Μάνουελ Τράχτενμπεργκ: Επενδύστε στον άνθρωπο, όχι στους αριθμούς

16:07 4/12/2016 - Πηγή: Το Ποντικι

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Η παρουσία του στην Κύπρο είχε να κάνει περισσότερο με την ιδιότητα του καθηγητή Οικονομικών παρά με εκείνη του βουλευτή και μέλους της Κνεσέτ. Ο καθηγητής Μάνουελ Τράχτενμπεργκ βρέθηκε στην Κύπρο για να μιλήσει στον Κυπρο-Ισραηλινό Επιχειρηματικό Σύνδεσμο και είχε στα πλαίσια αυτά διάφορες επαφές. Μέσα από την ομιλία του έδωσε ένα ιδιαίτερα θετικό τόνο ως προς τις προοπτικές της κυπριακής οικονομίας αλλά και την κατεύθυνση

προς την οποία θα πρέπει να στραφεί η Κύπρος εάν θέλει να κοιτάξει το μέλλον της με αισιοδοξία.

Ο καθηγητής Τράχτενμπεργκ στη συνέντευξη που μας παραχώρησε όπως και στην ομιλία του ενώπιον Κυπρίων επιχειρηματιών ήταν ξεκάθαρος: Η Κύπρος θα πρέπει να κοιτάξει τη μεγάλη εικόνα και να εκμεταλλευθεί τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα. Υπέδειξε πως οι επενδύσεις να στραφούν προς τον άνθρωπο και ότι δεν πρέπει όλο το βάρος και η προσοχή να είναι στους αριθμούς. «Η λιτότητα έχει τους περιορισμούς της. Για παράδειγμα: εάν είσαι υπέρβαρος η δίαιτα είναι κάτι καλό και βοηθά. Η ανορεξία όμως είναι κάτι το αρνητικό. Χρειαζόμαστε καλή διατροφή».

Μίλησε για τα φαινόμενα τύπου Τραμπ αλλά και για το Brexit. Για μεν τον Ντόναλτ Τραμπ τόνισε ότι είναι κάτι που θα περάσει, ενώ διαφωνεί ότι έχουν ξεγελαστεί οι Βρετανοί. Όσον αφορά την ενέργεια διαμηνύει προς τις κυβερνήσεις της περιοχής πως δεν μπορεί να είναι η πανάκεια για την επίλυση των οικονομικών τους προβλημάτων και παραπέμπει στα επιτεύγματα χωρών της Ασίας οι οποίες αναπτύχθηκαν επενδύοντας στον ανθρώπινο παράγοντα και χωρίς να έχουν δικές τους ενεργειακές πηγές.

-Βρεθήκατε στην Κύπρο όπου μεταξύ άλλων μιλήσατε σε μια ομάδα επιχειρηματιών και ανθρώπων της οικονομίας. Ποιο ήταν το βασικό μήνυμα που τους απευθύνατε;

Το πρώτο που θα ήθελα να επισημάνω είναι ότι η παγκόσμια οικονομική τάξη αλλάζει μπροστά από τα μάτια μας και για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες. Η κάθε χώρα κοιτάζει τα δικά της εσωτερικά οικονομικά προβλήματα. Για παράδειγμα η Κύπρος έχει να αντιμετωπίσει τα δικά της προβλήματα τα οποία προέκυψαν και από την παγκόσμια κρίση.

