάμβαναν πλήρη εξουσία μετά τον θάνατο των ηγεμόνων.

Όμως, με την πρώτη ματιά γίνεται φανερό ότι οι ηγετικές φιλοδοξίες των αυτοκρατορικών γόνων, οι οποίοι αποκλείονταν από κάθε δικαιοδοσία, θα στεκόταν ο υπ’ αριθμόν ένα παράγοντας υπονόμευσης του συστήματος της τετραρχίας, που εγκαινιάστηκε από τον Διοκλητιανό προκειμένου να εξασφαλιστεί η ενότητα της αυτοκρατορίας στον αχανή ρωμαϊκό κόσμο.

Η νέα πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας

Μετά τη νίκη και επί του τελευταίου του αντιπάλου και την ουσιαστική επιβολή της νέας χριστιανικής θρησκείας, ο Κωνσταντίνος αποφάσισε ότι η αυτοκρατορία χρειαζόταν μια πρωτεύουσα στην Ανατολή, η οποία να βρίσκεται πλησιέστερα στον κύριο αντίπαλό της, που ήταν η Περσία, η οποία απειλούσε συστηματικά τα ρωμαϊκά σύνορα.

Έτσι, έγιναν αρχικά σκέψεις για την Τροία, ωστόσο τελικά ο Κωνσταντίνος έκανε ακόμα μία ιστορικής σημασίας επιλογή να διαλέξει την αποικία που είχαν ιδρύσει οι Έλληνες τον 7ο μόλις π.Χ. αιώνα στην ευρωπαϊκή ακτή του Βοσπόρου. Η πόλη του Βυζαντίου ήταν κτισμένη σε ύψωμα και διέθετε ένα ιδιαίτερα προστατευμένο λιμάνι στο Χρυσό Κέρας.

Ο Κωνσταντίνος αντελήφθη την εξαιρετικά σημαντική στρατηγική σημασία του σημείου, καθώς το Βυζάντιο περιβαλλόταν από θάλασσα από τρεις πλευρές, βόρεια από το Χρυσό Κέρας, ανατολικά από τον Βόσπορο και νότια από τη θάλασσα του Μαρμαρά. Έμενε να οχυρωθεί επαρκώς με ένα τείχος η δυτική πλευρά της πόλης. Στο σημείο που βρισκόταν, το Βυζάντιο ήλεγχε πλέον τις πιο επικερδείς θαλάσσιες διαδρομές εμπορίου από τον μακρινό βορρά (κεχριμπάρι, γούνες, ξυλεία) και από τη Μεσόγειο (λάδι, σιτηρά, πάπυρο, λινάρι και μπαχαρικά που έρχονταν από την Άπω Ανατολή). Εκτός αυτών, βρισκόταν σε εξαιρετικό σημείο για τις χερσαίες συναλλαγές Δύσης και Ασίας.

Όπως ακριβώς ο Μέγας Αλέξανδρος, έτσι κι ο Κωνσταντίνος μεταμόρφωσε το ασήμαντο μέχρι τότε Βυζάντιο σε πρωτεύουσα, δίνοντας στην πόλη το όνομά του. Έτσι, γεννήθηκε η Κωνσταντινούπολη, που θα διαδεχόταν τη Ρώμη σε δόξα και θα την ξεπερνούσε σε μακροζωία και δύναμη.

Όπως αναφέρει ο βυζαντινός ιστορικός Ζώσιμος, στις παραδοσιακές τελετές που πραγματοποιήθηκαν το 324 χαράχτηκε με άροτρο η γραμμή που όριζε τα νέα χερσαία τείχη, τα οποία τετραπλασίαζαν την έκταση της πόλης και μεγιστοποιούσαν το δυναμικό της τοποθεσίας, περικλείοντας μια περιοχή με έκταση περίπου οκτώ τετραγωνικών χιλιομέτρων. Σχεδιάστηκαν πύλες στο δυτικό τείχος, καθώς και κατά μήκος της θάλασσας του Μαρμαρά και του Χρυσού Κέρατος.

Έξι χρόνια οργιώδους οικοδόμησης χρειάστηκαν για να ολοκληρωθεί η πόλη του Κωνσταντίνου, τα εγκαίνια της οποίας έγιναν στις 11 Μαΐου 330. Οι τελετές που ακολούθησαν ήταν αντάξιες του ιστορικού ρόλου που θα έπαιζε η πόλη.

Όσοι είχαν το προνόμιο να κατοικούν στη νέα πρωτεύουσα, υιοθέτησαν το όνομα «Βυζαντινός» προς χάριν της παλιάς πόλης του Βυζαντίου, που έγινε το διακριτικό γνώρισμα των πολιτών της Κωνσταντινούπολης. Έτσι, επικράτησε ο κάτοικος της Κωνσταντινούπολης να ονομάζεται «Βυζαντινός».

Διαβάστε επίσης:

Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν περίμενα τόσο μεγάλη διαφορά από τον ΣΥΡΙΖΑ

Κούλογλου: Αν ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κι άλλες απώλειες, θα πρέπει να επανεξεταστεί το θέμα της ηγεσίας (Video)

Τι προβληματίζει τον Μητσοτάκη εν όψει της κάλπης της 25ης Ιουνίου