Μια δυτική ουτοπία στην καρδιά της Αφρικής

07:11 5/12/2016 - Πηγή: Το Ποντικι

"Π" ARTΒΙΒΛΙΟΈντυπη Έκδοση « […] έτσι είναι φτιαγμένος ο κόσμος: άδικος. Μόνο οι αδύναμοι είναι δίκαιοι, κι αυτό επειδή δεν είναι αρκετά δυνατοί για να γίνουν άδικοι» Το μάθημα είναι απλό και πανανθρώπινο, παρότι η ιστορία εκτυλίσσεται σε μια απόκοσμη ερημιά, στον δρόμο για την αναζήτηση των πηγών του Νείλου, ανάμεσα σε ανθρώπους προερχόμενους από διαφορετικούς πολιτισμούς και παραδόσεις. Η Εκουατόρια, ένας τόπος στην καρδιά της Αφρικής, θα αποτελέσει το όραμα για τη δημιουργία μιας νέας Εδέμ, ενός αφρικανικού παραδείσου, μιας ουτοπίας φτιαγμένης με δυτικά υλικά, που διαπνέεται

από τα προτάγματα των ατομικών ελευθεριών, της αποικιοκρατίας, του τυχοδιωκτισμού, σ’ έναν εκρηκτικό συνδυασμό με τις πολιτικές και επιστημονικές κατακτήσεις του δευτέρου ημίσεως του 19ου αιώνα. Η Εκουατόρια αποτελεί την ουτοπία που προέρχεται από τον συναρπαστικό διάλογο μεταξύ της επιστήμης και του πρωτογονισμού… Τι είναι αυτό που παρακινεί κάποιον να εγκαταλείψει τις ανέσεις του, τα επιτεύγματα του πολιτισμού του και να θέσει στόχο ζωής την ανακάλυψη των πηγών του Νείλου; Ποιος κανονικός άνθρωπος θα άφηνε πίσω του τις άνετες πόλεις του 19ου αιώνα για να βρεθεί αντιμέτωπος με τις αξεπέραστες δυσκολίες ενός παρόμοιου εγχειρήματος; Η απάντηση βρίσκεται στην ίδια την ανθρώπινη φύση, που δεν χορταίνει να ξεπερνά τα όριά της, να αναμετριέται με τη μοίρα της, να αναρωτιέται ασταμάτητα για τη φύση των πραγμάτων και του εαυτού της. Η ίδια η ιστορία της ανθρωπότητας ξεκινά από έναν κόσμο αχανή, αφιλόξενο και άγνωστο, του οποίου την αντίληψη του χώρου και του χρόνου αλλάζει θεαματικά η ακαταμάχητη κλίση του ανθρώπου να ικανοποιεί την περιέργειά του αλλά και να αναμετριέται με τεράστιες προκλήσεις μέσα από μια συναρπαστική περιπέτεια εξερευνήσεων και συγκρούσεων, όπου κι ο ίδιος διευρύνει διαρκώς τα όρια των δυνατοτήτων του… Το βιβλίο του Μιχάλη Μοδινού, λοιπόν, πριν από όλα, ξεπερνά τα περιορισμένα όρια της εγχώριας λογοτεχνίας ως προς την οικουμενικότητα και τον κοσμοπολιτισμό του, καθώς συνδυάζει την ανθρώπινη κατάσταση με τη δημιουργία ενός νέου κόσμου, παρακολουθώντας την αποικιοκρατική διείσδυση των Ευρωπαίων στην αφρικανική ήπειρο, παράλληλα με τη ρηξικέλευθη για την εποχή της διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ, που άλλαξε όλες τις οικονομικές, εμπορικές και τελικά πολιτικές ισορροπίες στην περιοχή. Στο μυθιστόρημα αυτό, ο Μ. Μοδινός μοιάζει σα να εξάγει την Ελλάδα στον ευρύτερο κόσμο μέσω του κοσμοπολίτικου αλεξανδρινού ελληνισμού, που επίσης πάλι μέσω των εμπορικών του δραστηριοτήτων βρίσκεται στο επίκεντρο των ιστορικών εξελίξεων που λαμβάνουν χώρα στην αφρικανική ήπειρο κατά το δεύτερο ήμισυ του ιδιαίτερα ταραχώδους 19ου αιώνα. Ένας Αλεξανδρινός έμπορος βαμβακιού, του οποίου οι επιχειρηματικές δουλειές πάνε ρολόι – καθώς τον ευνοεί ακόμα