Είναι όμως μια ευκαιρία για την Κύπρο να κοιτάξει πέρα από τα τρέχοντα ζητήματα και να αναζητήσει τη μεγάλη εικόνα και το πώς θα μπορεί να ανταποκριθεί στις μεγάλες προκλήσεις μιας μεταλλασσόμενης οικονομικής τάξης. Κατά την ομιλία μου παρουσίασα τις διάφορες προκλήσεις αλλά μέσα από έναν αισιόδοξο τόνο. Γιατί; Διότι πιστεύω ότι η Κύπρος, ως μικρή χώρα η οποία βρίσκεται σε ένα στρατηγικό σημείο στο μέσο της Μεσογείου, μπορεί να βγει ενισχυμένη απ' όλα αυτά. Να βγει πιο προετοιμασμένη για να αντιμετωπίσει το μέλλον. Θα πρέπει όμως να εμβαθύνει περισσότερο και να αποφύγει τον πειρασμό αυτού που εγώ ονομάζω «πολιτικές Χάρι Πότερ». Τι εννοώ με τις «πολιτικές Χάρι Πότερ»; Όταν δεν υπάρχει στρατηγική και αρχίζουν λίγο από το ένα, λίγο από το άλλο, μείωση φόρων, βελτίωση της κατάστασης και λοιπά. Δεν υπάρχουν «πολιτικές Χάρι Πότερ». Χρειάζεται να κοιτάξετε ως προς το ποιες είναι οι πηγές των συγκριτικών πλεονεκτημάτων σε σχέση με τη γεωγραφία της χώρας, με το ανθρώπινο κεφάλαιο που έχετε, το ότι είστε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και λοιπά. Παίρνοντας αυτά σχεδιάζεις το πώς θέλεις την Κύπρο να είναι στο μέλλον.

Για να επιτευχθεί ένας τέτοιος στόχος θα πρέπει όλοι όσοι εμπλέκονται -κυβέρνηση, πολιτικοί, επιχειρηματίες κ.λπ.- να συμφωνήσουν ως προς τον στόχο.

Είχα πει ότι ένα από τα βασικά στοιχεία γι' αυτή την αλλαγή προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις είναι η επένδυση στο κοινωνικό κεφάλαιο. Το κοινωνικό κεφάλαιο είναι η εμπιστοσύνη. Εμπιστοσύνη ανάμεσα στα άτομα και τους θεσμούς, ανάμεσα στα άτομα και το κράτος. Βλέπουμε στην Κύπρο, όπως και σε άλλες χώρες της περιοχής, να φεύγουν πάρα πολλοί νέοι επαγγελματίες. Φεύγουν γιατί δεν έχουν εμπιστοσύνη ότι θα υπάρξουν ευκαιρίες. Έχουν χάσει την ελπίδα τους. Αυτό όμως χρειάζεται να αντιστραφεί. Γι' αυτό το κοινωνικό κεφάλαιο χρειάζεται να εφαρμοστούν πολιτικές οι οποίες θα ενισχύσουν την εμπιστοσύνη των νέων ατόμων έναντι του κράτους, για τις προθέσεις του κράτους. Σ' ένα κράτος η δημοκρατία δεν είναι μόνο το δικαίωμα ψήφου και η λειτουργία του κοινοβουλίου. Η δημοκρατία είναι να μπορεί να υπάρξει ανταπόκριση στις ανάγκες του λαού και η δυνατότητα εμπλοκής των πολιτών στην παραγωγή και την λήψη αποφάσεων. Κοιτάζω και την Κύπρο και βλέπω μια τεράστια προοπτική.

-Θα πρέπει να προσαρμοστεί το κράτος στις ανάγκες των νέων επιστημόνων ή οι νέοι επιστήμονες στις ανάγκες του κράτους;

