Κτήρια-σκουπίδια

09:23 28/4/2020 - Πηγή: Το Ποντικι

Επωνύμως

 

Κι όμως αγάπησα κάποτε τη λεωφόρο Συγγρού
το διπλό λίκνισμα του μεγάλου δρόμου
που μας άφηνε θαματουργά στη θάλασσα
την παντοτινή για να μας πλύνει από τις αμαρτίες
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ

Κυκλώπεια τείχη που μάδησαν, στάδια και αμφιθέατρα γυμνά, μεσαιωνικές καστροπόλεις τώρα πια ανυπεράσπιστες, εγκαταλειμμένα χωριά, γονατισμένα αγροτόσπιτα και αρχοντικά… 

Όλη η Ελλάδα είναι γεμάτη ερείπια. Παντού, απ' τον βορρά ώς τον νότο κι απ' τα διάσελα των βουνών ώς τις νησιώτικες ακρογιαλιές, όπου

κι αν δεις, ένας απέραντος ερειπιώνας σού χαϊδεύει το βλέμμα. Γιατί είναι απαλά αυτά τα ρημάδια, γύρω το χώμα τα χωνεύει γλυκά, δεν αφήνουν πληγές στο τοπίο, κάνουν τον κύκλο τους, κάποτε πάμπολλους αιώνες μακρύ, και μαραίνονται μέσα στον χρόνο όπως ορθώθηκαν, σαν περήφανα άνθη της πέτρας.

«Κτήρια που όταν γερνούν να μη μοιάζουν σκουπίδια». Έτσι περιέγραφε το αρχιτεκτονικό του ιδεώδες ο πρόωρα χαμένος Κυριάκος Κρόκος. Ιδεώδες όμως γιατί; Μήπως έτσι δεν έχτιζαν χιλιετίες ολόκληρες; Κι όμως, αυτό το ώς χθες ακόμη κατορθωμένο και αυτονόητο, το έκανε άπιαστο κι ιδεατό η μοντέρνα ζωή, το πνεύμα του σπάταλου εντυπωσιασμού και της χρησιμοθηρικής μυωπίας που εμπνέει κάθε σχεδόν μανιφέστο της νεώτερης αρχιτεκτονικής.

Σκεφτείτε το Μουσείο της Ακρόπολης. Αναλογιστείτε το προς στιγμήν παρατημένο, ερειπωμένο, βουβό. Με τι θα ’μοιαζε αν όχι με γιγάντιο σκουπίδι παρκαρισμένο εκεί δίπλα στον Βράχο; (Τάνκερ δεμένο στην ποδιά του Παρθενώνα έχει αποκαλέσει ο Πάνος Θεοδωρίδης αυτό το κτίσμα που με την αναιδή προτεταμένη γλώσσα του εξώστη του ειρωνεύεται κάθε αττική αρμονία). 

Τι άλλο παρά σκουπίδια, αφημένα στην τύχη τους, είναι ήδη σήμερα, τώρα, τα διατηρητέα, τρομάρα μας, προσφυγικά της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, αθηναϊκά παραδείγματα του λαμπρού τάχατες Bauhaus, στην πραγματικότητα σκύβαλα παραταγμένα στη σειρά σαν φαντάροι σε πρώσσικο στρατώνα. 

Πώς θα φανεί αλήθεια στα μάτια μας η ίδια η Νέα Υόρκη αν έχει αύριο τη μοίρα της Εφέσου ή της Δήλου; (Και ποια πόλη ξεφεύγει ποτέ απ' αυτήν…) Δεν θα φαντάζει σαν κολοσσιαίος σκουπιδώνας κατάλληλος όχι για τουρίστες αλλά (το Χόλλυγουντ ήδη το ξέρει...) για ντεκόρ σε ταινία τρόμου;

Όλα σχεδόν τα δημόσια κτήριά μας των τελευταίων δεκαετιών δεν επιτρέπουν ευνοϊκότερες προγνώσεις. Το σύμπλεγμα της Εθνικής Βιβλιοθήκης και της Λυρικής Σκηνής στο φαληρικό δέλτα, λ.χ., ιδωμένο από τη θάλασσα προς την οποία στρέφει επιδεικτικά τα νώτα του, είναι ένα απεχθές μπετονένιο τείχος. Παραπέμπει σε γιγαντιαία αποθήκη ή φυλακή υψίστης ασφαλείας και όχι βέβαια σε ίδρυμα πολιτιστικό. Και ο πράγματι ωραίος μεσογειακός του κήπος έχει φάτσα το οικιστικό αθλιούργημα του Λεκανοπεδίου. 

Το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο λίγο πιο πάνω είναι μια μπρουταλιστική πυραμίδα. Όπως όλες οι πυραμίδες θυμίζει τάφο. Το κτήριο της Εθνικής Ασφαλιστικής, πάντα στη Λεωφόρο Συγγρού που ύμνησε κάποτε ο Θεοτοκάς, είναι μια νεοπλουτίστικη πόζα, απομεινάρι μιας εποχής που η Ελλάδα οπτασιαζόταν ότι ήταν «ισχυρή», λίγα χρόνια προτού καταρρεύσει. 

Η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών είναι η αρχιτεκτονική διάψευση του τίτλου της. Ένας κύβος ζωσμένος από περσίδες κατάλληλος μόνο για φωταγωγημένα συνθήματα, στα φραγκολεβαντίνικα φυσικά: ALL WE HAVE IS WORDS. Λες κι είναι για καύχημα το να ’σαι μόνο λόγια… 

Τι θ’ απομείνει από αυτά τα φαραωνικά κατασκευάσματα όταν κάποτε, αναπόφευκτα, θα τα βουλιάξει η ιστορία; Βρώμικοι τοίχοι που θα πληγώνουν το χώμα. 

Μπαίνω στον πειρασμό τη φράση του Κρόκου να την παραλλάξω με μια άλλη: «καλή αρχιτεκτονική είναι εκείνη που αφήνει πίσω της ωραία ερείπια». Απαίτηση εξωφρενική προφανώς από έναν κόσμο που ξοδεύει την κάθε του μέρα σαν να μην υπάρχει αύριο.

ερείπιακτίριατείχηΜουσείο ΑκρόποληςHas video: Exclude from popular: 0