κι αυτός ο αμερικανικός εμφύλιος που αύξησε κατακόρυφα τη ζήτηση αιγυπτιακού βαμβακιού – είναι ο αφηγητής μιας συναρπαστικής περιπέτειας, ανθρώπινης, ιστορικής, επιστημονικής, πολιτικής και εν τέλει οικουμενικής, μια και οι αναμνήσεις του σχετίζονται με την αποικιοκρατική πολιτική των Μεγάλων Δυνάμεων στην αφρικανική ήπειρο. Στη βεράντα του στην Αλεξάνδρεια, ο αφηγητής γνωρίζει και ακούει μια σειρά συναρπαστικών διηγήσεων από διάφορους ακαταπόνητους εξερευνητές που αφιερώθηκαν στην αναζήτηση των πηγών του Νείλου, αλλά και στις χαρτογραφήσεις των άγνωστων αυτών περιοχών, για λογαριασμό της γεωγραφικής υπηρεσίας της Ιγγλετέρας. Ο αφηγητής, παρακινούμενος και εμπνεόμενος από το εξερευνητικό πνεύμα, εγκαταλείπει στη συνέχεια την κοσμοπολίτικη Αλεξάνδρεια προς χάριν της περιπέτειας και ενός ελκυστικού εξωτισμού για να εγκατασταθεί στο νησί της Ζανζιβάρης. Από εκεί, παρακολουθεί τις συναρπαστικές διεργασίες που συντελούνται στην αφρικανική ήπειρο μέσα από έναν υποδειγματικό συγκερασμό ιστορικών γεγονότων και ανθρώπινων καταστάσεων. Η εντυπωσιακά ενήμερη σε επίπεδο σπάνιων λεπτομερειών της καθημερινότητας αλλά και διεισδυτική στην αποτύπωση των διαφόρων διαφυλετικών νοοτροπιών αφήγηση είναι αποκαλυπτική ενός κόσμου παντελώς άγνωστου σε όλες του τις πτυχές… Τον αφηγητή δεν αφήνει αδιάφορο η αμφίδρομη σχέση επηρεασμού μεταξύ των μεγάλων γεγονότων και των μικρών ζωών των ανθρώπων ως υποκειμένων της ιστορίας. Όλος ο κόσμος τήκεται μέσα στο γεωγραφικό αφρικανικό χωνευτήρι: αλλότριοι πολιτισμοί και απίθανα διαφορετικά ήθη και έθιμα, επιστήμη και προκαταλήψεις, όλα παραπέμπουν τις ζωές των ανθρώπων σε έναν νέο κόσμο όπου οι διαφορές εκλείπουν, το αχανές γίνεται πεπερασμένο κι ο χρόνος πιο μικρός και πιο πλούσιος, όπου εν δυνάμει όλοι μπορούν να συναλλάσσονται με όλους σε ένα περιβάλλον στο οποίο οι πολιτισμοί θα γνωρίσουν ο ένας τον άλλον, θα συγκρουστούν, θα αφομοιωθούν, θα αλλάξουν προκειμένου να παραμείνουν διαφορετικοί. Τελικά, ο αφηγητής θα παρακινηθεί στην αναζήτηση μιας αφρικανικής ουτοπίας σε μια περιοχή που ονομάζεται Εκουατόρια. Πρόκειται ταυτόχρονα για ένα οδοιπορικό στην άγνωστη ζωή μιας απίθανης περιοχής, «ενός κόσμου αναμάρτητου, χωρίς ιστορικά βαρίδια», που μεταφέρεται με εξαντλητική πιστότητα και μοναδικές λεπτομέρειες, και μια εκ βαθέων εξερεύνηση των εσωτερικών ορίων του ανθρώπινου ψυχισμού προκειμένου να βρεθεί η προσωπική Εκουατόρια, η εσωτερική ουτοπία που θα μας απελευθερώσει από το παρελθόν μας, τη μοίρα μας, τις προκαταλήψεις μας – καθώς θα ξαναγεννηθούμε μέσα σ’ έναν νέο αναμάρτητο εαυτό. Ένας ασύλληπτος όγκος γνώσεων, δραστηριοτήτων και λεπτομερειών ζωής της αφρικανικής ηπείρου βρίσκει την κατάλληλη θέση τους στο μυθιστόρημα, μέσα σε μια χαρτογραφημένη φαντασμαγορία ενός άγνωστου κόσμου που ζωντανεύει! ΒΙΒΛΙΟΕκουατόριαΜιχάλης ΜοδινόςIssue: 1945Issue date: 01-12-2016Has video: Exclude from popular: 0