Χρειάζονται και τα δύο. Από τη μια θα πρέπει να υπάρξει ανταπόκριση στις προσδοκίες και από την άλλη να ανοίξουν δρόμοι. Δεν μπορεί να γίνει το ένα ή το άλλο. Για παράδειγμα, στο Ισραήλ είναι γνωστό ότι έχουμε πολύ καλά πανεπιστήμια. Όμως τη δεκαετία 2000-2009 πάρα πολλοί νέοι επιστήμονες είχαν φύγει από τη χώρα κα πήγαν στα καλύτερα πανεπιστήμια στις ΗΠΑ. Πολλοί ήταν εκείνοι που πήγαιναν στα μεγάλα πανεπιστήμια των Ηνωμένων Πολιτειών για μεταπτυχιακά και διδακτορικά, αλλά συνήθιζαν να επιστρέφουν πίσω στο Ισραήλ μεταφέροντας τις γνώσεις και τις εμπειρίες του. Το διάστημα εκείνο οι περισσότεροι αποφάσιζαν να παραμείνουν στις ΗΠΑ. Αν και ήθελαν να επιστρέψουν δεν το έπρατταν και ο λόγος ήταν γιατί η χώρα τους δεν επένδυε αρκετά την ανώτατη εκπαίδευση, στην έρευνα κλπ. Όταν ανέλαβα επικεφαλής του συστήματος ανώτερης εκπαίδευσης στο Ισραήλ ετοίμασα ένα πενταετές σχέδιο στοχεύοντας ακριβώς στην επιστροφή των νέων επιστημόνων πίσω στη χώρα τους. Και αυτό άρχισε να αποδίδει.

-Υπάρχει μια τάση απομάκρυνσης από παραδοσιακά επαγγέλματα και στροφής προς άλλες κατευθύνσεις. Τάσεις όπως είναι η απομάκρυνση για παράδειγμα από τον τομέα της γεωργίας, πόσο μπορεί να επηρεάσει;

Ξεκινώντας από την βιομηχανική επανάσταση στα τέλη του 18ου αιώνα βλέπουμε την αλλαγή στον τομέα της οικονομίας. Το μεγάλο μερίδιο της οικονομίας μετακινείται από τη γεωργία στη βιομηχανία. Στην πορεία έχουμε πτώση της βιομηχανίας και άνοδο του τομέα των υπηρεσιών.

Όλα αυτά είναι μια λογική εξέλιξη. Δεν βλέπω να υπάρχει οποιοδήποτε πρόβλημα. Για παράδειγμα ο τομέας της γεωργίας έχει γίνει πιο αποδοτικός. Μπορείς να παράξεις περισσότερα με λιγότερα άτομα. Αλλά και η βιομηχανία γίνεται πιο αποδοτική με λιγότερα άτομα. Όμως η επιτήδευση και η εξειδίκευση που χρειάζεσαι στη βιομηχανία και στη γεωργία έχει μεγαλώσει. Για παράδειγμα στο Ισραήλ η γεωργία είναι πάρα πολύ εξειδικευμένη. Χρησιμοποιούν τελευταία τεχνολογία, ντρόουνς, αισθητήρες μέσα στα χωράφια, και άλλα πολλά. Έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν νέα είδη ντομάτας και λοιπά. Βλέπουμε λοιπόν ότι σ' ένα τομέα όπως η γεωργία δεν χρειάζονται οι συνθήκες του παρελθόντος για να παράξει. Βλέπουμε λοιπόν να υπάρχει μια συνεχής αλλαγή και αυτό που πλέον χρειαζόμαστε είναι πολλά άτομα με αυτές τις εξειδικευμένες γνώσεις.

Φαινόμενα τύπου Ντόναλντ Τραμπ δεν αντέχουν στον χρόνο ούτε πρέπει να αντιγράφονται

Τις περισσότερες φορές οι πολιτικοί αποφεύγουν να απευθυνθούν στον κόσμο να του πουν την αλήθεια και προτιμούν να του παρουσιάζουν μια άλλη εικόνα από την πραγματική. Και όταν ο κόσμος ανακαλύπτει την πραγματικότητα τότε είναι πολύ αργά.
Είναι αλήθεια αυτό. Όμως τα τελευταία χρόνια και με την προεκλογική εκστρατεία στις ΗΠΑ έδειξε να υπάρχει μια τάση να καλυφθεί η αλήθεια με πολλά ψέματα. Η αλήθεια χάθηκε κάτω από ψευδή στοιχεία.
Στο τέλος η αλήθεια θα φανεί ούτως ή άλλως. Έχει όμως μεγαλύτερη αξία να λέει κάποιος αλήθειας παρά αναλήθειες. Δεν μπορείς να λες ψέματα ή να κρύβεις την αλήθεια για να κερδίσεις ψήφους. Είναι λάθος να πιστεύει κάποιος πως, πέραν του τι έγινε με τον Ντόναλτ Τραμπ ή και αλλού, αυτό θα είναι το δεδομένο. Ο άνθρωπος πάντοτε έδινε αξία στην αλήθεια. Γι’ αυτό και οι κυβερνήσεις θα πρέπει να λένε την αλήθεια. Ξεκίνησα την ομιλία μου αναφέροντας το παράδειγμα του Ισραήλ, το οποίο κάποιοι θα πουν ότι τα έχει καταφέρει. Αυτό ισχύει αλλά η αλήθεια είναι πως έχουμε κι εμείς προβλήματα. Η αλήθεια είναι επίσης πως κάποιος μαθαίνει περισσότερα από τις αποτυχίες του άλλου παρά από τις επιτυχίες του. Γιατί; Επειδή είναι πιο εύκολο να αποφύγει τα λάθη των άλλων παρά να αντιγράψει τις επιτυχίες τους. Αν έρθω και σου πω «διδάξου από τις επιτυχίες μου» ουσιαστικά σου λέω ψέματα γιατί στην πραγματικότητα δεν θα μάθεις οτιδήποτε. Χρειάζεται όμως αποφασιστικότητα για να είναι κάποιος ειλικρινής, γιατί ο πειρασμός της ανειλικρίνειας είναι πολύ μεγάλος.

-Δηλαδή όλα αυτά τα φαινόμενα Τραμπ κ.λπ…

Δεν θα αντέξουν. Θα το δείτε στη συνέχεια. Η περίπτωση Ντόναλντ Τραμπ είναι εκεί για να την βλέπουμε και να μην προσπαθούμε να την αντιγράψουμε.
Είχαμε στην Ευρώπη μια ανάλογη περίπτωση με το Brexit...
Μοιάζει αλλά δεν είναι η ίδια περίπτωση. Κατά την άποψή μου αυτό που συνέβηκε στη Βρετανία ήταν αληθινό και δεν προέκυψε γιατί κάποιοι είπαν ψέματα. Ο κόσμος στην Βρετανία ένοιωσαν ότι η ΕΕ είναι κάτι το απόμακρο, μια ομάδα γραφειοκρατών στις Βρυξέλλες που έλεγχαν τις ζωές των Βρετανών χωρίς να μπορούν οι Βρετανοί να το ελέγξουν. Υπήρχαν επίσης ανησυχίες για τους μετανάστες.Όλα αυτά είναι πραγματικές ανησυχίες. Δεν είναι ψέματα. Δεν οφείλεται στο ότι κάποιος τους έπεισε. Λέγεται πως δεν αντιλήφθηκαν το κόστος από το Brexit. Φυσικά και δεν το αντιλήφθηκαν. Κανείς δεν μπορεί να το αντιληφθεί γιατί ποτέ δεν έχουμε φτάσει σ’ εκείνο το σημείο. Μπορούμε να πούμε ότι ενδεχομένως να έχει αρνητικές επιπτώσεις, είναι αλήθεια. Αλλά, επαναλαμβάνω, δεν έχει να κάμει με το ότι παραπλανήθηκαν.

-Δεν αποτελεί πανάκεια το φυσικό αέριο

Στην Κύπρο, αλλά νομίζω και στο Ισραήλ, υπάρχει η εκτίμηση πως η ανακάλυψη υδρογονανθράκων θα συμβάλει στην επίλυση προβλημάτων που έχουν να κάνουν με την οικονομία.

-Όντως μπορεί να συμβάλει η ενέργεια στην ανάπτυξη της οικονομίας;

Δεν είμαι εξ εκείνων που πιστεύουν ότι το φυσικό αέριο είναι ένα θαύμα. Σίγουρα είναι καλύτερα να το έχεις παρά μην έχεις δική σου ενέργεια η οποία σε τροφοδοτεί. Υπάρχουν και πολλά θετικά για το φυσικό αέριο παρά οποιαδήποτε άλλη μορφή ενέργειας όπως το πετρέλαιο και ο άνθρακας. Όμως δεν πρέπει να θεωρούμε ότι αυτό από μόνο του θα αλλάξει τα δεδομένα μακροπρόθεσμα. Εάν κοιτάξουμε τις χώρες οι οποίες αναπτύχθηκαν μέσα στα χρόνια, κυρίως εάν κοιτάξομε προς την κατεύθυνση της Ασίας θα δούμε ξεκινώντας από την Ιαπωνία και μετά την Κίνα, την Ινδία, τη Νότιο Κορέα, τη Σιγκαπούρη και το Βιετνάμ, θα προσέξουμε πως καμιά εξ αυτών δεν είχε παρά μικρές πηγές ενέργειας αλλά ήταν εισαγωγείς. Το τι έπραξαν ήταν να επενδύσουν στο ανθρώπινο κεφάλαιο και την τεχνολογία. Αυτό ήταν που έφερε την ανάπτυξη. Αν δούμε και στις ΗΠΑ που έχει τα πάντα θα προσέξουμε, πηγαίνοντας πίσω στον 19ο αιώνα, πως όταν ανακαλύφθηκε το πετρέλαιο δεν ήταν κάτι το σημαντικό, ακόμα δεν υπήρχαν τα αυτοκίνητα για είναι αναγκαίο αγαθό. Η δική μου θέση είναι ότι το φυσικό αέριο δεν είναι η πανάκεια για αντιμετώπιση άλλων προβλημάτων.

WHO IS WHO

Ο καθηγητής Μάνουελ Τράχτενμπεργκ είναι μέλος της Κνεσέτ και στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές κατήλθε ως υποψήφιος του Εργατικού Κόμματος και ως υποψήφιος υπουργός Οικονομικών. Υπηρέτησε ως πρόεδρος της Επιτροπής Προϋπολογισμού και Σχεδιασμού του Συμβουλίου Ανώτερης Εκπαίδευσης στο Ισραήλ από τον Σεπτέμβρη του 2009 μέχρι τον Δεκέμβρη του 2014. Από το 2006 μέχρι το 2009 ήταν ο πρώτος επικεφαλής του Εθνικού Συμβουλίου Οικονομικών στο γραφείο του Πρωθυπουργού και βασικός οικονομικός σύμβουλός του.

Τον Αύγουστο του 2011 διορίστηκε επικεφαλής της κυβερνητικής Επιτροπής για Κοινωνική και Οικονομική Αλλαγή, μετά τις μαζικές διαδηλώσεις το καλοκαίρι του 2011. Η επιτροπή εξέδωσε μια αναλυτική έκθεση με αναλυτικές εισηγήσεις για τη φορολογία, τις κοινωνικές υπηρεσίες, τον ανταγωνισμό της αγοράς , το κόστος ζωής, τη στέγαση, οι πλείστες των οποίων έχουν εφαρμοστεί. Η έκθεση περιλαμβάνει και μακροπρόθεσμες πολιτικές οι οποίες θα πρέπει να εφαρμοστούν.

Ο Μ. Τράχτενμπεργκ ήταν καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ από το 1984 έχοντας πάρει το διδακτορικό του στο Χάρβαρντ. Υπήρξε επίσης και σύμβουλος της Διεθνούς Τράπεζας με πλούσιο συγγραφικό έργο.
Γεννήθηκε στην Κόρδοβα της Αργεντινής το 1950 και σε ηλικία 16 ετών μετανάστευσε στο Ισραήλ, όπου το 1973 αποφοίτησε από το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ.

Πηγή: philenews.com

Τράχτενμπεργκκαθηγητής ΟικονομικώνΚύπροςΚυπρο-Ισραηλινός Επιχειρηματικός ΣύνδεσμοςHas video: Exclude from popular: 0